Druga część zimnej wojny - od planu Marshalla do wojny koreańskiej

PLAN MARSHALLA
*czerwiec 1947r. Truman ogłasza plan pomocy dla zniszczonych państw europejskich
*plan ten nazwany został PLANEM MARSHALLA od nazwiska amerykańskiego sekretarza stanu
*obejmował także kraje komunistyczne i został przyjęty przez Polskę czy Czechosłowację
*ZSRR uważało plan za spisek, ponieważ sposób wydatkowania funduszy miał podlegać amerykańskiej kontroli => kraje bloku komunistycznego pod naciskiem ZSRR odmówiły udziału
*pomoc pozwoliła na rozkwit gospodarczy, szczególnie widoczne było to w państwach Europy Zachodniej, na tle krajów komunistycznych
*amerykańskie wymogi (np. zaktywizowanie współpracy) przyczyniły się do zapoczątkowania procesu integracji europejskiej => utworzenie Unii Zachodnioeuropejskiej
*amerykańska pomoc zmniejszyła napięcia ekonomiczne => zmniejszenie poparcia dla partii komunistycznych


PROBLEM NIEMIECKI
*ZSRR okradał swoją strefę okupacyjną pod pretekstem konfiskaty z tytułu reparacji wojennych; wprowadzał także np. reformy społeczno-ekonomiczne
*Na wschodzie powstał także jednopartyjny system ? Niemiecka Socjalistyczna Partia Jedności, która po sfałszowaniu wyborów przejęła władzę w Niemczech
*Na zachodzie nie odbierano majątków, a nawet USA udzieliło pomocy gospodarczej. Utrzymana została własność prywatna, a nawet wprowadzono system pomocy socjalnej dla najuboższych. Budowano demokratyczny system rządzenia ? powstało wiele partii politycznych, m.in.: Unia Chrześcijańskich Demokratów (CDU), Socjaldemokratyczna Partia Niemiec (SPD), Wolna Partia Demokratyczna (FDP). Dzięki temu alianci zyskali sympatię ludności.
*Jednocześnie następował intensywny rozwój niemieckiej gospodarki.
*Zwycięskie kraje zachodnie popierały utworzenie państwa zachodnioniemieckiego i tak np. na obszarze Bizonii, czyli strefy amerykańskiej i brytyjskiej wprowadzono jednolitą strefę gospodarczą.
*Stalin obstawał przy utrzymaniu jedności Niemiec ? liczył, że podporządkuje sobie cały kraj


KRYZYS BERLIŃSKI
*Na zachodzie bez zgody ZSRR wprowadzona została marka niemiecka
*Stalin w nocy z 23/24 czerwca 1948r. zablokował dostawy do zachodnich dzielnic Berlina (pod pretekstem prac remontowych). Odcięto połączenia lądowe, rzeczne, odcięto prąd.
*Truman nie uległ jednak szantażowi Stalina i nie zmienił swojej polityki. Amerykanie korzystając z pomocy Wielkiej Brytanii przez prawie rok zaopatrywały Berlin Zachodni w żywność, ubrania, węgiel i surowce. W Wigilię zrzucano nawet słodycze dla dzieci.
*USA postanowiło zmylić Stalina i przerzucili swoje bombowce do Wielkiej Brytanii pod pretekstem posiadania bomb jądrowych (naprawdę nie mieli ani jednej)
*12. maja 1949r. Stalin rezygnuje z blokady
*kraje Zachodu jednoczą się przeciw komunistycznemu zagrożeniu ? 04. kwietnia 1949r. ? układ obronny ? Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego ? NATO. Była to potężna organizacja o charakterze polityczno-wojskowym, której członkowie zobowiązani są do niesienia pomocy w razie agresji z zewnątrz


POWSTANIE DWÓCH PAŃSTW NIEMIECKICH
*Do Bizonii dołączono strefę francuską, tworząc Trizonię.
*Demokratyczne wybory do parlamentu ? zwyciężają partię chadeckie i FDP
*Kanclerzem zostaje antykomunista ? Konrad Adenauer
*Na obszarze Trizonii powstaje we wrześniu 1949r. Republikę Federalną Niemiec (RFN) z siedzibą władz w Bonn
*W sowieckiej strefie okupacyjnej miesiąc później powstaje Niemiecka Republika Demokratyczna (NRD) ze stolicą w Berlinie, na czele z sekretarzem generalnym ? Walterem Ulbrichtem. Berlin został podzielony na 4 sektory ? wschodnie dzielnice miasta (część sowiecka) stanowiły stolicę NRD, a z pozostałych sektorów utworzono Berlin Zachodni


SUKCESY RUCHU KOMUNISTYCZNEGO
*Stalin odniósł porażkę w kwestii z Niemcami, więc chciał się odegrać innymi sukcesami
*We wrześniu 1949r. ZSRR poinformowało o przeprowadzeniu pierwszej próby jądrowej
*Informacja ta zaskoczyła Amerykanów i zmusiło ich do prowadzenia ostrożniejszej polityki zagranicznej, gdyż obawiano się wojny jądrowej
*Komuniści przejmują władzę w Chinach. Mao Zedong dzięki pomocy ZSRR obalili dotychczasowy rząd i proklamowali Chińską Republikę Ludową. Wpatrzony w Stalina Mao Zedong podpisuje radziecko-chiński układ o przyjaźni i pomocy.
*Utworzenie Chińskiej Republiki Ludowej było porażką dla USA, gdyż liczyli na porozumienie z rządem Chiang Kai-sheka, któremu ostała się jedynie wyspa Tajwan
*Powoli zaczynały rozpadać się kolonialne imperia Wielkiej Brytanii i USA i tak Wielka Brytania przyznawała stopniowo niepodległość innym krajom ? np. Indiom.
*Francja, popierana przez USA uwikłała się w konflikt indochiński. Zaangażowanie Amerykanów wykorzystała propaganda radziecka ukazując ZSRR jako ?państwo pokoju? wspierające działania niepodległościowe, a USA państwo dążące do utrzymania kolonializmu


KONFLIKT KOREAŃSKI
*W 1945r. do Korei wkroczyły wojska amerykańskie i radzieckie ? kraj podzielono na dwie strefy wzdłuż 38 równoleżnika (str. 245). Północ okupowała Armia Czerwona tworząc Koreańską Republikę Ludowo-Demokratyczną, a południe Amerykanie ? Republikę Korei.
*W Korei Północnej przywódcą był Kim Ir Sen, który chciał wprowadzić komunizm w całym kraju. Utworzył silną armię i rozpoczął ekspansję na południe. Stalin zaakceptował plany, ponieważ nie wierzył, że USA rozpoczną jakąkolwiek interwencję.
*Wojska komunistyczne zaatakowały Koreę Południową 25. czerwca 1950r. Truman podjął decyzję o wsparciu Korei Południowej, ponieważ podporządkowanie jej komunistom mogłoby zagrozić Japonii, która była pod okupacją Amerykanów.
*ZSRR próbowało zbojkotować obrady ONZ. Dowódcą sił zbrojnych ONZ został jednak generał Douglas MacArthur, bohater walk II wojny światowej na Dalekim Wschodzie.
*Pierwsze walczyło amerykańskie lotnictwo, które zniszczyło siły powietrzne Korei.
*MacArthur nie posłuchał zaleceń Trumana i ONZ i przekroczył 38 równoleżnik, na co Mao Zedong odpowiedział wysłaniem chińskiej milionowej armii wyposażonej w radziecki sprzęt
*MacArthur naciskał na pozwolenie użycia broni jądrowej, jednak Truman obawiał się wybuchu III wojny światowej ? odsunął więc MacArthura od dowodzenia
*Mao Zedong także prosił Stalina o użycie broni jądrowej, gdyż wierzył, że wojna i strata milionów ludzi pozwoli na pokonanie kapitalizmu. Stalin nie zgodził się jednak patrząc realnie.
*W lipcu 1953r. skończyły się walki w Korei. W tym czasie zmarł Stalin. Walki zakończyły się rozejmem w Phanmundzomie. Na jego mocy wzdłuż 38 równoleżnika ustanowiono strefę demarkacyjną, która rodziela Koreę Północną od Południowej.

SKUTKI WOJNY KOREAŃSKIEJ
*Uświadomienie Amerykanom konieczności zwiększenia armii
*Kontynuacja badań Amerykanów nad bronią masowego rażenia (udana eksplozja bomby termojądrowej); w ZSRR także kontynuowano zbrojenia
*Wzrost siły Japonii
*Układy militarne USA z Australią, Nową Zelandią i Filipinami
*Dołączenie do NATO Grecji i Turcji