profil

Odwołując się do ideologii pozytywistycznej, zanalizuj na podstawie fragmentu „Lalki” Bolesława Prusa poglądy Wokulskiego na temat Paryża

poleca 85% 1783 głosów

Treść
Grafika
Filmy
Komentarze

Pozytywiści żyjący w XVIII wieku, odeszli od intuicji na rzecz rozumu i doświadczenia. Ich działalność przede opierała się wszystkim na pracy organicznej, utylitaryzm, organicyzm. Ważnym elementem ich ideologii był także organicyzm, utylitaryzm. Uważano , iż rozwój świata zależy od progresu technologii, nauki i przemysłu. Pragnęli swymi działaniami pokonać konflikty klas, dążyli do równouprawnienia kobiet i Żydów.
Wokulski, jako bohater żyjący w latach pozytywizmu, postrzegał Paryż w pryzmacie ówczesnych idei. To miasto jest dla niego idealne. Potężne, mocne, sprzyjające rozwojowi. Swoją opinie wyraża w następujących słowach: ?Paryż pomimo pozornego chaosu, ma logikę, chociaż budowało go przez kilkanaście wieków miliony ludzi nie wiedzących o sobie i bynajmniej nie myślących o logice i stylu? Wokulski w tej wypowiedzi ukazuje że pomimo pozornego chaosu panującego w Paryżu, zauważył iż wszystko ma tutaj swój ład i porządek. Nic nie zostało stworzone bez powodu. Zauważył także, iż w powstawanie tego miasta było w interesie społecznym. Budowali je nie wiedząc o sobie nawzajem, przez tyle wieków i lata, a jednak udało im się osiągnąć wspaniały efekt czyli stworzenie Paryża
Wspaniały dla niego był także fakt, iż Paryż posiadał wielkie ścieki, które w ówczesnej epoce były rzadkością, a także symbolem postępu technicznego. Stanowiły one kolejny symbol wielkości Paryża:
?Olbrzymie ścieki chroniące ich od chorób, szerokie ulice ułatwiają im dopływ powietrza; (?)?Wokulskiego zachwyca fakt, iż ulice paryskie, w porównaniu ze współczesnym mu warszawskimi, są szerokie i woń fekali nie drażni mieszkańców miasta.
Z obserwacji Wokulskiego wynika również, iż społeczeństwo francuskie żyje według ?prawa doboru naturalnego?, wedle którego tylko najsilniejsi mogą przetrwać. Podziwia Francuzów za to, iż pracują po szesnaście godzin dziennie, walczą o to by przetrwać jednocześnie, tworząc prawdziwe arcydzieła. Dzięki temu za pokolenia tych najlepszych i najzdolniejszych osiągają w przyszłości iście arkadyjski spokój.
Prawo doboru naturalnego świadczy także o konflikcie klas, które wytwarzają się, gdyż Ci lepsi żyją o wiele lepiej od biedniejszych. Wręcz z obojętnością podchodzą do potrzebujących ukazał Bolesław Prus w ?Lalce? przedstawiając arystokracje.
Jak to zauważa Wokulski, Paryż jest również miastem rozrywki. Jeżeli już ktoś osiągnie pozycje w mieście to inni zaczynali o niego dbać: ?Praca nad szczęściem we wszystkich kierunkach- oto treść życia paryskiego. Tu przeciw zmęczeniu zaprowadzono tysiące powozów, przeciw nudzie setki teatrów i widowisk, przeciw niewiadomości setki muzeów, bibliotek.? Poprzez te słowa bohater ukazuje, iż paryżanie nie pozwalają sobie na nudę i dbają o to żeby w ich mieście niczego im nie brakowało. Świadczy to o ich rozwoju.
Mieszkańcy Paryża dbają także o wiedzie, o wypoczynek, troszczą się o ludzi, by Ci dawali innym korzyść: ? Tu troszczą się nie tylko o człowieka, ale nawet o konia dając mu gładkie gościńce(?)Dzięki troskliwości o wszystko przedmioty (?) przynoszą wielokrotne korzyści.? Ta wypowiedź Wokulskiego ukazuje iż paryżanie dbają o wszystko , o każdy detal. Wskazuje iż są społeczeństwem rozwijającym się.
Cechą Francji jest również to , iż ich wytwory są przede wszystkim użyteczne . Świadczy to o utylitaryzmie społeczeństwa, czyli o poglądach etycznych głoszący, że to, co dobre, jest pożyteczne: ?(?)Dzieła sztuki są nie tylko piękne, ale i użyteczne ?. Przejawem utylitaryzmu jest także perfekcjonalizm pracy. Paryżanie gdy coś tworzą, robią to z precyzją, by wszystko było praktyczne, trwałe, czyste i piękne. Wokulski odkrył, iż w tym mieście praca się nie marnuje się, gdyż każde pokolenie oddaje swoim następcom najświętsze dzieła poprzedników uzupełniając, je własnym dorobkiem.
Bohater zauważa również fakt, iż Paryż to skarbnica tego, co zostawili nam przodkowie: ?Tym sposobem Paryż jest arką w której mieszczą się zdobycze kilkunastu, jeśli nie kilkudziesięciu wieków cywilizacji.? W tych słowach Wokulski ukazuje swój wielki szacunek do francuskiego miasta. Jest ona zbiorem i ostoją dzieł cywilizacji od początków dziejów ziemi. Dlatego też miasto staje się dla bohatera czymś idealnym, uświęconym. Poprzez odwołanie si1) do motywu Arki Noego, a także hiperbolizacje ?Wszystko tu jest(?)?Paryż staje się wspomnianą skarbnicą historii, czymś uświęconym.
?Paryż posiada to, co można by nazwać kręgosłupem, osią krystalizacji miasta?. Właśnie ta oś dla bohatera jest najbardziej charakterystyczną częścią miasta. Blisko niej znajduje się wiele osiągnięć pokoleń. Ciągnie się ona od pałacu w Bastylii, poprzez Pola Elizejskie aż do Kolumny Lipcowej na placu Bastylii. Wyznacza ona także ścieżkę pokoleń, dzieła jakie pozostawiły one po sobie. Tę oto oś Wokulski metaforycznie nazywa ogromną gąsienica i wyraża to wprost w następujących słowach: ?(?)owa oś krystalizacji miasta podobna jest do olbrzymiej gąsienicy(mającej prawie sześć metrów długości).? Można odszukać w sensie tego cytatu odwołania do organicyzmu, czyli doktryny filozoficznej i socjologiczne, która bada i opisuje rzeczywistość także społeczną, odwołuję się do analogii z żywym organizmem. Jest to teoria postrzegająca społeczeństwo jako organizm i stosujące prawa biologiczne do opisu zjawisk społecznych. W tym przypadku Paryż został porównany do gąsienicy, która ma swoją anatomie i fizjologie .Bohater poprzez organicyzm podkreśla także ważną rolę społeczeństwa w życiu państwa. ?Zatem praca milionów ludzi(?)te same skutki, co praca pszczół budujących regularnie plastry(?)?Tak więc w życiu społeczeństwa można odszukać wiele odwołań do trybu pracy zwierząt.
Paryż dla Wokulskiego to esencja pozytywizmu. W tym miejscu choć na chwile poczuł się sobą. Zebrał myśli, powrócił do niego dawny duch młodzieńczego zapału. Choć przez chwile stał się wolny od natrętnych myśli. Poczuł iż żyje tym miastem, rozumie to, czego wcześnie nie mógł zrozumieć:
?Zarazem czuł, że rozpierzchnięte dotychczas wiadomości i poglądy zbiegają się w pewną całość, w jakiś system filozoficzny, który tłomaczył mu wiele tajemnic świata i jego własnego bytu?
Wokulski to bohater złożony, obcy, nie do końca zrozumiały. Jego poglądy na różne sprawy bywają zaskakujące ponieważ kierowane są przez nieszczęśliwą miłość, a także przez szaleństwo. Jednak opis Paryża oczyma naszego bohatera, zawiera liczne elementy ideologii pozytywistycznej. W prezentacji miasta Wokulski porównuje ludzi i samo miasta do zwierząt co jest, odwołaniem do organicyzm, przywołuje utylitaryzm. Ukazuje nam, jak ważny w budowie Paryż był interes społeczny. Wokulski jest zachwycony francuskim miastem, ponieważ przekracza jego najśmielsze oczekiwania. W porównaniu z Warszawą , Paryż to istna arkadia dla pozytywistów. Jest zabytkiem i nowoczesnością równocześnie. Daje ludziom miejsca pracy i możliwość do rozwoju nauki, a wszystko co zostanie wytworzone jest idealne. Ludzie chcą pracować, bo przez własną pracę osiąga się sukcesy i pozycje . Jest to sytuacja odwrotna do tej w Warszawie , która w obliczu opisanego miasta jawi się jako zacofana. Paryż to miasto ideałów pozytywistycznych, do których w XVIII wieku dążył każdy.

Czy tekst był przydatny? Tak Nie
Opracowania powiązane z tekstem

Czas czytania: 6 minut

Teksty kultury