Morze Baltyckie

Morze Bałtyckie jest morzem wewnatrzkontynentalnym, śródlądowym, płytkim, najmłodszym morzem Europy i jednym z najmłodszych Atlantyku.

Jest morzem szelfowym, ponieważ znajduje się na płycie kontynentalnej.

Rozwój Morza Bałtyckiego wiąże się z wytapianiem lodowca w czasie ostatniego zlodowacenia północnopolskiego oraz z podnoszeniem się

i obniżaniem obszaru Europy.

Około 12 tyś. lat temu wody roztopowe wypływające spod lodowca utworzyły słodkowodne jezioro bałtyckie, które w wyniku ocieplania uzyskało połączenie z Atlantykiem. W ten sposób 500 lat później powstało zimne morze. Podnoszenie się Skandynawii spowodowało utratę połączenia z oceanem i ponowne przeobrażenie w jezioro słodkowodne. Obniżanie się południowych wybrzeży jeziora spowodowało powtórne połączenie z Atlantykiem przez cieśniny duńskie. W ten sposób powstało morze o większej powierzchni i zasoleniu ( morze litorynowe) niż obecnie. Współczesny Bałtyk uformował się 2 tyś. lat temu.



POWIERZCHNIA: 430 TYŚ KM

ŚREDNIA GŁEBOKOŚĆ: 56 M

MAX. GŁĘBOKOŚC: 459 M (głębia Landsort)



Na dnie można wyróżnić płycizny ( Słupska, Odrzańska, Środkowa) oraz głębie.

Urozmaicona linia brzegowa:

- zatoki - Botnicka, Fińska, Ryska, Gdańska, Pomorska

- zalewy – Kuroński, Wiślany

- wyspy – Gotlandia, Sarema, Bornholm, Fionia, Alandzkie, Duńskie

- półwyspy – Skania, Hel

- mierzeje – helska, wiślana, łebska

- cieśniny – Wielki i Mały Bełt, Sund



Rodzaje wybrzeży:

- zalewowo-mierzejowe (plaża) – budowane przez morze, tereny nisko położone są zalewane

- mierzeje – poł. Wybrzeże

- klifowe – morze niszczy wysoki brzeg – Wyspa Wolin, Gdynia, Jastrzębia Góra, Estonia

- fiordowo-szkierowe - Szwecja, Finlandia



Zasolenie Bałtyku - najniższe na świecie, średnio 8 promila, największe – 17 pr.

Zależy ono od:

- większe jest przy dnie

- wody wpadające rzekami do morza obniżają zasolenie

- opady obniżają zasolenie

- utrudniona wymiana wody z Atlantykiem obniża zasolenie

- parowanie wody podwyża zasolenie



Temperatura Bałtyku zależy od szerokości geograficznej a też od zasolenia ( słona woda łatwiej zamarza). Temperatura wód południowego Bałtyku waha się od 18 stopni w lecie do 0 w zimie. Północna część Bałtyku zlodzona od listopada do maja.



Ruchy wody morskiej:

- falowanie do 3 metrów, fala sztormowa piętrzy fale o dodatkowe 2 metry

- pływy max. Do kilkudziesięciu centymetrów, największe w cieśninach duńskich

- dryft przybrzeżny



Do Bałtyku wpada około 250 rzek.



Źródła zanieczyszczeń Bałtyku:

- rzeki przynoszące zanieczyszczenia komunalne i przemysłowe

- ścieki komunalne i przemysłowe miast nadmorskich

- produkty wyrzucane przez statki

- wiercenia na dnie morza

- statki ulęgające katastrofom

- porty rybackie

- rolnictwo

- turystyka



Skutki zanieczyszczeń:

- pustynia beztlenowa – związki organiczne wpadające do morza powodują zjawisko użyźniania morza. Konsekwencja jest wzrost biomasy, której nadmierna ilość opada na dno powodując zachwianie warunków tlenowych. W ten sposób następuje zanik życia organizmów i powstanie terenów beztlenowych.

- zubożenie gatunków i ilości fauny i flory

- zmniejszenie możliwości połowów

- utrata walorów turystycznych i zdrowotnych