Granica - Zofii Nałkowskiej

1.Wyjaśnienie tytułu:
tytuł , należy traktować w sensie metaforycznym. Ma on swoje szersze i różnorodne znaczenia, zamykając w sobie problematykę moralności, obyczajowości, barier społecznych; teorii filozoficznych oraz psychologicznych
-Granice społeczne-,, Co dla jednych jest podłogą, to dla innych jest sufitem...”, . Trzy z nich to arystokracja, bogaci mieszczanie oraz członkowie sfer rządowych. Poszczególne grupy społeczne dzieli granica niemożliwa do pokonania.
-Granice moralne – względność w poczuciu dobra i zła. Oznacza ona granicę, którą stopniowo przekracza się w swych działaniach i moralnych wyborach. Jest to granica moralnej odporności i odpowiedzialności.
-Granica filozoficzna – „Jakimi ludźmi jesteśmy naprawdę? Czy takimi, jakimi nas widzą inni, czy też takimi, za jakich sami się uważamy?”- to pytanie o poznanie rzeczywistości przez człowieka, o odróżnianie tego, co obiektywne od tego, co subiektywne Jest to też granica dzieląca nasze postrzeganie nas samych oraz nasz obraz w oczach innych.Jest również granicą odporności psychicznej człowieka. Jej przekroczenie oznacza, że człowiek zatraca własną tożsamość i przestaje być sobą.
-Granica psychologiczna – „Musi coś przecież istnieć, jakaś granica, za którą nie wolno przejść, za którą przestaje się być sobą” -stawia przed nami pytanie o kres możliwości poznania siebie, innych i świata.
2.Historia życia Zenona Ziembiewicza.
Od najmłodszych lat mieszkał w mieście, gdzie się uczył i najczęściej sam zarabiał na szkołę. Jako uczeń ósmej klasy gimnazjum, zakochał się w Elżbiecie Bieckiej, której udzielał korepetycji z matematyki. Dzięki uzyskanemu stypendium, dostał się na studia w Paryżu. Przez wojnę stracił dwa lata nauki i ostatni rok szkoły musiał pokryć z własnej kieszeni. Wówczas zobowiązał się pisać artykuły zza granicy do lokalnego pisma „Niwa”. Jako student był wychudzony, rzadko się golił. Nosił wytarty garnitur i koszulę bez krawata.Na wakacjach zwrócił uwagę na Justynę Bogutównę, która po jakimś czasie została jego kochanką. Przypadkowo zobaczył na ulicy Elżbietę i uczucia na nowo w nim odżyły. Do Paryża pojechał zakochany w Elżbiecie, będąc pewnym, że i ona odwzajemnia jego uczucia. Obronił pracę doktoryzacyjną, wrócił do kraju i przyjął posadę redaktora w „Niwie”. Biecka wybaczyła mu romans z Bogutówną i wzięli ślub. Dzięki protekcji Czechlińskiego, Ziembiewicza mianowano na prezydenta miasta. W wyniku tragicznych wydarzeń osobistych (nieustanne ukrywanie związku z Justyną oraz strach przed wzięciem za to odpowiedzialności) i zawodowych (obarczenie go winą za strzelanie do manifestujących robotników) popełnił samobójstwo.
- Szczeble kariery Zenona można podzielić na pięć okresów. Pierwszy z nich to czas nauki, drugi – praca jako korespondent Niwy, trzeci – awans na stopień redaktora Niwy, kolejny z etapów to małżeństwo z Elą, a ostatni, piąty – działalność polityczna i prezydentura.
3.Charakterystyka głównych bohaterów:
a).Zenona Ziembiewicza: bohater niejednoznaczny, syn zubożałego szlachcica, wykształcony i inteligentny, szybko pnący się po szczeblach kariery, odniósł zawodowy sukces.
b).Elżbiety Bieckiej: żona Zenona. Na jej życie zawsze wpływali inni ludzie – najpierw ciotka, potem mąż. Nie potrafiła przejąć swego życia w swoje ręce. Jej postawę kształtowało środowisko, inni ludzie, okoliczności. Nie przejawiała inicjatywy nawet wtedy, gdy wiedziała, iż powinna coś zmienić. Była naiwna, nie potrafiła kochać, nie wiedziała również, czego oczekuje od siebie i innych. Była konformistką.
c).Justyny Bogutówny: niewykształcona córka kucharki, gminnego pochodzenia, prosta i naiwna. Uwiedziona, a następnie porzucona przez Zenona. Po zajściu w ciążę Ziembiewicz nie zawahał się przed wręczeniem jej pieniędzy na zabieg, co doprowadziło ją do załamania psychicznego oraz popchnęło do zemsty na kochanku.
4.Jak Zenon Ziembiewicz ochodzi od swoich ideałów i w jakim celu?
W młodości cechowała go ambicja. Wierzył w ideały, które w późniejszych etapach życia okazały się niemożliwe do spełnienia.- rozdarty między swoimi pragnieniami i ideami a tym, co przyniosło mu życie. Widoczna jest jego metamorfoza od poważnego i biednego chłopaka, który od najmłodszych lat musiał zarabiać na swoje utrzymanie, do szanowanego prezydenta miasta. Początkowo idealista o wielkich marzeniach, stał się uległym i pozbawionym własnego zdania człowiekiem na wysokim stanowisku- Przemianie ulega przede wszystkim jego charakter i sposób myślenia.
- kariera Zenona jako przykład stopniowego zatracania zdolności odróżniania dobra od zła
- Zenon chciał przekształcać rzeczywistość według własnych poglądów, ale stało się odwrotnie – rzeczywistość przekształciła jego.
- człowiek zmienia się w zależności od ludzi, zdarzeń i okoliczności, warunków życiowych, miejsca, w którym jest, sytuacji społecznej, obyczajów. Każdy wybiera jakąś własną wobec tych warunków postawę


5.Czy Zenon Ziembiewicz powtórzył ,,schemat boleboński”?
-Powiela boleborzański schemat, nie panując na swą sferą biologiczną – instynktami i popędami.
-Bohater powiela niemoralne zachowania ojca, których tak bardzo chciał się wystrzec. Podobnie jak Walerian Ziembiewicz, wikła się w liczne romanse a jeden z nich zakończony jest małżeństwem
6.Na czym polegał trójkąt miłosny powieści?
-motyw trójkąta miłosnego- podkreśla szczególną rolę schematu w życiu człowieka. Kieruje to uwagę czytelnika nie na przebieg zdarzeń, ale na ich interpretację.
- Dzieje miłości i romansu Zenona Ziembiewicza wyglądają z pozoru na zwykły banał, oparty na trójkącie: mąż-żona-kochanka, i to w dodatku schemat: panicz uwodzi służącą z ludu. Nie jest tak - ów romans to pretekst do podjęcia problematyki:
1. Społecznej (obraz ziemiaństwa, inteligencji miejskiej, ludu);
2. Moralnej (pytanie o granicę moralną, której przekroczyć nie wolno, o ocenę czynów postaci);
3. Filozoficznej (pytanie: jakim jest człowiek - czy takim jak postrzega siebie, czy takim jak widzą go inni?);
4. Obyczajowej (konformizm bohatera)
- schematu trójkąta: mąż, żona, kochanka jako pretekstu do analizy i obserwacji społecznej i psychologicznej; bazowała również na typowym schemacie małżeńskiego trójkąta – naiwnej, uwiedzionej dziewczyny, męża – uwodziciela, oszukanej żony, odtrąconej kochanki.
7.Charakterystyka społeczeństwa w powieści.
Społeczeństwo jest silnie podzielone, tworzy system przynależności poszczególnych jednostek według ściśle określonych zasad – sytuacja materialna, pozycja towarzyska, konwencje obyczajowe, postawy światopoglądowe i etyczne.
- Bezrobotni: to ludzie stojący najniżej w społeczeństwie, żyjący na skraju nędzy, pozbawieni opieki lekarskiej, własnej godności. Nie mają podstawowych środków do życia. mieszkali w piwnicy, bez okien, bez wody i centralnego ogrzewania, zajmując kąt, w którym większość miejsca zajmowało łóżko. Na tym łóżku spała cała rodzina. W tej warstwie umierali ludzie, nie tylko starzy, lecz młodzi i dzieci, które pozbawione żywności i żyjące w niehigienicznych warunkach, umierały w wieku kilku lat. Jasa Gołąbska.
-Robotnicy: To ludzie, którzy żyją wyłącznie pracą, ograniczającą ich świat do wykonywanych czynności. Praca dla nich to podstawowy cel życia, dzięki któremu znaczą coś w społeczeństwie. Robotnicy godzą się na ciężkie warunki pracy, ponieważ mają świadomość, że nie mogą o nic się dopominać, mają ograniczone prawa. Ich życie to nieustanna walka o byt i poprawę swojego losu-skostniałe zasady społeczne są nieugięte wobec żądań robotników i bezrobotnych. to przede wszystkim pracownicy huty i fabryki, służba oraz pracownicy folwarczni tj. Franek Borbocki, Marian Chąśba,Karolina Bogutowa, kucharka Michalina, dozorca Ignacy,ludzie pracujący na fowarku
-Ziemiaństwo: reprezentują Walerian i Żancia Ziembiewiczowie. Tę zubożałą klasę ze wszystkimi wadami, cechuje typowo szlacheckie rozumowanie.Walerian- spędza czas na bezowocnym chodzeniu po łąkach z dubeltówką, uwodzeniu dziewcząt i pilnowaniu, by pracownicy nie kradli własności hrabiostwa Tczewskich. Jego żona zajmuje się głównie kwiatami i grą na fortepianie oraz zarządza służbą. Są ludźmi powierzchownie wykształconymi…Swoista nieumiejętność odnalezienia się w nowej sytuacji i nieudolność prowadzenia majątku, doprowadziła Ziembiewiczów do utraty własnego dziedzictwa, po czym zmuszeni byli podjąć pracę zarządcy u ludzi bogatych. Nadal jednak podtrzymują znaczenie swojej warstwy, próbują żyć po „pańsku” według szlacheckiej tradycji, trwając w swym świecie. W rzeczywistości mają też znikomy wpływ na politykę, a ich przynależność do tej warstwy społecznej poświadcza jedynie stary klejnot szlachecki, stojący w oszklonej szafce.
-Mieszczaństwo: Cecylia Kolichowska, Marian Chązowicz – właściciel cukierni, Julian Toruciński – właściciel sklepu bławatnego, Zenon i Elżbieta Ziembiewiczowie, urzędnicy. To warstwa społeczna posiadająca pewien majątek, lecz zmuszona zarabiać na swoje utrzymanie. Odnoszą się pogardliwie i z wyższością do osób, które są od nich zależne lub są ich pracownikami.Stwarzają pozory zamożności, gromadząc masę tandetnych mebli, które świadczyły o tym, że kiedyś żyli w dobrobycie. Mają świadomość swojej pozycji towarzyskiej, choć w rzeczywistości cechuje ich brak wpływów
-Bogacze: Jej przedstawiciele wiodą bogate i beztroskie życie, skupione wokół zaspokajania własnych przyjemności i umilania sobie życia. Posiadają majątek i nie zważają na biedotę wokół nich. to ludzie, którzy wywierają największy wpływ na życie społeczne, towarzyskie, polityczne i gospodarcze. Są właścicielami okolicznych majątków, tartaków, młynów i gorzelni. Dzięki zamożności, odgrywają decydującą rolę w różnych decyzjach, związanych z państwem, są w stanie wpływać na sytuację polityczną kraju.W mieście podporządkowana jest im lokalna „Niwa”.
Hrabina Tczewska z rodziną,
8.Cechy charakterystyczne powieści.
- Oryginalność polega na tym, iż pod tym płaszczykiem kryje się skomplikowane studium ludzkiej psychiki i zachowań, zaś kluczem do odczytania sensu utworu zdaje się być tytuł powieści.
-.juz na początku powieści dowiadujemy się jak ona się zakończy