Organizacje międzynarodowe

GEOGRAFIA



ORGANIZACJE MIĘDZYNARODOWE



































WSTĘP





Organizacja: grupa o określonej budowie i zasadach działania ustalonych prawnie bądź spontanicznie na podstawie uznanych wzorców i tradycji, dążąca do danego celu.



Podstawowe cechy organizacji:

 celowość - istnienie celu, który powinien być osiągnięty

 złożoność - organizacja składa się określonych części powiązanych ze sobą i z całością organizacji w sposób przyczyniający się do powodzenia całości

 odrębność celów i struktury w stosunku do otoczenia, a jednocześnie powiązanie przez nie z otoczeniem



Podział organizacji:

 międzynarodowa pozarządowa: związek, którego członkami są osoby i instytucje lub stowarzyszenie z różnych państw; działalność tego typu organizacji jest oparta na umowach wewnętrznych, nie będących częścią prawa międzynarodowego (np.: Liga Narodów Organizacji Czerwonego Krzyża, Światowa Rada Pokoju, Światowa Federacja Związków Zawodowych). Niektóre organizacje międzynarodowe pozarządowe współpracują ściśle z organizacjami międzynarodowymi rządowymi, mając przy tym tzw. status konsultacyjny.

 międzynarodowa rządowa: trwały związek państw, tworzony na podstawie umów międzynarodowych ( zwanych także konstytucjami) dla osiągnięcia określonych celów. Organizacje międzynarodowe rządowe zaczęły powstawać od drugiej połowy XIX wieku, a ich liczba stale rośnie - szczególnie po II wojnie światowej. Dzielą się na: organizacje o charakterze powszechnym ( uniwersalnym), zmierzające do objęcia wszystkich państw (np.: ONZ) oraz organizacje o charakterze regionalnym, które zrzeszają państwa określonego regionu, części świata, ustroju czy kultury. Z w/w podziałem krzyżuje się inny podział organizacji rządowych, a mianowicie na organizacje o charakterze ogólnym, których działalność obejmuje różne dziedziny stosunków międzynarodowych oraz o charakterze specjalnym, ograniczające się do określonych dziedzin (np.: tzw. organizacje wyspecjalizowane ONZ). Organizacje międzynarodowe rządowe działają zwykle poprzez trzystopniowy system organów: zgromadzenie, rada i sekretariat (biuro)



Integracja międzynarodowa: jest to proces łączenia się państw lub zespalania gospodarek narodowych, w którego rezultacie tworzą się z czasem nowe organizmy polityczne i gospodarcze.



Cele integracji międzynarodowej:

 osiągnięcie wielkiej skali produkcji

 pobudzanie postępu technicznego

 uczestniczenie w rozwoju międzynarodowej specjalizacji i kooperacji

 rozszerzenie rynków zbytu

 rozwiązywanie problemów wyżywienia, edukacji i zdrowia

 hamowanie degradacji środowiska naturalnego i wspierania jego restytucji

 obrona wojskowa



NATO





NATO (North Atlantic Treaty Organization) powstało na podstawie Paktu Północnoatlantyckiego. Pakt ten, który jest układem wojskowo - politycznym, został zawarty 4 IV 1949 roku w Waszyngtonie i ukształtowane jako agresywne, zimnowojenne ugrupowanie wojskowe, skierowane przeciwko krajom socjalistycznym.



Członkowie:

 od 1949: Belgia, Dania, Francja (Francja w 1966 roku wycofała się z organów wojskowych, jest jednak nadal członkiem, gdyż bierze udział w pracach Rady Atlantyckiej), Holandia, Islandia, Kanada, Luksemburg, Norwegia, Portugalia, USA, Wielka Brytania, Włochy

 od 1952: Grecja (Grecja w latach 1974-80 nie uczestniczyła w organach wojskowych), Turcja

 od 1955: RFN (Republika Federalna Niemiec)

 od 1982: Hiszpania

 od 1999: Węgry, Czechy, Polska



Cele. Powstanie Paktu Północnoatlantyckiego zapoczątkowało tworzenie bloków militarnych państw kapitalistycznych (np.: SEATO, CENTO, ANZUS). Bloki te były praktycznie kierowane przez ogromne mocarstwo jakim były i są nadal Stany Zjednoczone. Stworzone porozumienia militarne były wymierzone przeciwko byłemu ZSRR i krajom socjalistycznym. Celem Paktu Północnoatlantyckiego było zjednoczenie państw-członków w antykomunistycznym froncie, a w perspektywie walka z systemem socjalistycznym.



Organy:

Główne:

 Rada Atlantycka

 Rada Stałych Przedstawicieli

 Sekretariat Międzynarodowy (z Sekretarzem Generalnym)

Wojskowe:

 komisja Planowania Obrony (podlegają: komisja Obrony Jądrowej oraz Grupa Planowania Jądrowego)

 Komitet Wojskowy (podlegają: Międzynarodowy Sztab Wojskowy, 3 naczelne dowódca stref wojennych: Europy, Atlantyku i kanału La Manche, Grupa Planowania Obrony Ameryki Północnej)







POLSKA W NATO





Dla większości Polaków 12 marca 1999 roku - dzień przyjęcia nas do NATO - to data, która zostanie zapisana w annałach historii. Dla naszych wojskowych kojarzyć się ona będzie jednak nie tylko z tym, wręcz odwrotnie, będzie to początek gigantycznego bólu głowy, zamartwiania się i kombinowania jak zmodernizować polską armię. Polska armia jest bowiem jednym, wielkim złomowiskiem. Nie jeździ co trzeci polski czołg, tylko jedna czwarta wszystkich samolotów bojowych wznosi się w powietrze, a na wymianę - przy obecnym budżecie - zużytego sprzętu na nowy, potrzeba bagatela 100 lat!!!



Z czym do NATO. Do NATO wejdziemy z 1700 czołgami, 1400 opancerzonymi wozami piechoty, 1500 lufami artyleryjskimi o kalibrze powyżej 100 mm, 180 śmigłowcami, 300 samolotami bojowymi i 71 okrętami bojowymi, czuli taką ilością sprzętu, jaka jest zgodna z limitami CFI (Traktatu o Konwencjonalnych Siłach Zbrojnych w Europie). Są to jednak dane uwzględniające także sprzęt zużyty i nie nadający się do użytku. Jedynie niewielki procent naszego sprzętu jest zdolny współpracować z bronią NATO-wską. Wprawdzie na dostosowanie polskiej armii do standardów obowiązujących w NATO mamy kilka lat, jednak przy obecnym tempie zmian proces ten może potrwać o wiele dłużej. Polska armie nie kupi w 1999 roku żadnego czołgu, nie mówiąc już o samolocie. W spisie zaplanowanych na 1999 rok zakupów mało jest zwiastunów nowego. Strzelcy mogą liczyć najwyżej na 2, 5 tys. karabinków automatycznych natowskiego kalibru oraz pięćset sztuk broni, do której można dostosować naboje zachodniego typu.



Pojazdy samochodowe. W siłach zbrojnych jest ponad 5 tysięcy samochodów osobowych mniej, niż przewidują to standardy natowskie, a ponad połowa tych pojazdów powinna zostać już wycofana z użytku. W polskiej armii nie ma ani jednej ciężarówki samozaładowczej; zestawy niskopodłogowe, niezbędne do przemieszczania np.: ciężkiej broni pancernej to rzadkość, a o kontenerach, które w NATO są powszechnie używane, można tylko marzyć. Powodem tych braków są ciągłe i nieprzerwane próby przywrócenia sprawności ciężarówkom An-26. Desperacja sięga nawet prób reanimacji czołgów T-55, które były w użyciu, w czasie istnienia Układu Warszawskiego.



Samoloty. Polskie siły powietrzne także nie są powodem do dumy. Spośród naszych "najnowszych" 22 myśliwców MiG-29 sprawnych jest tylko dziewięć, poza tym do tego niezłego przecież płatowca chronicznie brakuje odpowiedniego wyposażenia, czyli awioniki i uzbrojenia. Ponadto piloci już od dobrych kilku lat czekają na rozstrzygnięcie przetargu na nowy polski samolot bojowy.



Broń. Także w tej dziedzinie polska armia jest zacofana w stosunku do państw zachodnich. Grubość pancerza standardowego czołgu zachodniego waha się od 50 do 100 mm. Ma on specjalną, wielowarstwową budowę. Pociski przeciwpancerne wystrzeliwane z dział, którymi dysponuje polskie wojsko nie zostawiłyby na takim pancerzu nawet zadrapania. Brakuje też środków i sprzętu do szkolenia nowych żołnierzy. Działowy czołgu strzela we Francji w ciągu roku średnio 60 razy, w Niemczech 40 razy, w Wielkiej Brytanii - 30 razy, w Polsce jest szczęśliwy jeśli uda mu się wystrzelić raz w miesiącu.



Łączność. W polskim wojsku do pracy nie nadaje się co drugie urządzenie. Poza tym często ulegają awariom i bardzo łatwo je zakłócić. Sytuację poprawić ma uruchomiona w styczniu 1999 roku w gdyńskim "Radmorze" produkcja nowoczesnych radiostacji taktycznych (PR4-TRC 9200-3 oraz TRC 9500-3). Także urządzenia elektroniczne, które znajdują się na wyposażeniu polskich żołnierzy, nie miałyby szans na ówczesnym polu walki. Wręcz odwrotnie, jakiekolwiek próby korzystania z nich mogłyby tylko przysporzyć kłopotów, gdyż są one łatwym celem dla inteligentnych rakiet.



Marynarka wojenna. Także nasza flota wojenna powinna zostać zmodernizowana, gdyż sojusz wymaga od nas abyśmy podczas wojny zabezpieczali swoje wybrzeże przed wrogim desantem (chodzi tu o bliskość Kaliningradu). Tylko cztery okręty spełniają standardy europejskie (korweta, dwa ratownicze i jeden podwodny), reszta powinna zostać zmodernizowana, przebudowana albo oddana na złom, gdyż zagraża tylko życiu polskim żołnierzom. Sytuacja w Marynarce wojennej jest jednak o wiele lepsza niż np. w Siłach Lądowych. W tym roku zakupiono i dokończono budowę w polskich stoczniach trzech okrętów rakietowych. Marynarka kupiła też kilka trałowców ze stoczni w Toruniu. Ciągle jednak nie kupiono rakiet, głównego uzbrojenia nowych okrętów.



Powiew optymizmu. Do niektórych jednostek wkroczyła jednak Europa pod postacią nowych, aluminiowych (nierdzewnych).menażek. Będą także nowe kuchnie polowe. W fazie testów są również nowe namioty, które wydają się być trwalsze i lżejsze od dotychczasowych, a w dodatku są zrobione z niepalnego materiału. MON (Ministerstwo Obrony Narodowej)ma zamiar wprowadzić także nowe spadochrony (niedawno powstał prototyp polskiego spadochronu "Dedal"). Usprawnieniu ulegają również tekstylia żołnierskie. W Koninie firma "LM" szyje dla polskich żołnierzy "niewidzialne mundury". Ubrania są wiatro- i wodoszczelne, nie tylko grzeją zimą i chłodzą latem, ale są też niewidoczne w podczerwieni (nawet noktowizor, który ujawnia źródła ciepła nie wykrywa osoby w takim mundurze). Problem jest niestety jak zwykle, cena ponieważ cena jednego (dwuczęściowego) ubrania wynosi 1200 zł.





OPA





Organizacja Państw Amerykańskich, ang. Organization of American States (OAS) lub hiszp. Organización de los Estados Americanos (OEA). Organizacja ta została utworzona w 1948 roku na IX Międzyamerykańskiej Konferencji w Bogocie jako kontynuacja Unii Panamerykańskiej.



Członkowie:

 od 1948: państwa Ameryki Łacińskiej (od 1962 bez Kuby) oraz Stany Zjednoczone Ameryki Północnej



Organy:

 stały organ centralny, pełniący funkcję sekretariatu generalnego: Unia Panamerykańska z siedzibą w Waszyngtonie

 najwyższy organ: Konferencja międzyamerykańska (zwoływana co 5 lat)

 Rada OPA (korzysta z pomocy trzech innych organów specjalnych: Rady Społeczno - Gospodarczej, Rady Prawników i Rady Kultury

 w razie potrzeby zwoływane są sesje ministrów spraw zagranicznych, a pomocą służy Międzynarodowa Rada Obrony



Cele. Według sformułowań tzw. Karty z Bogoty (obowiązującej formalnie od 1951) zadaniem OPA jest umacnianie pokoju i bezpieczeństwa kontynentu amerykańskiego oraz pokojowe regulowanie sporów między państwami członkowskimi. Celem Organizacji Państw Amerykańskich jest także wspólne rozwiązywanie problemów ekonomicznych, społecznych i politycznych.





OCAS



Organizacja Państw Ameryki Środkowej, ang. Organization of Central American States (OCAS), hiszp. Organización de los Estados Centroamericanos (ODECA). Organizacja została założona w 1951 roku. Od 1961 roku działa w ramach OPA - Organizacji Państw Amerykańskich. Siedzibą OCAS jest miasto San Salwador. Organizacja Państw Ameryki Środkowej powstała pod auspicjami USA, a jej charakter polityczny był na początku zdecydowanie antykomunistyczny i antykubański. W 1965 roku podpisano jednak nową Kartę i od tamtego czasu celem są wzajemne konsultacje i pomoc oraz pokojowe rozstrzyganie sporów. Wyspecjalizowaną agencją OCAS jest organizacja gospodarcza: Wspólny Rynek Państw Ameryki Środkowej, która została założona w 1960 roku i ma na celu zniesienie barier celnych między państwami członkowskimi oraz ustanowienie wspólnych ceł zewnętrznych.



Członkowie:

 od 1961: Gwatemala, Honduras, Kostaryka, Nikaragua i Salwador

 od 1961: działa w ramach OPA - Organizacji Państw Amerykańskich

 od 1962: Panama





ANZUS





Pakt Bezpieczeństwa Pacyfiku. Pakt polityczno - wojskowy podpisany w 1951 roku w San Francisco prze rządy Australii, Nowej Zelandii i USA. Nazwa paktu pochodzi od pierwszych liter angielskich nazw państw, które go podpisały:

A ustralia

N ew

Z ealand

U nited

S tates

Organizacja ta powstała z inspiracji USA w celu zapewnienia Amerykanom wpływu w pd.-wsch. Azji i basenie Oceanu Spokojnego. W ramach ANZUS'u powstały także zintegrowane siły zbrojne: ANZAC (Korpus Wojskowy Australii i Nowej Zelandii, ang. Australia and New Zealand Army Corps; są to siły zbrojne Australii i Nowej Zelandii zjednoczone pod wspólnym dowództwem na podstawie paktu podpisanego w 1944 roku, od 1951 roku są zintegrowane w ramach ANZUS). Z przynależności do ANZUS wynika obowiązek wzajemnego udzielania pomocy wojskowej w razie napaści na jedno z państw członkowskich.



Członkowie:

 od 1951: Australia, Nowa Zelandia i USA



Organy:

 Rada (w jej skład wchodzą ministrowie spraw zagranicznych lub ich zastępcy)

 Stały Komitet Koordynacyjny (wiceministrowie spraw zagranicznych)

 Komitet Wojskowy (wojskowi państw członkowskich akredytowani przy Radzie)





EWG





Europejska Wspólnota Gospodarcza, franc. Communaute Economique Europeenne, potocznie EWG jest też nazywane Wspólny Rynek. Jest to główna europejska wspólnota gospodarcza. Została utworzona na mocy traktatu rzymskiego z 1957 roku, który wszedł w życie jednak dopiero rok później, czyli w 1958 roku. Siedzibą Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej jest Bruksela.



Członkowie:

 od 1957: Francja, Niemcy, Włochy, Belgia, Holandia, Luksemburg

 od 1973: Wielka Brytania, Irlandia, Dania

 od 1981: Grecja



Cele. Polityka EWG ma na celu integrację krajów członkowskich, dążącą do zniesienia taryf celnych oraz ograniczeń w ruchu kapitałów, siły roboczej, towarów i usług. Ponadto zarząd Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej stara się prowadzić wspólną politykę rolną i handlową. Jednym z głównych celi EWG jest także doprowadzenie do autarkii, czyli samowystarczalności w obrębie państw członkowskich (prowadzi to częściowo jednak do zamknięcia rynku dla państw trzecich). Państwa EWG są też członkami EWWiS (Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali) oraz EWEA (Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej).



EWWiS. Europejska Wspólnota Węgla i Stali, franc. Communaute Europeenne du Charbon et de l'Acier. Utworzona została na mocy porozumienia z 1951 roku (weszło w życie w 1952 roku). Celem EWWiS jest zapewnienie na wspólnym rynku państw członkowskich priorytetu produktom przemysłu hutniczego i węglowego, przez wspólną politykę produkcyjną, transportową i inwestycyjną oraz politykę cen i zbytu. EWWiS jest związana z najpotężniejszymi monopolami, które opanowały górnictwo i hutnictwo zachodniej Europy.



EWEA. Europejska Wspólnota Energii Atomowej, franc. Communaute Europeenne de l'Energie Atomique, EWEA potocznie zwana jest także Euratom lub Europejska Wspólnota Atomowa. Została utworzona na mocy traktatu rzymskiego z 1957 roku, który wszedł w życie w 1958 roku.





UNICEF







Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury, ang. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. UNICEF jest jedna z wyspecjalizowanych organizacji ONZ z siedziba w Paryżu. Została założona w 1946 roku przez 44 państwa, w tym także Polskę.



Członkowie:

 od 1946: 44 państwa, w tym Polska

 od 1986: 158 państw

 31 XII 1984: wycofanie się z organizacji USA

 31 XII 1985: wycofanie się z organizacji Wielkiej Brytanii

Wycofanie się USA i Wielkiej Brytanii spowodowało znaczne ograniczenie budżetu organizacji, ale jej dotychczasowy charakter i program zostały zachowane. Odejście dwóch w/w państw z UNICEF'u było spowodowane rozbieżnością w interpretowaniu celów organizacji, które pojawiły się już w połowie lat 70-tych.



Organy:

 Konferencja Generalna; obraduje co 2 lata

 Rada Wykonawcza; działa między konferencjami

 Sekretariat; na czele którego stoi Dyrektor Generalny wybierany co 6 lat przez Konferencję Generalną; podzielony jest na 9 departamentów zgrupowanych w 5 działach: oświata, nauki ścisłe, nauki społeczno - humanistyczne i kultura

 Komitety do spraw UNESCO; znajdują się one we wszystkich krajach członkowskich; zapewniają stałą łączność z organizacją, ułatwiają współpracę z działającymi na ich terenie środowiskami, organizacjami i instytucjami



Cele i osiągnięcia. Według statutu zadaniem UNESCO jest działanie na rzecz wzajemnego poznawania się i zrozumienia narodów oraz inicjowanie i koordynowanie międzynarodowej współpracy oświatowej, naukowej i kulturalnej. W dziedzinie oświaty UNESCO kładzie w swej działalności główny akcent na popieranie rozwoju szkolnictwa w krajach "trzeciego świata" oraz zwalczania analfabetyzmu (na ten cel przeznacza się najwięcej pieniędzy z budżetu). W dziedzinie nauki i upowszechnienia myśli naukowej UNESCO odgrywa bardzo ważną rolę inicjatora, koordynatora i organizatora. Widać to szczególnie jeśli chodzi o inicjowanie programów i prac badawczych oraz udzielania pomocy merytorycznej, technicznej i materialnej poszczególnym krajom (zwłaszcza państwom rozwijającym się). Jeden z największych programów pomocy dotyczy kompleksu zagadnień związanych z wykrywaniem i eksploatacją zasobów naturalnych oraz ochroną środowiska naturalnego. W dziedzinie kultury program działań UNESCO obejmuje ochronę i waloryzację dziedzictwa kultury oraz popieranie rozwoju i upowszechnianie kultury. W ramach tego programu prowadzone są m. in. akcje ochrony i ratowania zabytków (np.: pomniki we Florencji, Wenecja, świątynie w Egipcie i inne). Jedną z głównych form działalności UNESCO w tym zakresie są akcje wydawnicze i informacyjne (wydanie prac z zakresu historii ludzkości, historii kultury, dzieł mniej znanych literatur narodowych, organizowanie międzynarodowych obchodów rocznicowych poświęconych wybitnym twórcom). Jako wydawnictwo ciągłe UNESCO ukazują się m. in.: "UNESCO Courier" (w 26 wersjach językowych), "UNESCO Chronicle", "UNESCO Journal of Information Science, Librarianship and Archives Administration", "Copyright Bulletin", "Statistical Yearbook - Annuaire Ststistique - UNESCO".