Ewolucja bohatera romantycznego w twórczości Adama Mickiewicza.

Postawy romantyczne u wszystkich autorów ulegały transformacji;

Romantyzm wykreował nową postawę bohatera romantycznego, który posiadał wielka indywidualność, bogatą psychikę, wszelkie uczucia (miłość, nienawiść, cierpienie, rozpacz) ulegały drastycznemu zwielokrotnieniu, co często prowadziło do samobójczej śmierci (Werter Goethego, Giaur Byrona, czy początkowe losy Kordiana Słowackiego); Gustaw jest przykładem takiej postawy w twórczości Mickiewicza; o również popełnia samobójstwo w wyniku zawodu miłosnego; jest to początkowy etap rozwoju twórczości Mickiewicza;

Sytuacja Polski wymusiła kreacje romantyka-wyzwoliciela narodu; u Mickiewicza to odbyło się przez przemianę Gustawa-kochanka w Konrada-bojownika w III cz. "Dziadów"; w początkowej fazie, walka odbywa się jedynie w rzeczywistości; bohaterem jest tu Konrad Wallenrod; pokazuje on jednak walkę nie wprost, gdyż ta nie ma już racji bytu, ale walkę przez podstęp (inne oręża zostało wytrącone przez przeciwnika z ręki); to z kolei objawia rozterki wewnętrzne z tym związane (niemoralność, ale niby uzasadniona, ale dla niego nie do końca uzasadniona);

Potem walka przechodzi w strefę emocjonalną i polega na wadzeniu się z Bogiem; bohater ten chce poświęcić się (nieskutecznie jednak) za naród; obydwa modele walki polegają na samotnemu przeciwstawieniu się rzeczywistości i wierze w możliwość zwycięstwa w ten sposób; jednak doświadczenia powstania listopadowego obaliły ten nieco szalony pomysł;

Całkiem nowa postawa pojawia się w "Panu Tadeuszu" i jest nią Jacek Soplica; typowo romantyczna jest jego młodość: nieszczęśliwa miłość; rozczarowanie i morderstwo tego, który uniemożliwiał ślub; jednak powoduje to oskarżenie o współpracę z Moskalami, co ostatecznie powoduje przedzierzgnięcie się w zagorzałego patriotę; wraca jako ksiądz Robak w celu przygotowania powstania na Litwie; w wyniku dalszych działań (zajazd przeciwników Sopliców, interwencja Moskali, organizacja akcji odwetowej przez Robaka) powodują przedśmiertną (zasłonił swoim ciałem swego przed chwilą jeszcze wroga - Gerwazego) pełną rehabilitację i przebaczenie win;

Z tragicznego kochanka powstaje samotny, poświęcający się za naród bojownik, a z niego powstaje organizator zbiorowej walki przeciw wrogom; ten ostatnie posiada pierwsze cechy pozytywistyczne.