Witamina C - rola w kosmetyce

Witamina C jest niezbędna dla naszego organizmu. Pełni ona bardzo ważną rolę w wielu procesach biologicznych, lista jej pozytywnych działań jest naprawdę długa, m.in.:
jedną z jej najważniejszych funkcji jest udział w wytwarzaniu kolagenu. Kolagen to białko, które stanowi ok. 30 % ogólnej ilości białka w naszym organizmie. Znajduje się on w kościach, rogówce oka, zębach, ścięgnach, mięśniach, stawach, skórze i naczyniach krwionośnych. Obecność kolagenu, a więc pośrednio witaminy C, ułatwia gojenie się ran, złamań, hamuje tworzenie się sińców, powstawanie krwotoków i krwawień dziąseł. Dzięki witaminie C zdrowe komórki stają się odporne na zakażenia i uszkodzenia. Spożywanie dostatecznej ilości tej witaminy zapewnia także sprawne funkcjonowanie układu krwionośnego, a co za tym idzie - serca. Poza tym reguluje ona i obniża poziom cholesterolu, chroni przed miażdżycą i chorobą wieńcową, obniża ciśnienie krwi.
Wpływa na podnoszenie odporności organizmu na choroby, szczególnie w okresach przeciążenia fizycznego. Wprawdzie nie zapobiega ona bezpośrednio infekcjom, ale może skrócić czas trwania zaziębienia czy zakażenia. Dzieje się tak dzięki temu, że witamina C pobudza do działania nasz system immunologiczny. Uczestniczy ona w produkcji hormonów zwalczających stres, poza tym poprawia naszą wytrzymałość fizyczną, umożliwia koncentrację, mocny sen, łagodzenie bólu, ułatwia pokonywanie nastrojów depresyjnych, ma wpływ na nasze pozytywne usposobienie. Jedną z niezmiernie ważnych biologicznych funkcji kwasu askorbinowego jest niszczenie wolnych rodników pochodzenia tlenowego, zwłaszcza poprzez wzajemne oddziaływanie z witaminą E. Wolne rodniki, mogłyby spowodować uszkodzenia komórek, ich błon komórkowych, a nawet DNA, czyli materiału genetycznego. Dzięki działaniu witaminy C zmniejsza się, więc prawdopodobieństwo powstania zmian nowotworowych. Umożliwia to skuteczniejszą obronę przed już zmienionymi komórkami. Ponadto łagodzi ona nieprzyjemne objawy uboczne radioterapii stosowanej w leczeniu nowotworów. Poza tym pomaga ona również we wchłanianiu żelaza, manganu, a także zmniejsza toksyczność selenu, miedzi, wanadu, kobaltu i rtęci. Witamina C jest niezbędna także dla cukrzyków, gdyż może mieć wpływ na poziom glukozy we krwi, a ponadto podwyższa u nich obniżoną odporność. Chroni skórę przed działaniem słońca i przed starzeniem.

Źródła witaminy C
Ponieważ człowiek musi pobierać witaminę C z pokarmów (tylko zwierzęta z nielicznymi wyjątkami są w stanie wytwarzać ją same, gdyż posiadają w wątrobie odpowiedni enzym). Jak powszechnie wiadomo występuje ona w znaczących ilościach przede wszystkim w warzywach i owocach. Zboża, mleko i mięso zawierają tylko śladowe ilości witaminy C albo nie zawierają jej wcale ( zwłaszcza zboża). Ponieważ witamina C jest bardzo "wrażliwa" na czynniki zewnętrzne jak np. tlen, wysoka temperatura, dlatego w czasie przechowywania owoców i warzyw, a także w wyniku ich obróbki kulinarnej część zawartej w nich witaminy ulega rozkładowi w wyniku utlenienia. Ponadto witamina ta bardzo łatwo rozpuszcza się w wodzie, co powoduje jej wymywanie podczas gotowania i przechodzenie do wywaru, który najczęściej wylewamy. Spośród różnorodnych metod utrwalania żywności najlepszymi, z punktu widzenia zachowalności witaminy C, są zamrażanie i kiszenie. Zatem zwłaszcza zimą warto sięgać po mrożone owoce i warzywa oraz kiszoną kapustę i ogórki, które są niemal tak samo dobrymi źródłami tej witaminy jak świeże.
Najbogatszym u nas w kraju źródłem witaminy C są może mało popularne i doceniane owoce dzikiej róży. Jedna z odmian zawiera w 100 g, aż ok. 2400mg witaminy C, na drugim miejscu po owocach róż należy wymienić natkę pietruszki. Inne produkty bogate w witaminę C to: truskawki, czarne porzeczki, cytryny, pomarańcze, kiwi, grejpfruty, chrzan, papryka, rzeżucha, koperek zielony.
Nazwa produktu Witamina C (w mg)
Źródła bogate
Porzeczka czarna 183
Papryka czerwona 144
Brukselka 94
Papryka zielona 91
Kalafior 69
Szpinak 68
Truskawki 66
Poziomki 60
Kiwi 59
Cytryny 50
Pomarańcze 49
Porzeczka czerwona 46
Podstawowe źródła w naszym pożywieniu
Kapusta czerwona 54
Kapusta biała 48
Pomidory 23
Kapusta kwaszona 16
Ziemniaki wczesne 16
Ziemniaki późne 11
Źródła ubogie
Jabłka 9
Ogórki 8
Cebula 6
Gruszki 5
Śliwki 5

Niedobór i nadmiar witaminy C
Niedobór witaminy C objawia się m.in.: skłonnością do samoistnych krwawień, uszkodzeniem naczyń krwionośnych, powstawaniem krwawych wybroczyn pod skórą. Charakterystyczne jest złe gojenie się, a nawet odnawianie się zagojonych ran. Następuje rozpulchnienie dziąseł, niekorzystne zmiany w zębach (np. zgorzel), jest to spowodowane zaburzeniem w tworzeniu kolagenu. Chory odczuwa bolesność stawów i mięśni, obrzęki kończyn, osłabienie, utratę apetytu oraz obniżenie wydolności fizycznej. Objawom tym towarzyszy depresja i stres. Ze względu na rolę w podnoszeniu odporności brak witaminy C przedłuża też okres zaziębienia organizmu i utrudnia leczenie zakażeń. Zbyt mała jej ilość może mieć również niekorzystny wpływ na stan żołądka i sprzyjać powstawaniu jego schorzeń, np. zapalenia błony śluzowej.
Natomiast nadmiar nie jest toksyczny i jest wydalany z organizmu z moczem i potem (u karmiących matek również z mlekiem).
Minimalna dzienna dawka witaminy C wynosi dla dorosłych ok. 60-75 mg. Wielkość dawek witaminy C zależy od wielu okoliczności, zwykle więcej tejże witaminy wymagają organizmy: palaczy, cukrzyków, tych, którzy zażywają dużo aspiryny, kobiety w ciąży, w okresie karmienia piersią, starsi ludzie, osoby zażywające niektóre leki np. tetracyklinę lub doustne środki antykoncepcyjne oraz osoby mieszkające przy ruchliwych szosach i w dużych miastach, gdyż tlenek węgla obecny w dużych ilościach w zanieczyszczonym powietrzu niszczy witaminę C. Poza tym wszelkie stresy i szoki również wywołują w organizmie wzmożoną potrzebę pobierania witaminy C. W ciągu kilku minut bardzo silnej emocji, np. gniewu, potrafimy "zużyć" 2000 do 3000 mg witaminy C i więcej, a magazynować - praktycznie biorąc - nie potrafimy jej wiele.
Ponieważ bardzo duże dawki witaminy C mogą u osób mających problemy z nerkami przyspieszać tworzenie się kamieni, dlatego farmaceuci stworzyli ostatnio preparaty, z których witamina C uwalnia się stopniowo. Przenika do organizmu w ciągu 8-12 godzin, dzięki temu stałe stężenie witaminy C we krwi utrzymuje się na wysokim poziomie.

Witamina C w kosmetyce
Większość witaminy C pobieranej wraz z pożywieniem czy uzupełnianej tabletkami pochłaniają na swoje potrzeby główne narządy organizmu. Dla skóry pozostaje jej już niewiele. Naukowcy dowiedli już dawno, że witaminy, zawarte w kosmetykach, przy zewnętrznym stosowaniu przenikają do naskórka w większych ilościach, a więc ich efekt działania jest szybszy i stosunkowo w niedługim czasie widoczny po aplikacji.
Witamina C wraz z witaminą E stanowią parę doskonałych antyutleniaczy, które chronią skórę przed wolnymi rodnikami powodującymi starzenie. Wolne rodniki to niezwykle aktywne cząsteczki chemiczne, które atakują prawie wszystkie składniki żywych tkanek. W przypadku komórek skóry rodniki te niszczą lipidy warstwy rogowej naskórka oraz błony komórkowe. Atakują kolagen, elastynę, a także kwasy nukleinowe odpowiedzialne za wzrost i odnowę komórek. W dużej mierze odpowiedzialność za powstawanie wolnych rodników w skórze ponoszą m.in. zanieczyszczone spalinami i toksynami powietrze oraz promieniowanie ultrafioletowe. Czynniki zewnętrzne są aż w 70 % przyczyną starzenia się skóry, pozostałe 30 % przypada na indywidualne skłonności genetyczne każdej z kobiet. Z tego powodu już 20-latka potrzebuje w walce o młody wygląd wsparcia z zewnątrz. Oferują je kremy z witaminami E i C, które się wzajemnie wspierają i potęgują swoje działanie. Witamina E po zetknięciu się z wolnymi rodnikami wiąże je i neutralizuje, dzięki czemu zapobiega ich niszczycielskiemu działaniu. Jednakże jej słabość polega na tym, iż po wykonaniu swego zadania, jej cząsteczki ulegają rozkładowi i traci ona swą aktywność. Natomiast cząsteczki kwasu askorbinowego po związaniu z wolnymi rodnikami nie ulegają rozpadowi, lecz przekształcają się w kwas dehydroaskorbinowy, który w procesie redukcji ponownie wraca do formy kwasu askorbinowego. Witamina C jest na tyle aktywna, że nie tylko potrafi się sama zregenerować, ale również dzięki niej następuje regeneracja witaminy E, dlatego też duet witamin E plus C to doskonała para w walce z niszczącymi rodnikami. Jeśli jednak kwasu askorbinowego zaczyna brakować, naturalny system obronny skóry jest upośledzony. Atakowana przez wolne rodniki nie umie się bronić i w konsekwencji starzeje się szybciej.
Poza tym witamina C dostarczana skórze z zewnątrz poprawia mikrocyrkulację krwi. Dzięki temu komórki są lepiej odżywione i dotlenione, a skóra rozjaśnia się, nabiera blasku i energii. Witamina ta zwiększa również mechaniczną odporność ścian naczyń włosowatych.
Dzięki jej delikatnemu działaniu złuszczającemu i rozjaśniającemu zmniejsza też skłonność do przebarwień i piegów.
Ostatnio również opisuje się korzystny wpływ kwasu askorbinowego na produkcję kolagenu. Kolagen to białko odpowiedzialne m. in. za elastyczność, sprężystość i gładkość skóry. Witamina C bierze udział w jego syntezie. Początkowo kosmetolodzy obawiali się, że cząsteczki kwasu askorbinowego nie mogą tak głęboko wnikać w skórę, by dotrzeć do fibroblastów (komórek produkujących kolagen), jednak w ostatnim czasie udowodniono, że miejscowo stosowany krem zawierający 5 % witaminy C w postaci kwasu L-askorbinowego korzystnie wpływa na tkankę łączną i ogranicza pojawiające się z wiekiem zmiany w naskórku prowadzące do powstawania pierwszych zmarszczek. Według niektórych autorów w przypadku pobudzania komórek do produkcji kolagenu im wyższe stężenie kwasu askorbinowego tym lepsze efekty. Natomiast wg Karen Burker, dermatologa i konsultanta firmy Helena Rubinstein, stężenie kwasu askorbinowego w preparacie kosmetycznym powinno być dostosowane do kondycji skóry. Skóra cienka i wrażliwa nie powinna być pielęgnowana witaminą C o stężeniu silniejszym niż 5 %. Dla grubszej skóry korzystniejsze będzie stężenie 15 %, gdyż potrzebuje ona do odnowy silniejszego bodźca. Tak, więc w rezultacie stężenia są różne, ale efekty identyczne, czyli bardziej promienna i gładsza skóra.
Ponadto wykazano, że witamina C dostarczana z zewnątrz przyspiesza gojenie oparzeń, również posłonecznych wywołanych działaniem promieniowania UVB.
Choć od dawna już wiedziano, że witamina C ma tak dobroczynny wpływ na skórę, jednak przez długi czas pomimo wielu usilnych prób, nie udało jej się zastosować jako składnika pielęgnacyjnych preparatów kosmetycznych. Główną przeszkodą był fakt, iż kwas askorbinowy jest niezmiernie wrażliwy na powietrze, wilgoć, zmiany temperatury oraz światło, pod działaniem którego stopniowo ciemnieje. Udało się jednak po kilku latach uzyskać kremy z czystą witaminą C, która się nie utlenia, nie zmienia swoich właściwości, przenika naskórek i daje dobre rezultaty. Witamina ta mogła wreszcie trafić do kosmetyków, bo udało się ją ustabilizować, czyli zapobiec jej rozpadowi pod wpływem czynników zewnętrznych. Firmy wyprodukowały też nośniki, które zapewniają przenikanie cennej cząsteczki w głąb epidermy. Kwas askorbinowy bowiem działa na żywe komórki. Te z zewnętrznej, rogowej warstwy naskórka są martwe (nie posiadają jąder komórkowych, nie zachodzą w nich żadne przemiany metaboliczne). Aby wydajnie pracować, witamina C musi przenikać poniżej warstwy rogowej albo jeszcze głębiej, tam gdzie występują włókna kolagenowe.
Witamina C może pojawiać się w kosmetykach w postaci czystej, czyli kwasu L- askorbinowego lub pochodnych, które powstają na drodze syntezy chemicznej, są to głównie estry palmitynianu. Ze względu na dużą niestabilność i wrażliwość na czynniki zewnętrzne kwas askorbinowy będący składnikiem preparatów kosmetycznych jest chroniony poprzez umieszczenie go w mikroskopijnych kapsułkach np. liposomach czy nanosomach. Często też taki krem zamyka się w aluminiowej tubie, aby dodatkowo chronić czystą witaminę C przed dostępem światła i tlenu, pod wpływem, których może ona ulegać brunatnieniu. Dlatego producenci zawsze zwracają uwagę, aby podczas stosowania kremu z kwasem askorbinowym starannie zakręcać tubkę po każdym użyciu kremu. Natomiast estrowe pochodne kwasu askorbinowego są stabilne i nie ulegają rozkładowi pod wpływem tlenu czy światła. Tak, więc krem, którego składnikiem jest witamina C w postaci pochodnych, jest skuteczny nawet po dłuższym czasie używania i w przypadku takiej formy witaminy C, nie jest już konieczne zamykanie kremu w hermetycznym opakowaniu, gdyż pochodne estrowe nie utleniają się nawet pomimo częstego kontaktu kremu ze światłem i powietrzem

Podstawowe wskazania do stosowania witaminy C :
? Zmarszczki - regularne stosowanie może doprowadzić nawet do całkowitego zniwelowania płytkich zmarszczek,
? Zmiany naczyniowe, zmniejsza rumień,
? Przebarwienia powstałe przede wszystkim w wyniku nadmiernej ekspozycji na światło słoneczne,
? Uzupełnienie leczenia kwasem retinowym lub AHA,
? Kondycjonowanie skóry przed i po dermabrazji laserowej, wszelkiego rodzaju peelingach chemicznych. (przyspieszenie procesów regeneracyjnych, utrwalenie efektu zabiegu).
Dalsza profilaktyka po zastosowaniu zabiegu dermabrazji laserowej polega na codziennym stosowaniu na skórę poddaną zabiegowi kosmetyków z filtrem ze stopniem ochrony SPF 15 oraz pielęgnacji skóry kosmetykami z Vit. C o stężeniu min. 5%, najlepiej 10%.

Przykłady preparatów z witaminą C w postaci ustabilizowanego kwasu L-askorbinowego;
? Force C Premium- Helena Rubinstein
? Ampułki Cellular Defense Shield -La Prairie
? Krem Active C La Roche-Posay
? Krem- żel Vitabolic Lancom'a
? Reti C -Vichy
? Serum z 10% witaminą C z linii Anew- AVON.
? Auriga Flavo-C serum
? Filorga Laboratoires Derma C
Przykłady preparatów z witaminą C w postaci pochodnych estrowych
? Serum regenerujące na twarz i szyję z witaminą C z serii Pharmaceris A -ERIS
? Krem nawilżający z witaminami A, E, C i B5 z serii Pharmaceris A -ERIS
? Krem intensywnie nawilżający Duo-C z serii dla Cery Wrażliwej - ERIS
? Krem pod oczy z serii Hydrafresh L'Oreal
? Philoderm Derma C 10%
? SVR Laboratorium Krem Hydracid C
? Auriga Flavo-C serum 8% Vit.C
? Topic Pharmaceuticals Citrix Krem z Vit. C 10%