Komunikacja językowa i funkcje tekstów językowych

KOMUNIKACJA JĘZYKOWA

Nadawca to osoba, która nadaje (mówi lub pisze) komunikat. Nadawcą może być pojedyncza osoba albo grupa ludzi, instytucja, urząd, a także osoba jedynie pośrednicząca w przekazie, np. lektor w telewizji czy aktor w teatrze.

Odbiorcą jest osoba, która odbiera (słucha albo czyta) komunikat. Odbiorcą może być pojedyncza osoba - rozmówca, słuchacz wykładu, czytelnik książki - albo grupa ludzi; może być nim również sam nadawca (w sytuacji, gdy sporządza notatki albo pisze pamiętnik).

Kontakt to relacja między nadawcą a odbiorcą.

Kodem nazywamy system znaków (język), którym posługują się nadawca i odbiorca.

Komunikat to przekaz, tekst kierowany przed nadawcę do odbiorcy.

Kontekstem są elementy rzeczywistości pozajęzykowej, do której odnosi się komunikat.

Przykład zdania

"Kryśka! Pożycz mi zeszytu!"

nadawca: kolega/koleżanka
odbiorca: Kryśka
kod: język polski
komunikat: pożyczenie zeszytu
kontekst: potrzeba nadrobienia zaległości
kontakt: bezpośredni

FUNKCJE TEKSTÓW JĘZYKOWYCH

Funkcja informatywna polega na komunikowaniu faktów, przekazywaniu informacji dotyczących otaczającej nas rzeczywistości.
np.: Pada deszcz.

Funkcja ekspresywna polega na wyrażaniu uczuć nadawcy, informowaniu o jego nastroju, emocjach, poglądach.
np.: Denerwuje mnie to, że cały czas mi przerywasz, gdy coś mówię.

Funkcja impresywna związana jest z oddziaływaniem komunikatu na zachowanie odbiorcy. Nadawca za pomocą języka nakłania odbiorcę do pewnych zachowań.
np.: Ubierz kurtkę.

Funkcja poetycka polega na zwróceniu uwagi na formę tekstu, na to, jak jest on zbudowany, jakie środki językowe zostały w nim użyte.
np.: Naucz mnie nie skarżyć się
nie mówić o zmienności życia
jak ciężkie ono
jak mało w nim wszelkiego sensu

Funkcja fatyczna wynika ze skierowania komunikatu na nawiązanie i podtrzymanie kontaktu z odbiorcą.
np.: Rozumiesz, co do Ciebie mówię?

Funkcja metajęzykowa wynika ze zorientowania komunikatu na kod, czyli język jako system znaków. Funkcja ta występuje np. wtedy, gdy pytamy o znaczenie jakiegoś wyrazu, obecna jest w słownikach, podręcznikach do gramatyki.
np.: 'personifikacja - polega na metaforycznym przedstawianiu zwierząt i roślin, przedmiotów nieożywionych, zjawisk