Dramat szekspirowski na przykładzie Makbeta

William Szekspir jest z pewnością najwybitniejszym pisarzem języka angielskiego. Jego sztuki teatralne i poematy charakteryzują się takim bogactwem zdarzeń, że każde pokolenie odnajduje w nich coś dla siebie.
Dramat szekspirowski jest nowym gatunkiem dramatycznym.

Cechy dramatu szekspirowskiego:
- zerwanie z zasadą trzech jedności
a) brak jedności miejsca
b) brak jedności czasu
c) brak jedności akcji
- brak chóru
- wprowadzenie scen zbiorowych
- nie ma prologu ani epilogu
- wprowadzenie dwupłaszczyznowości rzeczywistość i fantastyka
- wprowadzenie bohatera dynamicznego
- wprowadzenie tragizmu postaci poprzez możliwość wyboru bohatera
- wprowadzenie monologu wewnętrznego

Akcję tragedii szekspirowskiej można podzielić na kilka etapów: ekspozycję, powstanie i rozwój konfliktu, kryzys i rozwiązanie. Zawartość poszczególnych etapów akcji jest czasem osłabiona przez wprowadzenie wątku historycznego lub kronikarskiego. W tragediach Szekspira obok akcji zewnętrznej, prowadzącej do konfliktu, punktu kulminacyjnego oraz rozwiązania, zasadniczą rolę odgrywają procesy wewnętrzne bohaterów, nadające głębię wizji dramatycznej. Rozmyślania, wielkie uczucia i namiętności, nadzieje i zwątpienia znajdują wraz w słynnych monologach dramatycznych. Wpływają one również na rozwój akcji.

W tragedii szekspirowskiej są również wstawki humorystyczne, wnoszące pewne odprężenie.

Makbet to jedno z wielu dzieł Szekspira. Chcąc ująć w jednym zdaniu główny temat Makbeta, można by powiedzieć, że jest nim żądza władzy oraz kara za popełnione zbrodnie.
Najpierw poznajemy go jako założonego dowódcę, człowieka szanowanego, dzielnego, jest w stanie oddać życie za ojczyznę. Zyskał sobie zaufanie króla. Na samym początku poznajemy go tylko jako dobrą osobę, ale również jest ambitny i żądny władzy. Myśli o niej. Podświadomie oczekuje spełnienia przepowiedni. Od tego momentu Makbet walczy z samym sobą. Wtedy też pojawia się myśl o zbrodni oraz świadomość, że to jest złe. Chce odrzucić ten pomysł, ponieważ wiele zawdzięcza królowi. Zdaje sobie sprawe że król jest dobry i dobrze rządzi. Te myśli powodują, że odrzuca on chęć zbrodni, ale myśl o morderstwie podsyca ambitna Lady Makbet. Pod wpływem żony postanawia jednak zabić króla. Z dzielnego wojownika, okrytego chwałą, poprzez rozterki i walkę ze sobą samym po namowie przez żonę postanawia zabić. Makbet zabija nie tylko króla Dunkana. Szekspir pokazuje, jak jedna zbrodnia pociąga za sobą inne, zabija również swojego najlepszego przyjaciela Banka. To wszystko powoduje, że Makbet jest złym, nieudolnym i znienawidzonym władcą. Postacią pierwszą planową jest Makbet, a żona do momentu zamordowania króla Dunkana, jest równą mu partnerką. Makbet to człowiek bardzo ambitny, żądny władzy, ale mający poczucie moralności, które powstrzymuje go od popełnienia zbrodni. Lady Makbet jest również bardzo ambitna i pragnie za wszelką cenę pozyskać kronę dla męża, lecz nie dorównuje mu pod względem intelektualnym i moralnym jest wyzbyta wszelkich zasad etycznych.

Czynniki zewnętrzne wpływające na decyzje bohatera.
Pierwszym czynnikiem jest przepowiednia czarownic. Podbudowuje go. Kolejny to pochwała Makbeta przez króla Dunkana co utwierdza, że przepowiednia może spełnić jego oczekiwania. Lady Makbet ma bardzo duży wpływ na jego decyzje. Żona wytyka mu słabości oraz niepewność w osiąganiu celu. Przedstawia dokładny plan zbrodni, w którym nie ma mijesca na żadną pomyłkę dzięki czemu Makbet wie, że wszytko sie uda.

Geneza tragedii "Makbet"
Po wstąpieniu Jakuba I na tron angielski w roku 1603 wzrosło zainteresowanie historią Szkocji i dynastią Stuartów, z której pochodził król i którą zapoczątkował w Anglii. Być może sam Szekspir uznał, lub zwrócono mu na to uwagę, że warto napisać sztukę, która by związana była z aktualnymi wydarzeniami.
Tworząc Makbeta, oparł się Szekspir na kronice Rafała Holinsheda, pisanej w latach od około 1570 do 1577. Historia Makbata pochodzi ze źródeł szkockich. W kronice Holinszeda opisy zdarzeń i faktów przeplatają się z legendami. Najważniejsze w tragedii Szekspira są postacie Makbeta i jego żony, ukazanie ich charakterów, motywów postępowania, stanów psychicznych. I tu mamy szereg oryginalnych pomysłów, nie mających nic wspólnego z kroniką Holinsheda. W przeciwnieństie do średniowieczmego ujęcia tematu, dramaturg w sposób świecki stara się ukazać wpływ popełnionej przez człowieka zbrodni na jego psychikę.