Pojęcia związane z teatrem

AKT
Część utworu dramatycznego lub przedstawienia teatralnego, wyodrębniona kompozycyjnie, stanowiąca pewną część tematyczną.

AKTOR
Artysta sceniczny, osoba grająca jakąś rolę w teatrze, filmie lub telewizji.

DIDASKALIA
Wskazówki, objaśnienia, przypisy autora utworu scenicznego, dotyczące sposobu wystawienia go na scenie. Tak zwany tekst poboczny, przeważnie drukowany kursywą.

DRAMAT
Jeden z trzech podstawowych rodzajów lit., przeznaczony zasadniczo do realizacji środkami teatralnymi. Jego dominującą formą podawczą jest dialog zwykle o charakterze fabularnym.

EPILOG
Końcowa partia utworu epickiego lub dramatycznego, informująca o dalszych dziejach postaci po zamknięciu zdarzeń właściwej fabuły. W dramacie antycznym końcowa wypowiedź skierowana jest do publiczności, wyjaśnia zamysł twórcy i istotne znaczenie widowiska.

FABUŁA
Układ zdarzeń, powiązanych czasowo i przyczynowo, przedstawiony w utworze literackim lub w filmie lub inaczej zespół wątków i motywów. Potocznie: treść utworu; dawniej termin ''fabuła." używany był wymiennie z pojęciem "bajka", stąd fabulistyka to dział literatury zajmujący się bajkopisarstwem.

INSCENIZACJA
Wystawianie utworów dramatycznych na scenie.

KOMEDIA
Jeden z podstawowych gatunków dramatu, przeciwieństwo tragedii. Charakteryzuje się żywą akcją, z elementami komizmu i pomyślnym zakończeniem. Ojczyzną komedii jest starożytna Grecja, źródłem improwizowane mimy ludowe w postaci scenek rodzajowych, związanych z obrzędami dionizyjskimi.

KOMIZM
Śmieszność, złożona kategoria estetyczna, która określa właściwości zjawisk mogących wywołać śmiech. W literaturze i sztuce występują różne środki wyrazu i chwyty stylistyczne komizmu, np. dowcip, karykatura, parodia. Bogatym zespołem takich środków posługuje się zwłaszcza komedia.

MASKA
Zasłona na twarz z otworami na oczy mająca kształt twarzy, głowy, postaci ludzkiej, zwierzęcej lub fantastycznej.

OPERA
Budynek teatralny, przystosowany do wykonywania dzieł operowych Mianem tym określa się także instytucję i zespół, przygotowujący i realizujący wystawienie operowe.

PACYNKA
Lalka teatralna nakładana na dłoń i poruszana przez aktora.

PROSCENIUM
Współcześnie część sceny wysunięta przed kurtynę. W starożytnym teatrze greckim podium przylegające do budynku teatralnego (do którego mieli wstęp tylko aktorzy), na którym rozgrywała się akcja przedstawienia.

SCENA
Wydzielone miejsce do działań teatralnych, teren działania aktorów. W tradycyjnym teatrze część budowli o kształcie wielkiego prostopadłościanu, oddzielona od widowni kurtyną.

SCENERIA
Krajobraz, dekoracje itp. tworzące plastyczne tło, na którym rozgrywa się akcja sztuki, filmu.

TEATR
Odpowiednio ukształtowany i zabudowany teren otwarty lub specjalny budynek przystosowany do wystawiania dramatów i widowisk.


TŁO
Najdalszy plan obrazu lub innego przedstawienia plastycznego.