„POTOP” SKUPIA W SOBIE WIELE ODMIAN EPICKICH

POTOP” SKUPIA W SOBIE WIELE ODMIAN EPICKICH:
a) powieść historyczna:
- wydarzenia z okresu zamkniętego,
- historyczne, autentyczne postacie – nie wszystkie,
- logiczny układ fabuły,
- splot przyczynowo-skutkowy akcji,
- język współczesny Sienkiewiczowi, ale stylizuje go na język
postaci,
b) elementy historycznego romansu:
- miłość Oleńki Wilewiczówny do Andrzeja Kmicica nie jest
tylko tłem, a nawet czasem jest wątkiem głównym,
- losy postaci są związane z historią,
- każde najważniejsze kłótnie miały podłoże polityczne,
patriotyczne,
c) typowa powieść sensacyjna:
- trzyma w napięciu,
d) elementy epopei,
e) elementy baśniowe:
- zawsze dobro zwycięża
Wydarzenia historyczne w „Potopie”:
a) przyczyna wojny polsko- szwedzkiej to chęć zrobienia z Bałtyku
wewnętrznego jeziora szwedzkiego i próba wyparcia samej Rzeczypospolitej,
ad. a) u Sienkiewicza przyczyną wojny były tylko pretensje Jana Kazimierza
do trony szwedzkiego, ale bardziej mu chyba chodziło o odszkodowanie za
zrzeczenie pretensji do tronu szwedzkiego, to nie był wystarczający powód
do wojny,
b) Hieronim Radziwłł został skazany na karę śmierci za zdradę kraju, jednak
uciekł z kraju, bywał na dworach europejskich, podjudzał inne państwa przeciw
Polsce, nie on jednak wprowadził Szwedów do Polski,
ad. b) mowa o tym, że to Radziwiłł wprowadził Szwedów do Polski,
c) Polska przedstawiona jako kraj dobrobytu, zalany słońcem, usiany zbożami,
łąkami, Szwedzi byli zaskoczeni tak piękną Polską – nieprawda, Polska jest
wyidealizowana, obraz idealny,
d) Jasna Góra – była o nią bitwa, ale nie było to miejsce strategiczne,
ad. d) bitwa o nią była bardzo zacięta, miejsce strategiczne,
e) ruch partyzancki istniał do początku, po bitwie jedynie się wzmógł,
ad. e) u Sienkiewicza było przełomowe wydarzenie w wojnie, ruch partyzancki
zaczął istnieć dopiero po bitwie,
f) Częstochowa – klasztor, był silna fortecą, otaczały go wysokie mury obsypane
ziemią, w rogach znajdywały się 4 wieże obronne, dodatkowo otaczał je wysoki
mur, klasztor zbudowany był na skalistym podłożu co utrudniało podkopy i wysadzanie
murów,
ad. g) u Sienkiewicza Częstochowa była słabo ufortyfikowana, słaby punkt obronny,
zwycięstwo przypisuje siłom nadprzyrodzonym i męstwu walczącym,
g) oddziały szwedzkie pod dowództwem gen. Millera posiadały 160 000 żołnierzy,
z czego przy oblężeniu korzystano z chorągwi polskiej jazdy (800 żołnierzy), jedynie
około 300 żołnierzy to była piechota, którą można było użyć do bezpośredniego szturmu
klasztora, po stronie polskiej oddziały piechoty łanowej liczyły 150 osób, zakonnicy –
40 osób, około 20 szlachciców ze służbą,
ad. g) Sienkiewicz ukazuje potężną armię szwedzką, siły bardzo nierówne,
h) Szwedzi posiadali 14 lekkich dział, a Kordecki miał 2 razy tyle w tym około 12 ciężkich
ad. h) U Sienkiewicza Szwedzi byli bardzo dobrze uzbrojeni,
i) Kordecki oddał Jasną Górę pod opiekę Szwedom w 1655, w chwili oblężenia klasztoru
nie było już tam obrazu Matki Boskiej i prawdopodobnie razem z obrazem wywieziono skarby
z Częstochowy,
ad. i) u Sienkiewicza obraz w czasie oblężenia znajduje się w klasztorze, a Kordecki jest
zupełnie innym człowiekiem,
j) po bitwie wzmogła się jedynie partyzantka,
ad. j) w Sienkiewicza przeszła fala patriotyzmu.
Sienkiewicz wykorzystał fakty historyczne, aby pokrzepić serca Polaków. W okresie zaborów
wyszedł naprzeciw zapotrzebowaniu i stworzył mit o wielkiej Polsce szlacheckiej, która sprostała
historii. Naród trzeba podnieść na duchu, czymś podbudować.