Historia kopalni w Wieliczce.

Średniowieczna Wieliczka „Magnum Sal” znajdująca się około 15km od Krakowa zawdzięcza popularność ponad 700-letniej kopalni soli która od lat jest masowo odwiedzana przez turystów z całego świata.
Wielkie Wrażenie na turystach robią stare wyrobiska górnicze oraz oryginalne maszyny kopalne, które pokazywały trud pracy dawnych górników i to jak znacznie rozwinęło się polskie górnictwo.

Wielkie znaczenie salin wielickich w gospodarstwie państwa polskiego podkreślają prawie wszyscy autorzy starych opisów Wieliczki, m. in. Le Laboureur, który mówi, że „żupy solne Wieliczki niemniej są znakomite jak piramidy egipskie, lecz użyteczniejsze. Są one chwalebną pamiątką pracowitości Polaków, podczas gdy tamte świadectwem tyranii i próżności Egipcjan”. Obszerny opis wielickiej kopalni soli jest również w XVIII-wiecznej encyklopedii francuskiej redagowanej przez D. Diderota i J.d’Alembreta. Jeśli dodamy do tego jeszcze fakt , że żupy krakowskie z XIV wieku dostarczały jedną trzecią dochodów skarbowi państwa i z tych właśnie dochodów opłacani byli m. in. Profesorowie w Akademii Krakowskiej, czyli łatwo uświadomić sobie, jaką ważną spełniały role w historii naszego kraju. Wypadało by też podkreślić, że po trzecim rozbiorze Polski ( gdy zniknęliśmy z mapy Europy ), kopalnia stała się jednym z symbolów niepodległej Polski, a zwiedzanie jej było wyrazem patriotyzmu..

Sól kamienną stosowano powszechnie jako przyprawę do potraw i nazywano ją solą kuchenną. Jest to związek chemiczny, stanowiący składnik mórz, oceanów, słonych jezior i solanek. Występuje też w postaci krystalicznej, tworząc pokłady ziarnistych skupień, osadzane wszystkich procesach odparowywania wód słonych.

We wszystkich niemal okresach geograficznych, począwszy od kambryjskiego we wszystkich częściach świata powstawały mniejsze lub większe złoża solne.

Jak wykazały badania archeologiczne, podziemną eksploatację soli równocześnie kopalni wielickiej, rozpoczętą na skalę przemysłową równocześnie końcem XIII wieku, poprzedziło znacznie wcześniejsze warzelnictwo, a najstarsze ślady urządzeń warzelniczych pochodzące z ok. 3500 lat p.n.e. odkryto w sasiadującej z Wieliczką od zachodu Baryczy.

Produkcja warzelnicza oparta na solankach powierzchniowych stanowiła jedyny system otrzymywania soli w żupach krakowskich do XIII wieku. Z biegiem lat ulegały modernizacji urządzenia warzelnicze oraz forma i wielkość produktów solnych.
Stosowane równocześnie z górnictwem warzelnictwo solne opierało się na słonych wodach kopalnych, które wyciągano na powierzchnię ziemi, chroniąc przed zalaniem podziemne wyrobiska. Już w XIV wieku istniał w Wieliczce szyb odwadniający, który nazywał się „Wodna Góra”, czynny aż do XIX wieku.
Na początku istnienia kopalni soli w Wieliczce najczęstszym sposobem urabiania soli była praca ręczna, dopiero w XVIII wieku zaczęto sporadycznie stosować proch strzelniczy, a od XIX stulecia wrębiarki i inne urządzenia mechaniczne. Ostatni koń z kopalni (Baśka) wyszedł z kopalni zaledwie dwa lata temu (znajduje się teraz na śląsku).
Żupy krakowskie, obejmujące kopalnie soli w Bochni
i w Wieliczce, stanowiły własność panującego, który zarządzał nimi za pośrednictwem żupnika. Żupnikowi podlegali wykonujący lub kierujący czynnościami technicznymi.
Całość tej złożonej problematyki Żupy Wielickiej posiada pełną dokumentacje w zbiorach Muzeum Żup Krakowskich, które zostało założone przez profesora Alfonsa Długosza w latach pięćdziesiątych XX wieku. Zorganizował on wielkie Muzeum z działami :archeologicznym, historycznym, geograficznym, kultury materialnej i archiwum z biblioteką oraz dziełem naukowo-oświatowym.

Całość z obrazkami i ładną oprawą znajduje się w dołączonym pliku.