Kultura średniowiecza w Polsce

Kultura średniowiecza zarówno w Polsce jak tez w całej Europie była podporządkowana religii. Według całej idei średniowiecza świat jako dzieło Boga był piękny sam w sobie. Cała kultura poczynając od literatury poprzez teatr, malarstwo a nawet naukę była narzędziem lepszego poznawania Boga. Dużą rolę odgrywała tu symbolika między innymi cyfr i barw. Każda z nich miała przypisana jakąś cechę. Np. kolor biały symbolizował czystość, cnotę, czarny symbolizował szatana itd. Cyfra trzy symbolizowała trójcę świętą itp.

Jeśli chodzi o architekturę średniowieczną to rozwijała się ona prężnie. Działo się tak za sprawą licznie powstających kościołów i innych budowli sakralnych. Na ziemiach polskich "przedstawicielami" architektury średniowiecznej są: Kaplice rotundowe znajdujące się w Cieszynie, Przemyślu oraz Wiślicy, Romański Kościół św. Andrzeja w Krakowie, Kościół św. Trójcy w Strzelnie, Gotycka Katedra we Wrocławiu, Kościół Mariacki w Krakowie, Kaplica św. Jadwigi Śląskiej w Trzebnicy, Zamek w Malborku oraz Sukiennice znajdujące się na Krakowskim rynku. Budowli tych jest o wiele więcej ja wymieniłam tylko niektóre z nich.

Kultura średniowieczna rozwijała się nierównomiernie tzn., że była zróżnicowana w zależności od stanów społecznych.

Chłopi jako mieszkańcy wsie nie mieli dostępu do wielu jej dóbr. Początkowo pomimo tego, iż Polska przyjęła chrzest wielu ludzi nadal żyło w pogaństwie i swoich przyzwyczajeniach. Nie mieli oni jeszcze dostępu do Kościołów, które początkowo znajdowały się przy dworach grodach itp. Głównym dorobkiem kulturowym ludności wiejskiej były legendy, podania, pieśni, rzeźba, tkactwo.
Drugim jakby prądem w rozwoju kultury średniowiecza byli mieszczanie. Głównym ich zajęciem był handel ale nie tylko. To właśnie w miastach rozwijał się teatr odgrywano w nim scenki opowiadające o życiu codziennym mieszczan. Miały one charakter antyfeudalny. Dodatkowo mieszczanie byli bardziej światli i wykształceni od chłopów. Umieli oni w większości pisać, czyta oraz liczy. Do naszych czasów zachowały się niektóre księgi rachunkowe czy też statuty cechów. W miastach powstawała także proza i poezja.

Kolejną warstwą społeczną w, której kultura różniła się od wcześniejszych byli rycerze. Ich zadaniem było walczy, oraz przestrzega statutu rycerskiego. Mieli naśladować wzór rycerza średniowiecznego. Niektórzy z nich nawet wędrowali wyśpiewując pieśni o dokonaniach rycerzy i przedstawiając ich w świetle ideału. Rozrywką rycerzy były turnieje oraz polowania. Na ziemiach polskich najsłynniejszym z rycerzy był Zawisza Czarny z Grabowa, rodu Sulima.

Głównymi ośrodkami życia naukowego, duchowego i kulturalnego w okresie średniowiecza były kościoły i klasztory. To przy nich powstawały szkoły. Bardzo dużo do kultury wniósł zakon benedyktynów. To oni byli jednymi z najlepszych kopistów ksiąg. Klasztor dominikanów przysłużył się rozwojowi nauki. Duchowieństwo jako najbardziej wykształcona warstwa społeczna przyczyniło się do rozwoju filozofii, historiografii, hagiografii oraz piśmiennictwa.

Najbardziej znane polskie utwory z okresu średniowiecza to: Bogurodzica, Kronika Galla Anonima, Kronika Jana Długosza, Księga Henrykowska, Pieśń o wójcie Albercie, Złoty kodeks pułtuski oraz Kronika Wincentego Kadłubka.

Jeśli chodzi o malarstwo i rzeźbę to najbardziej znanymi dziełami średniowiecznymi w tej kategorii są: Ołtarz Wita Stwosza, Drzwi Gnieźnieńskie, fragmenty malowidła ściennego w Czerwińsku, Psałterz trzebnicki oraz Psałterz Floriański.

Największą rolę w kulturze średniowiecza jak już wcześniej wspomniałam odegrały dzieła związane z kościołem i religią tj. żywoty świętych, malarstwo hagiograficzne, pieśni ku czci świętych oraz Boga, kościoły, figurki świętych itd. Były one rodzajem biblii dla ubogich. Obrazy i rzeźby miały na celu przybliżenie wizerunku Boga i świętych ludności wieśniaczej oraz po prostu osobom nie wykształconym ; nie umiejącym czyta i pisać. Wizerunki świętych i idealnych rycerzy były wzorem postępowania.

Niewątpliwą zasługą tej epoki w Polsce było powstanie i rozwój Akademii Krakowskiej. A w Europie uniwersytetu w Bolonii, Paryżu i Pradze. Uniwersytety te przetrwały do dzisiaj, a Akademia Krakowska została przekształcona w Uniwersytet Jagielloński.