Życie codzienne Polaków pod zaborami.

W 1795r. w wyniku trzeciego rozbioru Polska znika z mapy świata na 123 lata. Jednak nie było to równoznaczne ze zniknięciem Polaków - żyli oni pod panowaniem zaborców: Rosji, Prus i Austrii. Dominujące miejsce w ówczesnej świadomości Polaków zajmowała problematyka niewoli i walki o niepodległość

Życie w poszczególnych zaborach różniło się od siebie, tak jak różniły się poszczególne zabory. Najlepiej, pod względem gospodarczym było w zaborze pruskim. Władze Prus przeprowadziły tam wiele reform. Najważniejszą z nich było uwłaszczenie, czyli nadanie ziemi na własność chłopu. Wraz z zapotrzebowaniem na produkty rolne wprowadzono płodozmian, zaczęto stosować nawozy sztuczne, a bogatsi gospodarze kupowali maszyny rolnicze. Pojawiały się tu młyny, gorzelnie i cukrownie. Rozwijały się miasta. Rozwój gospodarczy istotnie zmienił warunki życia.

W zaborze Rosyjskim szczególnie rozwiną się przemysł. Powstawały zakłady włókiennicze – znane nawet Chinach, a także zakłady przemysłu metalowego, hutniczego i kopalnie węgla. W wyniku rozwoju przemysłowego doszło do rozwoju miast. Warszawa stała się miastem nowoczesnym ze swoją kanalizacją, oświetleniem gazowym ulic, centralą telefoniczną i elektrownią. W wyniku rozwoju włókiennictwa rozwinęła się Łódź. Jednak rozwój gospodarczy nie sprzyjał polskiemu robotnikowi. Robotnicy pracowali długo (12 – 14 godz.)
za niską płacę. Nie dbano o ich bezpieczeństwo i higienę w wyniku czego często wychodziło do wypadków.

Najbardziej pod względem gospodarczym zacofana była Galicja, czyli ziemie zaboru austriackiego. Gospodarstwa chłopskie, mimo iż uwłaszczone to były w bardzo złej sytuacji. Sytuacja ta jeszcze się pogarszała w wyniku rozdrabniania gospodarstw. Taka sytuacja była przyczyną licznych emigracji. Polacy emigrowali głównie do Stanów Zjednoczonych, Francji, Belgii, Dani, Brazylii. Galicja przodowała jednak nad innymi zaborami w sferze oświaty i kultury. Przyczyną tego było przyzwolenie władz austriackich na posługiwanie się językiem polskim jako urzędowym. Artyści tworzyli bez przeszkód. Pozwolenie na działalność miały Uniwersytety Krakowski i Lwowski. Miast te skupiały w sobie polską młodzież.

Zupełnie gorzej sprawa oświaty wyglądała w pozostałych zaborach. W zaborze pruskim Polaków germanizowano (obowiązkowo uczono ich języka niemieckiego) a Rosyjskim rusyfikowano. Zabraniano na rozwój polskiej kultury. Język zaborcy stawał się językiem urzędowym. Lekcje prowadzono w języku także zaborców. Wobec takiej polityki, zaborcy spotykali się z sprzeciwem Polaków. Polacy organizowali tzw. Tajne nauczanie, czyli w domach prywatnych, kościołach organizowano tajne szkoły, gdzie uczono języka polskiego, polskiej historii, geografii. Zajęcia sportowe były prowadzone w Towarzystwie gimnastycznym "Sokół" (1866). Najsłynniejszym buntem przeciwko germanizacji był strajk dzieci we Wrześni (1901).

Siłą łączącą Polaków we wszystkich zaborach był patriotyzm i walka o niepodległość. Naród polski był ożywiany wolnościowymi ideami Wielkiej Rewolucji Francuskiej (1789 r.). Początkowo, więc, staneli oni pod bronią u boku Napoleona. Polacy swoje nadzieje na odzyskanie niepodległości nie pokładali tylko w cesarzu Francji, ale i sami organizowali spiski patriotyczne i występowali zbrojnie przeciwko zaborcom. Wyrazem niezaakceptowania narodowej niewoli były tajne organizacje i powstania narodowe. W tym celu powstały takie organizacja jak: Związek Przyjaciół "Panta Koina", Związek Filomatów, Zgromadzenie Filaretów, Towarzystwo Patriotyczne. Życie Polaków pod zaborami to ciągła walka o niepodległość, dlatego też doszło do powstań: Powstania Listopadowego (1831), Powstanie Krakowskie (1846), Powstanie Styczniowe (1863). Polacy jednak, mimo wielkiego zaangażowania przegrali je wszystkie.

W tym czasie o Polskości i Polakach głośno rozpisywali się poeci polscy: Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Aleksander Fredro, Zygmunt Krasicki, Cyprian Norwid. Czytanie ich utworów często było zakazywane ze względu na patriotyczny charakter tych dzieł.