Tamowanie krwotoków.

W razie wystąpienia krwotoku należy zawsze starać się zatamować go możliwie najprostszym i najszybszym sposobem.

Tamowanie krwawienia na kończynach polega na:
-ucisku tętnicy doprowadzającej krew
-uniesieniu kończyny lub maksymalnym zgięciu kończyny w stawie

Lekkie krwawienie tamuje się przez uniesienie kończyny i nałożenie opatrunku na ranę. Silne krwawienia tamuje się uciskając miejsce zranienia przez gazę lub inna tkaninę. Jest to zabieg doraźny, stosowany natychmiast, lecz na czas dłuższy zbyt uciążliwy dla ratującego w dłuższym czasie.

W razie uszkodzenia dużej tętnicy (np. udowej, pachwinowej) trzeba natychmiast przycisnąć ja do leżącej pod nią kości. Ucisk trzeba stosować z odpowiednia siłą.

Zawsze, gdy jest to możliwe, należy angażować do współpracy samego poszkodowanego (np. poszkodowany stosuje ucisk rany a ratownik przygotowuje się do założenia opatrunku uciskowego)

Stosując opatrunek uciskowy, należy:
-ranę przykryć czysta tkanina najlepiej gaza, na którą można położyć watę lub legnie
-docisnąć opatrunek twardym przedmiotem (drewniany klocek, mocno zwinięty bandaż, etui od kluczy, kamień itp.).
-ściśle przybandażować

Mogą się zdarzyć inne wypadki, w których założenie opatrunku uciskowego będzie utrudnione lub niemożliwe. Należą do nich: otwarte złamanie z silnym krwawieniem, duże ciało obce w ranie, krwotok z rozległej powierzchni rany lub rozerwanie tkanek kończyny. Krwawienia takie tamuje się przez uciśniecie opatrunkiem tętnicy doprowadzającej krew. Jednocześnie nakłada się opatrunek osłaniający.


Gdy nie udaje się zatamować krwotoku z kończyny, wówczas można użyć opaski uciskowej. Należy jednak pamiętać, ze przepływ krwi zostaje całkowicie zamknięty a już po ok. 10 minutach stosowania opaski niedotlenione tkanki zaczynają obumierać. Opaskę należy założyć jak najbliżej miejsca amputacji lub zmiażdżenia. Gdy kończyna była przygnieciona ciężkim przedmiotem dłużej niż 20 minut, wówczas opaskę należy założyć zanim przedmiot zostanie usunięty.

Role opaski może odegrać chusta trójkątna (lub kwadrat, szal itp.). Po zwinięciu chusty trójkątnej w tzw. wąski bandaż (o szerokości ok 8 cm) należy złożyć ja w pól, owinąć miejsce krwawienia i przeciągnąć końce chusty przez powstałą pętle. Następnie końcówki chusty rozłącza się i rozciąga je w przeciwne strony, powodując ty samym ucisk. Po związaniu końcówek wokół kończyny trzeba zapisać czas założenia opaski.

Innym doraźnym sposobem tamowania krwotoku jest uciśniecie tętnicy doprowadzającej krew.


Krwawienia z tętnic szyjnych można zatamować wyłącznie uciskając miejsce krwotoku przez trzymany w dłoni materiał opatrunkowy.

W przypadku krwawienia z otwartych zranień czaszkowo -mózgowych zakłada się opatrunek chłonący. Nie wolno tamować upływu krwi gdyż należy zapobiec gromadzeniu jej pod czaszka. Mogłoby to spowodować ucisk na tkankę mózgowa i dalsze jej uszkodzenie. Jeżeli powłoka czaszki nie została uszkodzona, to można stosować bezpośredni uciska na ranę przez jałowy opatrunek lub dociskać palcami odpowiednia tętnice, w zależności od miejsca urazu.

Jeśli u poszkodowanego występuje krwawienie z nosa to należy posadzić go z głową odchylona do góry (drożne drogi oddechowe) i tułowiem pochylonym do przodu ( nie wolno go układać w pozycji leżącej), wyczyścić mu nos, a następnie - zaciskać i zwalniać skrzydełka nosa. Na nasadę nosa kark i boczna cześć szyi trzeba położyć zimny okład. Po upływie kilku minut krwotok powinien ustąpić.

Przystępując do udzielania pomocy osobie krwawiącej z ran na tułowiu należy ułożyć ja w odpowiedniej pozycji, zależnie do umiejscowienia rany. W przypadku ran:
-klatki piersiowej - konieczna jest pozycja półsiedząca (uniesiona klatka piersiowa, podparte plecy)
-brzucha - poszkodowany powinien leżeć z podkurczonymi nogami i uniesiona klatka piersiowa (jeśli odniósł rany poprzeczne jamy brzusznej) lub z wyprostowanymi nogami (jeśli odniósł rany wzdłuż jamy brzusznej)
-pleców - trzeba ułożyć poszkodowanego na brzuchu, z odchylona na bok i do tylu głową.

Krwawienie jamy brzucha tamuje się opatrunkiem osłaniającym i chłonącym (bez ucisku), natomiast opatrunki ran klatki piersiowej i pleców należy dodatkowo osłonić folią.