Wybitni Polacy dwudziestolecia międzywojennego

Józef Klemens Piłsudski - (ur. 5 grudnia 1867 roku w Zułowie pod Wilnem, zm. 12 maja 1935 roku w Warszawie). Polityk, mąż stanu, Marszałek Polski od 1920 roku. Dowódca pułku następnie I Brygady Legionów Polskich. W 1918 został mianowany Naczelnikiem Państwa, pełnił tę funkcję do 1922 roku. W nocy z 11 na 12 maja 1926 roku dokonał zamachu stanu (przewrót majowy). Dwukrotnie mianowany premierem 1926-1928 i 1930. Autor koncepcji zakładającej utrzymanie równorzędnych stosunków z Niemcami i ZSRR. Nosił pseudonimy: Mieczysław, Ziuk, Wiktor, Marian, a także Dziadek, Marszałek i Konendant.

Roman Stanisław Dmowski - (ur. 9 sierpnia 1864 roku w Kamionku, zm. 2 stycznia 1939 roku w Drozdowie). Polityk, publicysta polityczny, Minister Spraw Zagranicznych RP, poseł na Sejm oraz II i III Dumy. Współtwórce i przywódca Narodowej Demokracjki. Delegat Polski na paryskiej konferencji pokojowej (traktat wersalski 28 czerwca 1919 roku) Od 1923 roku Minister Spraw Zagranicznych. Przeciwnik Józefa Piłsudskiego i jego federalistycznego programu. Nosił pseudonim Roman Skrzycki.

Wojciech Korfanty (ur. jako Adalbert Korfanty 20 kwietnia 1873 roku w osadzie Sadzawka, zm. 17 sierpnia 1939 w Warszawie. Polityk, działacz narodowościowy na Śląsku. Jeden z przywódców powstań śląskich. Członek Ligii Narodowej w ramach, której współpracował z Romanem Dmowskim. W czasie powstania wielkopolskiego członek Naczelnej Rady Ludowej. W 1920 roku Komisarz Plebiscytowy. Dziesięć lat później został aresztowany i osadzony w twierdzy brzeskiej, jednak z samego procesu brzeskiego został wyłączony. Kilka lat później po raz drugi trafił do wiezienia, gdzie ciężko zachorował. Jedna z hipotez mówi, że zatruł się oparami arszeniku, którymi były nasączone jego ściany. Został zwolniony po trzech miesiącach z obawy o to, że umrze w celi więziennej. Pośmiertnie odznaczony m. in. Orderem Orła Białego.Gabriel Narutowicz - (ur. 17 marca 1865 roku w Telszach, zm. 16 grudnia 1992 roku w Warszawie).

Pierwszy Prezydent Polski (zaprzysiężenie odbyło się 11 grudnia 1922 roku). Inżynier, konstruktor, profesor Politechniki w Zurychu. Budowniczy elektrowni wodnych w zachodniej Europie. 16 grudnia 1922 roku został zastrzelony przez powiązanego z endencją - malarza Eligiusza Niewiadomskiego. Zamach została przeprowadzony o godzinie dwunastej w galerii "Zachęta". Zamachowiec został rozstrzelany 31 stycznia na stokach Cytadeli warszawskiej. Narutowicz został pochowany w podziemiach Bazyliki Archikatederalnej Św. Jana Chrzciciela w Warszawie.

Stanisław Wojciechowski - (ur. 15 marca 1869 roku w Kaliszu, zm. 9 kwietnia 1953 roku w Gołąbkach). Drugi prezydent RP (od 22 grudnia 1922 roku do 15 maja 1926). Teoretyk i działacz spółdzielczości. W młodości był działaczem ruchu robotniczego. Od 1890 roku działał w Związku Młodzieży Polskiej "Zet". Rok póżniej w Zjednoczeniu Robotniczym. Dwa razy przebywał na emigracji 1892- 1895 i 1899-1906. W wyniku zamachu stanu zrzekł się urzędu Prezydenta. Później był profesorem SGGW i prowadził od 1927 roku Spółdzielczy Instytut Naukowy. Jego córka Zofia Wojciechowska poślubiła Władysława Grabskiego. Wojciechowski został pochowany w rodzinnym grobowcu na Powiązkach.

Ignacy Mościcki - (ur. 1 grudnia 1876 w Mierzanowie, zm. 2 października 1946 roku w Versoix pod Genewą). Prezydent RP w latach 1926- 1939. Polski polityk i chemik. Profesor Politechniki Lwowskiej. Realizował politykę Józefa Piłsudskiego. W 1926 roku wydał dekret, że będzie ojcem chrzestnym dla każdego siódmego syna w rodzinie. W sumie Mościcki był ojcem chrzestnym dla około 500 dzieci. Po złożeniu urzędu Prezydenta RP przeniósł się wraz z rodziną do Szwajcarii.

Pochowany w Archikatedrze Św. Jana w Warszawie. Symboliczny grób znajduje się w alei zasłużonych na Powązkach.Józef Beck - (ur. 4 października 1894 roku w Warszawie, zm. 5 czerwca 1944 roku w Rumuni).

Polityk, pułkownik i współpracownik Józefa Piłsudskiego. Wiceminister Spraw Zagranicznych RP od 2 listopada 1932 do 30 września 1939 roku. Wiceminister Spraw Zagranicznych RP od 4 grudnia 1930 roku do 2 listopada 1932 roku. Wicepremier Rządu RP od 25 sierpnia 1930 roku do 4 grudnia 1930 roku. Autor tomu pamiętników "Ostatni raport". Beck zmarł w wyniku zaawansowanej gruźlicy. Na początku pochowano go na Wojskowym Cmentarzu w Pukareszcie. W 1991 roku przewieziono jego prochy do Polski i złożono na Powązkach.

Edward Rydz - (ur. 11 marca 1886 roku w Brzeżanach, zm. 2 grudnia 1941 roku w Warszawie).
Polityk, od 1936 roku Marszałek Polski. Bliski współpracownik Józefa Piłsudskiego. Oficer LegionówPolskich. Od 1935 roku Generalny Inspektor Sił Zbrojnych. Podczas wojny polsko-bolszewickiej dowodził armii operacyjnej, która zajęła Kijów. Naczelny Wódz Wojska Polskiego ( 1935-1939r.).Formalnie przez 17 dni następca Prezydenta RP. Smigły zmarł na atak serca został pochowany na Powązkach jako Adam Zawisza. Obecnie na grobie widnieje jego prawdziwe nazwisko. Nosił Pseudonimy: Śmigły, Adam Zawisza i Tarłowski.

Władysław Grabski - (ur. 7 lipca 1874 roku w Borowie, zm. 1 marca 1938 roku w Warszawie).
Polityk, ekonomista, profesor Uniwersytetu Lwowskiego i Uniwersytetu Warszawksiego, historyk. Dwukrotnie był premierem 27 czerwca 1920 roku do 24 lipca 1920 roku i od 19 grudnia 1923 roku do 14 listopada 1925 roku. Dwukrotny Minister Skarbu RP. Najbardziej znany z przeprowadzenia reform walutowych. Miał czterech synów: Wacława, Władysława, Zdzisława i Andrzeja Kazimierza. Został pochowany na warszawskich Powązkach.

Janusz Jędrzejewicz - (ur. 21 czerwca 1885 roku we wsi Spiczyńce, zm. 16 marca 1951 roku w Londynie). Działacz polityczny, pedagog, pułkownik. Jeden z przywódców obozu piłsudczykowskiego. Od 1931 do 1934 roku Minister Wyznań Religii i Oswiecenie Publicznego. Najbardziej znany z przeprowadzenia reformy szkolnictwa zwanej "jędrzejewiczowską". Prezes Rady Naczelnej Ligii Niepodległości Polski. Od 1933 do 1934 Premier Polski.

Witold Chodźko - (ur. 1 listopada 1875 roku w Piotrkowie Trybunalskim, zm. 17 stycznia 1954 roku w Lublinie). Polski lekarz psychiatra i polityk. Ukończył studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. W 1918 roku został pierwszym Ministrem Zdrowia. W II RP był ministrem zdrowia w dziesięciu gabinetach. W latach trzydziestych był dyrektorem Państwowej Szkoły Higieny.

Stefan Banach - (ur. 30 marca 1892 roku w Krakowie, zm. 31 sierpnia 1945 roku we Lwowie).
Polski matematyk, profesor Uniwersytetu Lwowskiego. Współtwórca analizy funkcjonalnej. Wraz ze swoimi uczniami stworzył lwowską szkołę metematyczną. Był współzałożycielem "Studia Mathematica". Po ponad półrocznej walce z rakiem płuc zmarł i został pochowany w grobowcu Riedlów na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie, tuż obok grubu Marii Konopnickiej.

Szymon Askenazy - (ur. 28 grudnia 1865 roku w Zawichoście, zm. 22 czerwca 1935 roku w Warszawie).Polski historyk i dyplomata. Profesor Uniwersytetu Lwowskiego i Warszawskiego. Askenazy z pochodzenia był Żydem. Członek Akademii Umiejętności. Badacz dziejów Polski XVIII-XIX wieku. Autor: "Księcia Józefa Poniatowskiego 1763-1813" oraz "Napoleon a Polska".

W latach 1920-1923 był Ministrem Pełnomocnym z ramienia Polski przy Lidze Narodów w Genewie. Kawaler Legii Honorowej. Został pochowany na warszawskim cmentarzu żydowskim.Leon Schiller de Schildenfeld (znany jako Leon Schiller) - (ur. 14 marca 1887 roku, zm. 25 marca 1954 roku w Warszawie). Reżyser, krytyk i teoretyk teatru. Autor scenariuszy teatralnych i radiowych. Kompozytor i pieśniarz. Zasłynął interpretacjami dramatów Mickiewicza. Studiował filozofię i polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz na Sorbonie. Od 1917 roku współpracował z teatrami w Warszawie, Łodzi i Lwowie. Podczas wojny więziony w Auschitz. Wykupiony z obozu przez siostrę za 12 tysięcy złotych. Pochowany na Powązkach w Warszawie.

Stefan Jaracz - (ur. 24 grudnia 1883 roku w Żukowicach Staruch, zm. 11 sierpnia 1945 roku w Otwocku). Polski aktor i reżyser. Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim filozofię. Występował głównie w teatrach warszawskich. W 1930 roku założył i został dyrektorem Teatru Ateneum. Bliski przyjaciel Juliusza Osterwy. Zmarł na gruźlicę, która ujawniła się po pobycie obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu. Został pochowany w Alei Zasłużonych na Powązkach.

Stanisław Ignacy Witkiewicz - (ur. 24 lutego 1885 roku w Warszawie, zm. 18 września 1939 roku w Jeziorach). Polski pisarz, dramaturg, malarz, filozof i teoretyk sztuki. Witkacy często malował podwpływem narkotyków, ale to właśnie dzieła malowane na trzeźo przyniosły mu największą sławę. Jednymi z najważniejszych jego dramatów były : "Tumor Mózgowicz", "W małym dworku", "Wariat i zakonnica". Wiele hipoteaz mówi, że Witkacy upozorował własne samobójstwo i zmarł tak naprawdę w 1986 roku. Hipoteaz ta nie jest jednak powszechnie uznawana, gdyż nie odnaleziono zwłok artysty i nadal przyjmuje się, że popełnił samobójstwo w 1939 roku.

Karol Maciej Szymanowski - (ur. 3 października 1882 roku we wsi Tumyszówka, zm. 29 marca 1937 roku w Szwajcarii). Polski kompozytor, pianista, pedagog i krytyk muzyczny. Szymanowski był homoseksualistą. Podczas wojny skomponował: "III Symfonię", "I Koncert skrzypcowy" i "I Kwartet smyczkowy". W 1930 roku Szymanowski zachorował na gruźlicę, często wyjeżdżał do sanatoriom w Szwajcarii, gdzie zmarł. Został pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce w Krakowie. Jego serce spłonęło 6 sierpnia 1944 roku wraz z Kaplicą Sióstr Sercanek w Kościele Św. Krzyża w czasie powstania warszawskiego.

Władysław Stanisław Rejment (znany jako Władysław Stanisław Reymont) - (ur. 7 maja 1876 roku w Kobielach Wielkich, zm. 5 grudnia 1925 roku w Warszawie). Polski pisarz, prozaik i nowelista, jeden z głównych przedstawicieli realizmu. W 1924 roku dostał Nagrodę Nobla za czterotomową "epopeję chłopską" pod tytułem "Cłopi". Reymont został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Powąskowskim, a serce wmurowano w filarze kościoła pod wezwaniem Św. Krzyża 9 grudnia 1925 roku cztery dni po śmierci.

Eugeniusz Felicjan Kwiatkowski - (ur. 30 grudnia 1988 roku w Warszawie, zm. 22 sierpnia 1974 roku w Krakowie). Polityk, działacz gospodarczy i chemik. Od 1926 roku do 1930 Minister Przemysłu i Handlu. Od 1935 do 1939 Wicepremier i Minister Skarbu. Realizator rozbudowy portu w Gdyni oraz floty handlowej. Współtwórca Centralnego Okręgu Przemysłowego. Pełnomocnik do spraw idbudowy wybrzeża od 1945 do 1947 roku. Poseł na Sejmu Ustawodawczy. Pochowany na Cmentarzu Rakowskim. Pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego.Jan Wiktor Lesman (znany jako Jan Brzechwa) - (ur. 15 sierpnia 1989 roku w Żmerynce, zm. 2 lipca 1966 roku w Warszawie). Polski poeta i pisarz. Brzechwa był pochodzenia żydowskiego. Pisał żartobliwe bajki i wiersze dla dzieci. Był również autorem satyrycznych tekstów dla dorosłych jak i tłumaczem literatury rosyjskiej. Pseudonim "Brzechwa" wymyślił jego brat stryjeczny Bolesław Leśmian. Najważniejszymi dziełami Lesmana była: "Akademia Pana Kleksa" i "Tańcowała igła z nitką". Grób Jana Brzechwy znajduje się na Powązkach.

Julian Tuwim - (ur. 13 września 1894 roku w Łodzi, zm. 27 grudnia 1953 roku w Zakopanem).
Polski poeta, pisarz, autor skeczy, librett operetkowych i tekstó piosenek żydowskiego pochodzenia. Brat polskiej literatki i tłumaczki Ireny Tuwim. Poeta przez znaczną część swojego życia cierpiał na zaburzenia nerwicowe, co w znacznym stopniu ograniczało mu normalne funkcjonowanie. Zmarł na skutek ataku serca. Pochowany jest na Cmentarzu Powązki w Warszawie. Podpisywał się ponad czterdziestoma pseudonimami: Oldlen, Tuvim, Schyzio, Fernik, Wim oraz Roch Pekiński.

Maria Dąbrowska - (ur.6 października 1889 roku w Russowie, zm. 19 maja 1965 roku w Warszawie).
Polska pisarka, dramatopisarka, tłumaczka literatury duńskiej, angielskiej i rosyjskiej. Najbardziej znana dzięki trylogii "Noce i dnie"oraz "Ludzie stamtą". Jej pierwszy mąż Marian Dąbrowski był bliskim przyjacielem Józefa Piłususkiego. Maria Dąbrowska była także uzdolniona plastycznie. Pozostawiła malowane przez Siebie obrazy, pejzaże i martwe natury. Nagrobek pisarki znajduje się w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Powązki w WarszawieBohdan Eugene Junod (znany jako Eugeniusz Bodo) - (ur. 29 grudnia 1899 roku w Genewie lub Warszawie, zm. 7 października 1943 roku w Kotłasie). Polski aktor, reżyser filmowy. Bodo był pochodzenia szwajcarskiego. Znany z roli w komediach i filmach muzycznych m.in. "Piętro Wyżej", dramatach "Strychy". Występował również w teatrzykach rewiowych i operetce. Zginął w rosyjskim łagrze, gdzie zmarł z wycieńczenia i głodu. Swój pseudonim "Bodo" stworzył z pierwszych sylab imion: swojego Bohdan i matki Dorota.

Adolf Bagiński (znany jako Adolf Dymsza) - (ur. 7 kwietnia 1900 roku w Warszawie, zm. 20 sierpnia 1975 roku w Górze Kalwarii). Polski aktor kabaretowy i filmowy. Najbardziej znany za roli Dodka z filmów: "Dodek na froncie" i "Pan Dodek". Dymsza koniec swojego życia spędził w Domu Opieki Społecznej w Górze Kalwarii. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym w Warszawie.
Pseudonim "Dymsza" zostało wymyślone przez siostrę aktora. Sam chciał się nazwać "Scipio del Scampio". Zapisął ten pseudonim na kartce, ale kiedy zadzwoniono z teatru z proźbą o o podanie pseudonimu na afisz jego siotra zgubiła kartkę i wymyśliła "Dymszę".

Mieczysława Transzo (znana jako Mieczysława Ćwiklińska) - (ur. 1 stycznia 1879 roku w Lublinie, zm. 28 lipca 1972 roku w Warszawie). Polska aktorka teatralna i filmowa, śpiewaczka. Występowałagłównie w teatrach warszawskich. Znana za role Szambelanowa w "Panu Jowalskim" i Babki "Drzewa umierają stojąc". Oraz roli fimowych "Trędowata" i "Dziewczęta z Nowolipek". Zostałą pochowana w Alei Zasłużonych Cmentarza Powązkowskiego. Nosiła pseudonimy: Gryf i Lińska.

Julian Andrzej Maluszek (znany jako Julisz Osterwa) - (ur. 23 czerwca 1885 roku w Krakowie, zm. 10 maja 1947 roku w Warszawie). Polski aktor, reżyser i wolnomularz. Osterwa był sierotą i borykał się z dużą biedą, nie ukończył nawet gimnazjum. Za namową Leona Schillera przyjął pseudonim Juliusz Osterwa. Występował głównie w teatrze krakowskim i warszawskim. W 1919 roku był współzałożycielem teatru "Reduta". Występował także w swoich inscenizacjach"Fantazy" i " Uciekła mi przepióreczka". Został pochowany w Krakowie na Cmentarzu na Salwatorze.

Barbara Apolonia Chałupiec (znana jako Pola Negri) - (ur. 3 tycznia 1897 roku w Lipnie, zm. 1 sierpnia 1987 roku w San Antonio). Polska aktorka filmowa i międzynarodowa gwiazda kina niemego.
W 1917 roku wyjechała do Berlina, gdzie zagrała w kilku niemieckich filmach.
W 1923 roku przybyła do Hollywood i od razu zaczęła występować w filmach. Grała w filach niemych, z powodu polskiego akcentu i chropawego niskiego głosu. To jednak nie przeszkodziło jej w rozkochaniu w sobie szerokiej publiczności. Miała romans z samym Charlie Chaplinem Powróciła do Niemiec, ale nie mogła tam grać, gdyż naziści podejrzewali ją o żydowskie korzenie. Została uwolniona od podejrzeń w wyniku osobistej interwencji Hitlera, który był jej wielbicielem. Ostatni raz zagrała w 1965 roku w USA.Janusz Kusociński - (ur. 15 stycznia 1907 roku w Warszawie, zm. 21 czerwca 1940 roku w Palmirach). Polski lekkoatleta, mistrz olimpijski w biegu na 10 000 m w 1902 roku w Los Angeles. Był uznawany za jednego z najpopularniejszych sportowców Polski międzywojennej. W 1935 roku został odznaczony Krzyżem Walcznych za walkę w obronie Fortu Czerniaków. 26 marca 1940 roku został aresztowany przez Gestapo i więziony na Mokotowie. Zginął rozstrzelany w Puszczy Kampinoskiej w pobliżu miejscowości Pamiry. W tej miejscowości znajduje się jego grób.

Franciszek Żwirko Stanisław Wigura - (ur. 16 wrzenia 1895 roku w Święcianach, ur. 9 kwietnia 1901 roku w Warszawie, zm. 11 września 1932 roku w Cierlicku Górnym). Wybitni polscy piloci sportowi w 1929 roku odbyli na samolocie RWD-2 lot dokoła Europy. W lipcu 1930 roku wzieli udział w miedzynarodowych zawodach samolotów turystycznych w Challange'u na RWD-6, w których również zwyciężyli. 11 września 1932 roku lecąc na meeting lotniczy do Pragi, Franciszek Żwirko wraz ze Stanisławem Wigurą zginęli w katastrofie lotniczej na skutek oderwania się skrzydła podczas burzy. Obaj zostali pochowani w Alei Zasłużonych na Powązkach w Warszawie. Pośmiertnie odznaczeni Orderem Odrodzenia Polski, Krzyżem Kawalerskim, oraz Złotym Krzyżem Zasługi.