Liryka Mickiewicza - opracowanie.

Jest to liryka bezpośrednia. Podmiot liryczny przyznaje się do rozdwojenia jaźni: mój trup pośrodku was zasiada, rozmawia, pracuje, bawi się, przeżywa troski, Dusza w ten czas daleko, ach daleko Błąka się i narzeka, ach, narzeka. Poeta ma bogate życie wewnętrzne ojczyznę myśli piękniejszy, milszą niż świat realny. Tam ucieka od trosk życia, tam jest szczęśliwy, tam spotyka kochankę młodości, a może bratnią duszę. Ostatnia zwrotka może być odczytana różnie: w sposób ukonkretniający jako wspomnienia lub symbolicznie jako metaforę głębokiego, wewnętrznego ja człowieka.

Gdy tu mój trup"
Autor przedstawia dojrzewającego duchowo człowieka. Odrębność duszy i ciała, szczególnie u ludzi w podeszłym wieku jest bardzo wyraźna. Obecność duszy staje się pozorna, ulatuje ona do ojczyzny myśli. Ojczyzną taką dla poety są jego wspomnienia, uczucia młodzieńcze, krainy dalekie, choć sercu bliskie.



W 1823 roku władze policyjne trafiły na ślad tajnych organizacji młodzieżowych, działających nie tylko w Wilnie, ale także w innych miastach Litwy. Miejsce księcia Adama Czartoryskiego (kuratora okręgu szkolnego) zajął senator Nowosilcow, znany z wrogości do Polaków. Po patriotycznych wystąpieniach 3-majowych na uniwersytecie uwięziono Mickiewicza i jego najbliższych przyjaciół. W celi klasztoru bazylianów, zamienionego na więzienie, poeta przebywał blisko 6 miesięcy. W 1824 roku zesłano go do Petersburga, gdzie nawiązał kontakt z rewolucyjnym kołem poetów rosyjskich, późniejszych uczestników powstania dekabrystów. Wkrótce został zmuszony do opuszczenia stolicy i zesłano go do Odessy. Udało mu się wejść do elitarnych kół towarzyskich, gdzie rozrywany był przez kobiety. W międzyczasie Mickiewicz odbył wyprawę na Krym, rezultatem której były "Sonety krymskie", wydane w 1826 roku w Moskwie. W tomiku (pt. "Sonety") znajdowały się również sonety związane z życiem w Odessie. "Sonety krymskie" są wyrazem zainteresowań romantycznych Wschodem, szerzących się wśród studentów Uniwersytetu Wileńskiego.


"Sonety krymskie" są wyrazem zainteresowań Wschodem, sztuką orientalną szerzących się wśród studentów Uniwersytetu Wileńskiego. Mickiewicz podczas pobytu w Petersburgu interesował się w sposób amatorski Wschodem (literatura, język, historia). Wielką rolę w "Sonetach" odgrywają opisy przyrody i wysuwają się one na plan pierwszy. Podmiotem lirycznym jest tu nowy typ bohatera, uosobiony w postaci Pielgrzyma. Poddany on jest życiu natury i jej żywiołów. Natura przytłacza Pielgrzyma swym ogromem.


Widok gór ze stepów Kozłowa"
Autor zastosował ciekawą konstrukcję świata przedstawionego - ukazany jest przez dwa podmioty liryczne - Pielgrzyma i Mirzę. Obaj spoglądają na Czatyrdach. Autor obrazuje różne reakcje człowieka w obliczu piękna góry. Na tle mentalności Europejczyka ukazuje mentalność człowieka wschodu. Pielgrzym spogląda na górę ze zdumieniem, lękiem. Mirza natomiast patrzy na nią jak zdobywca. Zamykająca utwór "Aa!" to zdumienie Pielgrzyma odwagą Mirzy.


Sonet - kunsztowna forma stroficzna składająca się z 14 wersów ułożonych w dwie zwrotki 4 wersowe i 2 zwrotki 3 wersowe (tercyny). Wyróżniamy dwa rodzaje sonetów - włoski zakończony tercyną o układzie rymów aba i sonet francuski zakończony dystychem o rymach aa. "Sonety krymskie" to arcydzieło polskiej literatury, przetłumaczono je na 21 języków. Stanowią cykl 18 utworów napisanych w latach 1825-1826 pod wpływem krymskiej wycieczki latem i jesienią 1825 roku. Wydane w Moskwie w 1826 roku wraz z sonetami odeskimi. "Sonety odeskie" to cykl utworów miłosnych, w których autor bawi się tradycyjnym tematem literackim. Miłość potraktowana jest jako postać gry salonowej. Ten cykl utworów zamyka sonet 22 pt. "Eskuza" - słowo to pochodzi z języka francuskiego i oznacza usprawiedliwianie się. Autor stara się usprawiedliwić, że w swej twórczości sięgał po tematy błahe, nieheroiczne. Zamyka utwór sentencją "Taki wieszcz jaki słuchacz".


Władze carskie trafiły na ślad tajnych organizacji młodzieżowych, które rozpowszechniły się na całą Litwę, w dodatku Adam Czartoryski stracił posadę kuratora oświaty, jego miejsce zajął – znany z nienawiści do Polaków - senator Nowosilcow. Doprowadziło to do wszczęcia procesu przeciwko członkom Towarzystwa Filaretów. Mickiewicz został aresztowany w nocy z 23 na 24 października 1823 roku. W Carskim Siole cesarz Aleksander I wydał wyrok na spiskowców: „Dziesięciu członków Towarzystwa Filomatów, którzy poświęcili się zawodowi nauczycielskiemu, a także tych Filaretów, którzy okazali się najczynniejszymi w nagannych dążeniach tego Towarzystwa, nie pozostawiając w polskich guberniach, w których zamierzali szerzyć nierozsądny polski nacjonalizm przy pomocy nauczania, pozostawić p. ministrowi narodowego oświecenia, ażeby ich użył w wydziale szkolnym w oddalonych od Polski guberniach, dopóki nie otrzymają zezwolenia na powrót w strony rodzinne.” Mickiewicz przebywał na zesłaniu prawie pięć lat.


W tym okresie napisał swoje „Sonety krymskie” (1826) wydane w tomiku „Sonety”, napisane po podróży na Krym, odbył ją wraz gen. Witta, oraz między innymi pani Sobańskiej, która jak się później okazało była agentką policji. Przedstawił w nich Mickiewicz swój zachwyt nad urzekającym pięknem tego półwyspu, orientalnej kultury. Połączył to z przeżyciami wygnańca, marzącego o powrocie do ojczyzny. Tu również prawdopodobnie zaczął pracę nad utworem „Konrad Wallenrod” w roku 1825. Dzieło ukazało się w lutym 1828 roku w Petersburgu.



Sonety krymskie
Adam Mickiewicz urodzony w 1798 roku w Zaosiu koło Nowogródka po ukończeniu szkoły powiatowej w Nowogródku studiował na Uniwersytecie Wileńskim po czym pracował jako nauczyciel w Kownie. W roku 1823 został on aresztowany za przynależność do tajnego studenckiego Związku Filomatów i Filaretów, spędził pół roku w więzieniu, skazany na zesłanie do Rosji, opuścił Litwę na zawsze. Przebywał w Petersburgu, Moskwie i Odessie skąd odbył wycieczkę na Krym – to w tym czasie powstały właśnie „Sonety Krymskie“.
W sonetach poeta opisuje swój pobyt na Krymie, tamtejszy krajobraz, a także ogromną tęsknotę za ojczyzną. „Stepy akermańskie“ to utwór, w którym autor za pomocą metafor i oksymoronów opisuje jak podróżny, umiejący dostrzec piękno przyrody przeżywa spotkanie z naturą. Stepy porównane są do „suchego oceanu“ na którym trawa falami szumi, a kwiaty powodzią płyną. Na tym to suchym oceanie wóz jak łódka brodzi omijając koralowe ostrowy burzanu. Kiedy mrok zapada podróżny patrząc w niebo szuka gwiazd – przewodniczek łodzi, tęsknąc za ojczyzną i próbuje w ciszy („W takiej ciszy!“) usłyszeć głos z Litwy, lecz niestety nikt nie woła.
Sonet „Widok gór ze Stepów Kozłowa“ to następna notatka z podróży.
A. Mickiewicz pokazuje krajobraz Krymu, a dokładniej szczyt Czatyrdah. Mirza opowiada Pielgrzymowi w sonecie jak tam jest:
„...Gdzie orły dróg nie wiedzą, kończy się chmur jazda,
Minąłem grom drzemiący w kolebce w obłokach,
Aż tam, gdzie nad mój turban była tylko gwiazda...“
Jednym z bardzo ładnych opisów flory krymskiej jest sonet „Góra Kikineis“. W tym utworze autor patrząc na morze z góry mówi „niebiosa leżące na dole, ta wyspa żeglująca w otchłani – to chmura!”
Mickiewicz opisuje wielkie przestrzenie morza, stepy, powietrze porównując je i traktując zamiennie. Powoduje to spotęgowanie wrażenia orgomnych przestrzeni, wśród których samotny podróżny czuje się zagubiony. Mimo, że zauroczyła go przyroda na obczyźnie, z większą intensywnością tęskni za ojczyzną.
Czytając „Sonety krymskie” ma się wrażenie, że każdy z nich jest kolejną notatką w mickiewiczowskim lirycznym pamiętniku z podróży.