Robinson Crusoe - streszczenie.

Daniel Defoe był synem James Foe - urzęnika, urodził się w J 660 roku w Londynie, a zmarł w 1731 roku. Skończył Akademię Mortona. Zanim został pisarzem próbował wielu zawodów i profesji, tym samym kładł największe zasługi dla rozwoju dziennikarstwa jako wydawca w dzienniku ,, Review ", jego teksty były powodem wielu prześladowań i szykan. Uważano go za wybitnego przedstawiciela epoki oświecenia, rzecznika racjonalizmu, liberalizmu i tolerancji religijnej. Udzielał się też jako inicjator formy kroniki satyrycznej ( The Scandal Club w czasopiśmie " Review " w latach 1704 -1713 ) był też autorem znakomitej relacji o dżumie londyńskiej w ł 665 - Dziennik roku zarazy ( 1772, wydanie polskie 1959 rok). Jest jednym z głównych prekursorów nowożytnych powieści realistycznych. Utwory powieściowe Daniela Defoe stwarzają nastrój autentyzmu opisywanych zdarzeń, zarazem łączą tradycję romansu łotrzykowskiego z tradycją moralistyczną, zaś tematykę sensacyjno -obyczajową prezentuje : Dola i niedola sławnej Moll Flanders ( 1722, wydanie polskie 1951) i Roxana czyli szczęśliwa kochanka (1724, wdanie polskie 1954) oraz podróżnicza -przygodową najsławniejsza powieść pisarza PRZYGODY ROBINSONA KRUZOE (1719, przekłady polskie z francuskiego 1769, pełny przekład 1953 ). Była to sugestywna relacja o samotnej walce bohatera z natur? oparta na przeżyciach marynarza angielskiego Selkirka, ma ona charakter optymistycznej pochwały ludzkiego rozumu i do?wiadczenia. Wywołała ona liczne naśladownictwa, tak zwane robinsonady. Robinson stał się wzorcem osobowym godnym naśladowania, a w perypetiach głównego bohatera, przebywającego dwadzieścia cztery lata na bezludnej wyspie (po pewnym czasie w towarzystwie "oswojonego " i chrystianizowanego dobrego dzikusa, Piętaszka ) dostrzegano także metaforą losów pisarza, osamotnionego w walce o swoje przekonania.
PODSUMOWANIE;
Daniel Defoe rozwiązał angielski język literacki. Został przecież autorem ponad dwustu prac z dziedziny ekonomii, polityki, etyki a także pamfletów. Opowiadał się za liberalizmem i tolerancją religijną, za co skazano go na karę pręgierza . Uchodzi za współtwórcę nowożytnej powieści. W swojej twórczości łączy elementy reportażu, opisu podróży czy kroniki policyjnej z fikcją. Światowy rozgłos przyniosły mu Przypadki Robinsona Kruzoe.
PRZYPADKI ROBINSONA KRUZOE
GENEZA UTWORU
W1705 roku Szkot - Aleksander Selkirk - pracujący jako marynarz na brytyjskim statku, pokłócił się z kapitanem i na własne życzenie został wysadzony na pierwszy napotkany ląd - bezludną wyspę Juan Fernandez (znajdującą się na Oceanie Spokojnym). Pozostał na niej sam przez pięćdziesiąt dwa miesiące. Co prawda przez pewien czas w towarzystwie dobrego murzynka - Piętaszka. Po upływie tego czasu zabrał go z jego więzienia angielski statek. Samotny marynarz będąc tak długo sam zapomniał swojego rodzimego języka. Kiedy Daniel Defoe przeczytał zwięzły opis pobytu Selkirka na bezludnej wyspie, zainteresowany, postanowił napisać na podstawie tego motywu swoją niezwykłą powieść. Daniel Defoe napisał tę powieść z myślą o czytelnikach dorosłych lecz znalazła ona powodzenie i zainteresowanie u znacznie młodszych czytelników.
CZAS I MIEJSCE AKCJI
Akcja powieści rozgrywa się w XVII weku. Główny bohater, Robinson, przyszedł na świat w 1632 roku, a na bezludnej wyspie "ląduje" 30 września 1659 roku, jest w tedy dwudziestosiedmioletnim mężczyzną. Natomiast opuszcza ją 19 grudnia 1686 roku, w wieku pięćdziesięciu czterech lat.
Robinson urodził się mieście York w Anglii. Zamierzając ruszyć w morze bohater udaje się do portu i w Londynie wsiada na statek płynący ku brzegom Afryki, czy "jak... mówią marynarze - do Gwinei". Przepływa on między Wyspami Kanaryjskimi a brzegami Afryki. Lecz nie osiąga z pierwszym razem swojego zamierzonego celu. Z powodu napadu na statek, którym płyną trafia do portowego miasta Sale'(Afryka). Tam więziony j es t jako niewolnik. Ucieka stamtąd i rozpoczyna swoją następną podróż, tym razem do Brazylii.
Trasa rejsu statku Robinsona przed rozbiciem : Celem podróży jest wybrzeże afrykańskie. Bohater relacjonuje kolejno mijane lub odwiedzane punkty :
- Przylądek Świętego Augustyna
- Wyspa Fernando de Nornha
- Równik (tu żeglarze zmagają się z burzą i huraganem )
- brzegi Gujany w pobliżu rzeki Orinoko ( Wielkiej Rzeki)
- Wyspy Barbados (tu znowu napotykają huragany)
- okolice Wysp Karaibskich
(zaś tu statek idzie na dno, tylko Robinson uchodzi z życiem ) Właściwe miejsce akcji: Akcja rozgrywa się na bezludnej wyspie. Prawdopodobnie była to wyspa Tobago (leży ona na północ od ujścia rzeki Orinoko na Morzu Karaibskim ) - ponieważ odpowiada ona opisowi zamieszczonemu w powieści Daniela Defoe. Lecz mogła to też być wyspa Mas Atierra (położona na Oceania Spokojnym) - na tej zaś wyspie znalazł się Aleksander Selkirk w 1704 roku.
GATUNEK
Przypadki Robinsona Kruzoe według Daniela Defoe są typową powieścią podróżnicza -przygodową. Cechuje tego rodzaju powieści to że :
a) główny bohater to za zwyczaj podróżnik, odkrywca, poszukiwacz lub badacz
b) fabuła składa się z wielu przygód, akcja obfituje w niespodziewane zwroty, jest wartka, szybka.
c) zawarte są w niej opisy miejscowości, relacje z tras podróży, opisy przyrody, obyczajów, opisy ludzi o innym kolorze skóry, kultur.
SYLWETKI GŁÓWNYCH BOHATERÓW
Robinson Kruzoe - główny i tytułowy bohater powieści.
Robinson Kruzoe jest synem kupca, który przybył do Anglii z Bremy i osiedlił się w mieście York. Jego marzeniem było żeglarstwo. W chwili rozpoczęcia akcji powieści ma on siedemnaście łat. Jest zręcznym, silnym i zaradnym chłopcem.
Robinson łatwo nawiązywał kontakty z ludźmi, dzięki temu szybko zapoznał ludzi, którzy pomogli mu rozpocząć karierę marynarską. Robinson był śmiały, uczciwy, czasami trochę łatwo wierny lecz jak każdy z nas miał swoje wady. Nie obchodziła go za bardzo opinia rodziców, ale dzięki temu przeżył przygodę swojego życia, o której nawet najwięksi podróżnicy mogą tylko marzyć! Dowodem tego jest to iż spędził aż dwadzieścia dwa łata zupełnie sam, oddalony o setki a nawet tysiące kilometrów od rodzinnego domu na jakiejś wyspie. Główną i najważniejszą zaletą Robinsona było to że, w kryzysowych sytuacjach potrafił zachować pogodę ducha i nadzieję.
Zmagania Robinsona z naturą
Robinson darzył przyrodę ogromnym szacunkiem i czul do niej respekt. Podziwiał j ej wielkość i piękno. Nie zmieniał otaczającej go natury, wiedząc iż może się ona obrócić przeciwko niemu. Dziękował jej za wszystko co mu ofiarowywała na przykład:
- za zboże, które wyrosło z kilku niedbałe posianych ziaren ...
Nasz bohater na równi z naturą traktował zamieszkujące wspólnie z nim wyspę zwierzęta, dzięki nim czuł się mniej samotny. Lecz pomagały one j emu nie tylko w przezwyciężaniu samotności, ale też w zdobywaniu pożywienia.
Zmiany w wyglądzie Robinsona
Robinson po pewnym czasie przeobraził się z dobrze wyglądającego , spragnionego przygód poszukiwacza w nie zadbanego, zmęczonego ale ciągle uśmiechniętego samotnego człowieka. "Łuk, dzida, kosz na plecach, strzępiasta broda, włosem wywrócone skóry nadały mu wygląd dzikusa ", a ciemniejsza skóra tylko umocniła ten wygląd. Robinson przestał przypominać cywilizowanego Europejczyka.
Robinson i Piętaszek
Piętaszek nie zdobył przychylności Robinsona od razu, ponieważ pochodził on z plemienia ludożerców - Karibu. Jednak myśl o tym że, morze nie mieć już okazji do zdobycia przyjaciela, przełamała wszelkie obawy. Nauczył on Piętaszka języka angielskiego i dopilnował żeby poznał religię chrześcijańską. Mimo tego, że Piętaszek modlił się co wieczór do "prawdziwego " Boga, nasz rozbitek nigdy nie nabrał pewności czy nie modli się on także do swojego zabobonnego " boga ". Murzynek bardzo kochał i ufał Robinsonowi oczywiście z wzajemnością. Dlatego po jego nieszczęsnej śmierci Robinson był załamany.
Charakter
Główny bohater miał bardzo silny charakter. Był uparty i zawzięcie, pokonując wszelkie przeszkody dążył do celu. Ludzie znający go uważali go za przedsiębiorczego, uczciwego człowieka. Umiał podejmować szybko dobre i rozsądne decyzje. Podczas pobytu na wyspie odkrył wartość nauki, od której kiedyś stronił i uważał za zbędną. Tęsknił za rodzicami i żałował tego iż opuścił ich wbrew woli, myślał że zobaczy ich po powrocie z wyspy do domu. Lecz oni już nie żyli. Wyspa a w sumie jego pobyt na niej zmieniła jego dotychczasowe myślenie.
Ocena postaci
Robinson należy do tego rodzaju ludzi, którzy nie poddaj ą się tak łatwo.
Nie potrafił siedzieć z założonymi rękami, musiał coś robić. Kochał podróże,
lubił odkrywać i badać tak zwane dziewicze tereny. Można mu było pozazdrościć
odwagi i zaradności.
Piętaszek - bohater drugoplanowy
Piętaszek mieszkał na jednej z Wysp Karaibskich. Wywodził się z plemienia Wielki Karib - ludożerców. "Był to młody chłopak o Skórze koloru jasnej miedzi i regularnych rysach twarzy,. Mógł mieć lat dwadzieścia... Obfite, prawie granatowe włosy opadały mu miękko na szerokie ramiona, a czarne oczy patrzyły bystro i czujnie... Od pierwszego wejrzenia budził sympatię i zaufanie. "
Piętaszek mieszkańcem Wysp Karaibskich
Dla Robinsona Piętaszek był po prostu zwykłym tubylcem. Różnił się od niego po prostu wszystkim:
- wyglądem
- obyczajami
- religią
- lepszą znajomością przyrody
Piętaszek był doskonałym kucharzem, nie sprawiało mu większych trudności wykonywanie drobnych czynności, na przekład: kopanie dołów ( Piętaszek robił to za pomocą muszli), co przysparzało Robinsonowi wiele kłopotów. Murzynek żył w zgodzie z przyrodą, dlatego wiele trudności sprawiało mu jedzenie łyżką, czy noszenie ubrania, które zrobił dla niego Robinson. Bohater nie lubił i panicznie bał się huku wystrzałów z strzelby. Piętaszek podziw i radość wyrażał
- tańcem. Karib uważał za " boga " - Benamukiego. Według niego stworzył on świat i wszystko na nim. Robinson nauczył Piętaszka religii chrześcijańskiej i go ochrzcił. Mimo tego Kruzoe nie potępiał jego za wcześniejsze wierzenia. Ponieważ uważał, że jego serce jest" tak czyste i prawe jak serce dziecka ".
Piętaszek i jego ojczyzna
Karib nie wiedział o, że j ego plemię uważane było za złe. Dla niego Wielki Karib był czymś wspaniałym i po prostu domem. Mówił o nim z dumą i szacunkiem. Z przerażeniem wspominał czasy kiedy napadali na jego wioskę i mordowali jej mieszkańców ludzie Corteza. Piętaszek mówił o nich ze zgrozą i przerażeniem.
Piętaszek i Robinson
Piętaszek ufał bez granicznie Robinsonowi. Darzył go ogromną sympatią i miłością. Podziwiał go i starał naśladować. Mimo że tęsknił za ojczyzną nie chciał do niej wracać - wolał pozostać z Robinsonem. Traktował go za swojego przyjaciela, ruszył z nim w rejs do Anglii. Zginął zabity przez swoich współplemieńców.
Ocena postaci
Piętaszek to dobry, szlachetny, mądry i pojętny człowiek. Robinson mógł mieć w nim oparcie. Szybko się uczył i wytrwale powtarzał nowe słowa. Zachwycało go wszystko czego nie znał wcześniej. Jest to bardzo sympatyczny bohater.
PLAN WYDARZEŃ
1. Przygody głównego bohatera:
a.. marzenie o żeglarstwie - zdecydowany sprzeciw rodziców
b. spotkanie z kapitanem Smithem - podróż do Wybrzeża Kości Słoniowe
c. napad na statek Robinsona
d.. Kruzoe niewolnikiem - ucieczka
e.. gospodarstwo w Brazylii
2. 1659 - katastrofa statku, Robinson jako jedyny ocalały
3. Główny bohater rozbitkiem
4. � York"-jaskinia, nowym domem
5. 1660 rok - wyprawa w nie znaną część wyspy, hodowla kóz
6. 1661 rok - odkrycie ludzi na wyspie
7. Wrak statku - uzupełnienie zapasów
8. Robinson przejmuje rządy na wyspie
9. Uratowanie Piętaszka - przyjaźń
10. Robinson wybawcą Hiszpana i ojca Piętaszka
11. Rozbitkowie ruszają po resztę załogi
12. Hiszpan i ojciec Piętaszka więźniami piratów
13. Pokonanie piratów
14. Kruzoe gubernatorem wyspy
15. Wyprawa do domu
16. Nieszczęsna śmierć Piętaszka
17. Powrót do Anglii
18. Niespodziewana wiadomość o śmierci rodziców
19. Robinson bogatym człowiekiem
20. Koniec kariery żeglarskiej

GŁÓWNA MYŚL
Akcja wskazuje na ważny w tamtych czasach problem -niewolnictwa. Anglia będąca w tedy potęgą kolonialną świata, wysyłała statki z załogą, która miała za bezwartościowe rzeczy,, kupować " od skorumpowanych plemion drogocenne rzeczy takie jak :
- złoto
- kość słoniowa
-przyprawy...
Biali ludzie oszukiwali ciemnoskórych mieszkańców, a pod groźbą utraty życia grabili ich wioski w celu wzbogacenia się. Często twierdzono iż to wszystko w celu nawracania pogańskich plemion. Lecz to było nieprawdą, bo czy bliźni według religii chrześcijańskiej może zabijać tylko za odmienność? Zacofane plemiona nie miały żadnych szans obrony, nie posiadały przecież broni palnej, a dzidy nie wystarczały do obrony przed najeźćcami. W kraj ach cywilizowanych niewolnictwo stało się bardzo dochodowym zajęciem i uważane było za coś normalnego. Indianom i Murzynom nie dość że, zabierano im najważniejszy przywilej człowieka - wolność, to traktowano ich gorzej niż zwierzęta. Po przewiezieniu do nowego kraju, zmuszani byli do ciężkiej pracy fizycznej i często umierali z zagłodzenia. Sam Robinson za nim zaczął przygodę na bezludnej wyspie sam zajmował się handlem �żywym towarem ". Zrozumiał swój błąd dopiero na wyspie, gdy poznał Piętaszka i stwierdził że, jest on takim samym człowiekiem jak on.
Robinson opuścił swój rodzinny dom w brew woli rodziców. Ich sprzeciw wynikał z tego iż morze zabrało im już jedynego syna i w cale nie chcieli pozwolić, aby ten sam los spotkał Robinsona.
Los więc każe go za nieposłuszeństwo. Od samego początku Kruzoe napotyka liczne przeszkody na przykład :
- pierwszy rejs kończy się zatonięciem statku
· kapitan dowiadując się o sprzeciwie rodziców, każe mu wracać da domu Nasz bohater przeżył także dobre chwile, kochał żeglarstwo i przygody. Lecz mimo wielu zainteresowań, po powrocie do domu najważniejszą wartością stają się pieniądze, ale one wcale nie dają zenitu szczęścia

OBJAŚNIENIA
SZYKAN - umyślne stwarzanie przeszkód, utrudnień w celu zrobienia przeszkód komuś.
LIBERALIZM - ideologia i postawa światopoglądowa, oparta na indywidualistycznej koncepcji człowieka, przekonaniu, że tylko wolna i nieskrępowana działalność gospodarcza i polityczna może zapewnić pomyślność ogółu.
INICJATOR - osoba, która inicjuje, zaczyna coś
PREKURSOR - Daniel Defoe jako jeden z pierwszych zaczął pisać utwory powieści realistycznej
ROBINSONADA - powieść przygodowo - podróżnicza, nawiązująca do Robinsona Kruzoe Daniela Defoe, ukazująca przedstawiciela świata cywilizowanego z pierwotną naturą czy pierwotną społecznością
PAMFLET - utwór publicystyczny lub literacki odsłaniający gwałtowne działania jakiej ś instytucji, najczęściej związanej z polityką
PRZĘGIERZ -słup do, którego przywiązywano skazańców na karę chłosty.