Streszczenie noweli Henryka Sienkiewicza "Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela".

W Poznaniu u prywatnego nauczyciela, pana Wawrzynkiewicza mieszkał jedenastoletni chłopiec Michaś. Chodził do niemieckiej szkoły. Był uczniem średniej zdolności, lecz na następny dzień miał zawsze odrobione lekcje i wszystko umiał. Oceny niestety miał mierne, bo jak mówi klasowy prymus "Michaś nie umie się wysłowić po niemiecku". Chłopiec potrafił uczyć się całą noc, żeby tylko nie zawieść matki, która pokładała w nim nadzieje. Gdy dostał dobrą ocenę, był chyba najszczęśliwszym dzieckiem na świecie, lecz gdy dostał naganę lub złą ocenę, ze szkoły wracał przygnębiony i smutny. Michaś im bardziej zarywał noce tym bardziej jego sylwetka stawała się zgarbiona, twarz była coraz bardziej żółta. Jego mama i siostra mieszkały w Zaleśnie. Chłopiec miał tam pojechać tuż przed świętami Bożego Narodzenia. Kilka dni przed nimi Michasia rozbolała głowa. Pan Wawrzynkiewicz poszedł po lekarza. Okazało się, że Michaś ma zapalenie opon mózgowych. Opiekun chłopca gdy to usłyszał poszedł szybko wysłać depeszę do pani Marii. Matka chłopca gdy tylko ją przeczytała przyjechała szybko do Poznania. Michaś w pierwszej chwili jej nie poznał. Chłopca nie dało się już uratować. Zmarł w pierwszy dzień świąt.