Zabawy i gry orientacyjno-porządkowe

Zabawa 1

Uczenie dzieci ustawienia w szeregu, dwuszeregu, w rzędzie oraz dzielenia się na grupy i ustawienia się w kolumnie. Przeliczanie dzieci(rodzaje).

Zabawa 2

Pająk i muchy
Liczba uczestników-dowolna
Boisko-dowolne
Przybory-zbędne
Ustawienie-luźna gromadka
Przebieg zabawy- Dzieci biegają w luźnej gromadce naśladując bzykaniem i brzęczeniem latające muchy. Na sygnał słowny-?pająk?- zastygają w bezruchu, jedno zaś z nich lub nauczyciel-pająk wychodzi na łowy i mijając ?nieżywe muchy?, śledzi czy ktoś z nich nie porusza się. Jeżeli muchy poruszają się pająk zabiera je do swojej sieci (miejsce z boku pola zabawowego). Po złowieniu muchy i odprowadzeniu jej do sieci pająk zatrzymuje się tam chwilę, a w tym czasie muchy znowu swobodnie fruwają.
Uwaga-Nie należy przedłużać czasu bezruchu. Lecz zwracać uwagę, aby dzieci w tym momencie zachowały pełny spokój, ciszę i skupienie.

Zabawa 3

Dzieci do domu-dzieci na spacer
Liczba uczestników-dowolna
Boisko-dowolne
Przybory-zbędne
Ustawienie-luźna gromadka, przy czym każdy z uczestników zabawy staje przy jakimś przedmiocie (kamień, krzak itp.), czyli w ?domu?.
Przebieg zabawy-Na zawołanie ?dzieci na spacer? wszystkie rozbiegają się po boisku. W czasie, gdy swobodnie biegają, prowadzący woła ?dzieci do domu!?. Na to polecenie dzieci zajmują jak najszybciej i jak najciszej swoje domki, przy czym przybierają w nich określoną przez prowadzącego pozycję, np. siadają skrzyżnie. Po pewnej chwili prowadzący ponownie woła: ?dzieci na spacer?. Wybiegają one wówczas na boisko i zależnie os tego, jakie polecenie wyda prowadzący, spacerują parami, trójkami itp.
Uwaga-Zarówno w domkach, jak też na boisku dzieci powinny zachowywać się spokojnie, cicho i karnie. Nie należy zbyt przetrzymywać ich na spacerze, ani też w domkach. Zabawę powinno się prowadzić raz w ciągu lekcji i tylko wtedy, gdy prowadzący chce w najszybszym czasie uspokoić dzieci.

Zabawa 4

Zagubiony kotek
Liczba uczestników-dowolna
Boisko-niewielkie
Przybory-zbędne
Ustawienie-siad w kole
Przebieg zabawy-Siedzące w kole dzieci opuszczają główki, jedno z nich miauczy cichutko, podczas gdy drugie wsłuchując się w głos ?zagubionego kotka? stare się je znaleźć. Pozostałe dzieci zachowują się cichutko. Odnaleziony kotek idzie na miejsce szukającego, ten zaś siada wśród innych w kole. Jeśli kotek nie zostanie znaleziony, można wyznaczyć innego. Szukający za każdym razem wychodzi poza obręb siedzących, aby mogli wybrać zagubionego kotka.
Odmiana I-Wyznacza się kilka ?zagubionych kotków?,z których ostatnio odnaleziony idzie na miejsce poszukującego.
Odmiana II-?Zagubione kotki? chowają się za drzewa, krzewy, a wszystkie dzieci starają się wskazać kierunek głosów, wydawanych przez schowane kotki, lub biegną w kierunku dochodzących głosów.

Zadanie 5

Rób tak-nie rób tak
Liczba uczestników-dowolna
Boisko-dowolne
Przybory-zbędne
Ustawienie-luźna gromadka
Przebieg zabawy-Prowadzący umawia się z uczestnikami, że będą naśladowali każdy jego ruch na słowa-?rób tak?, przy słowach zaś-?nie rób tak? ani nie będą go naśladować, ani w ogóle wykonywać żadnych ruchów. Dzieci stają więc swobodnie, w luźnej gromadce, wsłuchując się uważnie w słowa prowadzącego i przyglądając się pilnie towarzyszącym im ruchom. Prowadzący staje np. na jednej nodze wzywając: ?rób tak?. Uczestnicy naśladują pokazany ruch.
Prowadzący sprawdza i poprawia ewentualnie źle wykonywane ruchy. Potem pokazuje inny ruch mówiąc: ?nie rób tak?. Niektóre dzieci, mimo umowy, będą wykonywały pokazany ruch. Prowadzący może je wskazać jako nieuważne albo może polecić im, aby wykonywały dodatkowe zadanie ruchowe, w którym jest jakaś ?sztuczka?, np. stanąć na rękach itp.
Uwaga-Zabawa powinna być prowadzona żywo i niezbyt długo, w przeciwnym razie może się stać nudna i nieciekawa. Prowadzić ją można zwłaszcza po innej, bardzo intensywnej ruchowo. Stanowi okazję do wypoczynku i skupienia uwagi.

Zabawa 6

Dzień dobry
Liczba uczestników-dowolna
Boisko-dowolne, trawiaste
Przybory-zbędne
Ustawienie-uczestnicy siedzą w luźnej gromadce; jeden z nich stoi przed nimi w odległości kilku kroków, odwrócony tyłem.
Przebieg zabawy-Grupa zachowuje głęboką ciszę, w czasie której jeden z uczestników wypowiada dość głośno ?dzień dobry?. Zadaniem stojącego tyłem jest rozpoznać, kto te słowa wypowiedział. Nie odwracając się, wymienia nazwisko rozpoznanego. Jeśli ma wątpliwości, wówczas może odwrócić się i znając kierunek, skąd głos dochodzi, wyszukać tego, czyj głos usłyszał. Jeśli wskaże trafnie, zmienia z nim miejsce i zabawa toczy się dalej.

Zabawa 7

Kto zmienił miejsce
Liczba uczestników-dowolna
Boisko-dowolne
Przybory-zbędne
Ustawienie-koło, półkole, rzędy, szeregi itp.
Przebieg zabawy-Jeden z uczestników ustawiwszy się przed zespołem skrupulatnie przygląda się jego ustawieniu, potem odchodzi na ubocze (za drzwiami Sali gimnastycznej, klasy, za drzewno itp.). W tym czasie w zespole następują zmiany w ustawieniu, początkowo dostrzegalne, z czasem coraz mniej widoczne, np. zamiana miejsc uczestników z różnym wzroście, różnym ubiorze, oznaczonych szarfami o różnych kolorach itp.
Uwaga-Zabawa nadaje się dla zespołów, które znają się dobrze.

Zabawa 8

Myszki do norki
Liczba uczestników-dowolna
Boisko-dowolne
Przybory-zbędne
Ustawienie-część uczestników wiąże kółka-?norki dla myszy wznosząc ręce do góry, tak aby inni mogli swobodnie przebiegać pod nimi; reszta-?myszki?-znajdują się w luźnej gromadce.
Przebieg zabawy-Myszki przebiegają swobodnie przez norki. Niespodziewanie pada sygnał, powodując nagle zamknięcie się norki. Stojący w kółkach opuszczają ręce i nie wypuszczają myszki znajdującej się w norce w tym czasie. Złapane myszki z kolei same (jeśli jest ich odpowiednia liczba) lub wraz z innymi wiążą nowe koło- norkę, po czym gra toczy się dalej.

Zabawa 9

Tworzeni kół i szeregów
Liczba uczestników-dowolna
Boisko-równe, niewielkie
Przybory-piłka, szarfy, chorągiewki
Ustawieni-luźna gromadka
Przebieg zabawy-Na omówiony sygnał (gwizdek, zawołanie, klaśnięcie, uderzeni piłką o ziemię itp.) dzieci biegające dotąd swobodnie po boisku, ustawiają się w szeregach, kołach, dwuszeregach, rzędach itp., dobierając się według kolorów szarf. Zespoły ustawiają się w ustalonych miejscach boiska, np. przy chorągiewkach czy drzewach. Wygrywa zespół, który prędzej się ustawi.

Zabawa 10

Powódź
Liczba uczestników-dowolna
Boisko-równe, dowolnej wielkości
Przybory-zbędne
Ustawienie-luźna gromadka
Przebieg zabawy-Na hasło ?powódź? dzieci starają się zająć jakieś miejsce będące ponad powierzchnią boiska, np. wchodzą na płoty, niewysokie drzewa, pagórki, a nawet kamienie. Na sali gimnastycznej można wykorzystać różne przyrządy. Na hasło ?powódź minęła? dzieci zeskakują i biegają swobodnie po boisku.
Uwaga-Zabawę tę stosuje się najczęściej wtedy, gdy dzieci są rozbiegane, a prowadzący chciałby je uspokoić lub skierować ich uwagę w pewnym kierunku.

Zabawa 11

Mruczek
Liczba uczestników-dowolna
Boisko-dowolne
Przybory-zbędne
Ustawienie-wszyscy siedzą skrzyżnie lub leżą przodem tworząc koło lub półkole, w którego środku siedzi ?mruczek?
Przebieg zabawy-Mruczek przywołuje do siebie na migi kogoś z obwodu koła. Wezwany podnosi się jak najciszej z zajmowanego miejsca i stara się bezszelestnie dostać do mruczka. Ten, jak też wszyscy inni, pilnie śledzi ruchy wezwanego. Jeżeli wezwanemu uda się dostać do mruczka bez wywołania żadnego szmeru, wówczas ten ustępuje z zajmowanego miejsca składając przy tym piękny ukłon. W przeciwnym wypadku mruczek odsyła wezwanego na miejsce i wzywa kogo innego.
Uwaga-Aby zabawa spełniła swą wychowawczą rolę, musi być przeprowadzona konsekwentnie. Zarówno więc dzieci będące w kole, jak też wezwany i mruczek muszą zachować bezwzględną ciszę. Co najwyżej gdy mruczek kłania się zwycięzcy, dzieci mogą zachować się swobodnie, dając wyraz swej radości oklaskami lub ustalonym okrzykiem.