Porównaj „Odę do turpistów” Juliana Przybosia z „Odą do młodości” Adama Mickiewicza. Zwróć uwagę na treść i formę utworów oraz liczne aluzje.

Młodość w dziełach literackich jest wszechobecna. Może ze względu na to, że każdy ją przeżywa, lub też z powodu swej niezwykłej urody, za którą , kiedy minie, każdy tęskni. Adam Mickiewicz zdawał sobie sprawę, już w swej młodości, jaką ma ona potężną moc. Czuł, że może ?wzlatywać ponad poziomy?, ?sięgać tam gdzie wzrok nie sięga? ? jak pisał w ?Odzie do młodości?. Nie wszystkich jednak młodość tak fascynuje. Istnieją bowiem poeci turpistyczni, których interesuje temat śmierci, brzydoty i rozkładu co zdaje się być zupełnym przeciwieństwem młodości, których autor ?Ody do Turpistów? Julian Przyboś nazywa ?przedwcześnie starczymi?.
?Oda do młodości? i ?Oda do turpistów? zostały napisane w formie ody, czyli jako swego rodzaju manifest czy wezwanie. Traktują o zupełnie przeciwnych tematach, choć mających ze sobą cos wspólnego. Mickiewicz wychwala młodość, pisze o ?boskiej mocy stwórczej? młodości. Przyboś natomiast wyśmiewa turpistów, czyli poetów dla których ?brzydkie to piękne, a ładne to szkaradne?. Możemy domniemywać że Przyboś również uwielbia młodość, ze względu na potępienie turpistów.
Zauważamy pomiędzy utworami pewne analogie, chociażby sam początek ?Ody do turpistów? jest obrazem ?w krzywym zwierciadle? ?Ody do młodości?. (?bez serc, bez ducha, bez szkieletów ludy;? zmieniło się w ?bez serc, bez nerek, bez mięsa od kości?, lub powtarzające się ?niechaj?). Przyboś przejmuje od Mickiewicza patos, nie wyśmiewa turpistów, bo chce żeby jego dzieło było tak samo ważne i poważnie traktowane jak mickiewiczowskie.
Młodość w ?Odzie do młodości? jest zabsolutyzowana, ludzie młodzi są zdolni do niewiarygodnych rzeczy według Mickiewicza. Pisze na przykład ?tam sięgaj, gdzie wzrok nie sięga?, ?łam, czego rozum nie złamie?. Porównuje młodość do Boga, do siły boskiej kreacji. Mickiewicz ma nadzieję że młodzi odnowią świat, stworzą go na nowo, odnowią ducha świata. Pisze o szaleństwie, czyli działaniu bez ograniczeń, o tym że młodości, ludzi młodych nic nie powstrzyma ?jednością silni, rozumnie szałem?. Niejednokrotnie wzywa, nawołuje do wspólnotowości ?Razem młodzi przyjaciele!?. Wie, że razem można wiele zdziałać. Pojawiają się w odzie także dwa światy: świat młodych, czyli ten który nadejdzie, który stworzą młodzi, silni, zjednoczeni ideałami przyjaźni i kierujący się uczuciem i świat starych, czyli ten który istnieje, pogrążony w ciemności, gdzie panuje niewiedza i nieświadomość i góruje rozum który jest niedoskonałym narzędziem poznania świata. Na samym końcu ?Ody do młodości? Mickiewicz odświeża młodość ?pryskają nieczułe lody,/i przesądy światło ćmiące?. Zmienia się ludzkie myślenie, nastaje jasność i czystość myśli. Pojawia się także motyw solarności, metaforyki masońskiej symbolizujący siłę odświeżenia i odrodzenia.
Julian Przyboś jest starym, doświadczonym poetą. W swojej ?Odzie do turpistów? mówi do młodych poetów, oskarża ich, że są za starzy, co wydaje się paradoksalne: jak młodzi mogą być jednocześnie starzy? Ma na myśli tematykę ich wierszy. Zamiast wychwalać młodość piszą o śmierci, przemijaniu i brzydocie. Wyśmiewa poetów turpistycznych. Nie używa jednak żadnego z ich nazwisk, choć możemy domyślać, że mówi o Różewiczu, Białoszewskim i Grochowiaku. Przyboś zarzuca im brak estetyki(?w szkole estetycznej numer: zero?) i że są wtórni : ?pokorni wyjadacze resztek?. Jest złośliwy. Uważa, że zatracili normalne postrzeganie świata, że dla nich ?brzydkie to piękne, ładne to szkaradne?. ?Uczycie się bez kropki pisać w szkole numer: zero? to aluzja do wierszy turpistów które są bez znaków interpunkcyjnych i dla poety nic nie znaczą, nie mają żadnej wartości, czyli są zerem. Poeta przyrównuje turpistów, a właściwie jak pisze ?wasz (turpistów) ?dreszcz??, do Baki, który także pisze o śmierci. Wprost mówi, że Jego poezja jest lepsza, bardziej wartościowa. Dalej, pisze o tym jak turpistyczna poezja nudzi ludzi. Pisze o ?Dziuni z manikiury? i Józiu z Matysiaków, czyli o zwykłych, prostych ludziach. Chce pokazać w ten sposób, że nikomu nie jest potrzebna ich poezja, twórczość. Przyboś zastosowuje pewien zabieg, zwany przesunięciem sensu. Otóż, używa stwierdzenia ?wasz Pegaz-szczur sparszywiał?. Sam pegaz jest symbolem nieśmiertelności, poeta ma na myśli deratyzację szczurów ? turpistów, ich poezji. Możemy się domyślać że Przyboś podobnie jak Koźmian stara się zniszczyć turpistów, aby nie mieć konkurencji.
?Oda do młodości? Mickiewicza jest w całości wychwaleniem młodości, jej siły oraz potencjału. Przyrównuje tworzenie nowego świata przez młodych do Genesis. Wierzy w potęgę ludzi młodych. Przyboś w swej ?Odzie do turpistów? potępia, wyszydza poezję turpistów sugerując że przedwcześnie się postarzeli. Możemy w tym dziele zaobserwować wiele aluzji, nawiązań do mickiewiczowskiej ody, ale i do innych twórców: Charlsa Baudelaire?a, Baki czy Samuela Becketta. Przez jego stosunek do turpistów możemy domyślać się, że młodość ma dla niego duże znaczenie.
?Młodzi myślą, że młodość ? to wieczność ,
A starość dotyczy tylko innych.?
Regina Konarska - Koper