Adam Mickiewicz "Pan Tadeusz" - opis burzy

"Burza jest to jedno lub kilka gwałtownych wyładowań elektryczności atmosferycznej wewnątrz chmury cumulonimbus lub między chmurą a powierzchnią Ziemi. W czasie burzy zwykle występuje opad deszczu lub gradu i silny, porywisty wiatr." Ta definicja zaczerpnięta z "Wielkiej Encyklopedii PWN"pod redakcją Rafała Łąkowskiego pokrywa się z obserwacjami przeciętnego człowieka, natomiast zdecydowanie odbiega od wyobrażeń poety romantycznego- Adama Mickiewicza. Artysta w dziele pt. "Pan Tadeusz" przedstawia własne widzenie elementów przyrody, ukazując nam cały swój kunszt artystyczny. Mickiewicz jawi się tu jako poeta- malarz, kolorysta posługujący się wielką paletą barw i odcieni, oraz doskonały obserwator form, które stworzyła natura.

W analizowanym fragmencie Mickiewicz przedstawił własną, poetycką definicję burzy. Autor widzi to zjawisko jako bardzo dynamiczne, nieokiełznane i takie pokazuje czytelnikowi. Aby uzyskać efekt dynamizacji tekstu, stosuje środki artystycznego wyrazu rytmizujące go. Jest to sylabowiec 13- zgłoskowy, występują w nim parzyste rymy końcowe żeńskie. Tekst rytmizują także liczne przerzutnie "(...) tylko drzewa / Szumią około domu i szemrze ulewa." Na dynamizację fragmentu niewątpliwie wpływa duże nagromadzenie czasowników, które wyrażają gwałtowny ruch: "buchają", "uciekł", "zatrzasnął". Uzmysławiają one czytelnikowi potęgę sił natury.
Mickiewicz jawi nam się jako impresjonista. Próbuje utrwalić zjawisko momentalne, przemijające. Jednocześnie stara się dokładnie przestudiować grę światła, opisuje zmiany zachodzące wraz z innym oświetleniem burzowego nieba.
Dzięki nagromadzeniu różnorodnych środków artystycznego wyrazu opis burzy jest bardzo plastyczny. Poeta "maluje" w wyobraźni czytelnika obraz. Wyobrażenie widoku burzy, jaką widzi Mickiewicz, nie jest trudne, ponieważ artysta opisuje wszystkie szczegóły, nie pozostawia niedopowiedzeń.

Już w pierwszych dwóch wersach występuje porównanie natężenia deszczu do wody przelewającej się przez sito.W dalszym fragmencie poeta dokładnie ukazuje poszczególne fazy intensywności opadów dzięki zastosowaniu analogii do dobrze znanych, bliskich człowiekowi rzeczy "(...) to jak proste struny / Długim warkoczem wiążą niebiosa do ziemi, / To jak z wiader buchają warstami całemi.".
Niektóre zjawiska charakterystyczne dla burzy zostały opisane metaforycznie. Strugi deszczu Mickiewicz widzi jako warkocze, które wiążą niebiosa do ziemi. Niebo przeszywane przez piorun to dla artysty widnokrąg pękający od końca do końca, a gruba warstwa chmur to "drzwi chmur".

We fragmencie Mickiewicz zastosował rozbudowaną peryfrazę: "I anioł burzy na kształt nieźmiernego słońca / Rozświeci twarz(...)", która jest poetyckim opisem pioruna. Poza uplastycznieniem obrazu zabieg ten powoduje, że prozaiczna rzecz staje się niezwykła, wyjątkowa, autor podkreśla piękno i urok tego elementu burzy.
Poeta uzyskał niezwykła urodę tego opisu, ponieważ jest on bardzo zmysłowy, angażuje przede wszystkim wzrok, słuch i dotyk. Tekst silnie oddziałuje na wyobraźnię czytelnika, może on nie tylko zobaczyć to wyjątkowe zjawisko, ale także wsłuchać się w odgłosy natury, a nawet poczuć jej siłę na własnym ciele.
Epitety w tym fragmencie są bardzo obrazowe, oddziałują na nasz zmysł wzroku i dotyku. Określenia "gęstych", "całemi", "nieźmiernego" podkreśla ogrom i siłę burzy. Wers "I ciemność gruba, gęsta, prawie dotykalna." dzięki epitetom opisowym sprawia, że prawie czujemy ciemność, otacza nas zewsząd.

Opis burzy w "Panu Tadeuszu" to dowód niezwykłej wrażliwości słuchowej Mickiewicza. W analizowanym fragmencie występuje niezliczona ilość onomatopei. Wyrazy dźwiękonaśladowcze opisują muzykę tworzoną przez deszcz: "pluszczy", "szumi", "chluśnie", "szemrze", pioruny: "rykły" oraz świat natury, "drzewa szumią". Muzyka w dziele lierackim wpływa zasadniczo na nastrój utworu, groźny i tajemniczy.
Przyroda w "Panu Tadeuszu" stanowi scenerię zdarzeń oraz motywuje działania bohaterów, stąd jej znacząca rola. Wręcz jest samodzielnym bohaterem utworu dzięki zastosowaniu licznych personifikacji. Podczas burzy piorun "okryty całunem / Uciekł w niebo i drzwi chmur zatrzasnął(...)."Grom, który niepokoi hałasem, usypia na moment, by ponownie się przebudzić, a gdy wszystko się uspokaja, pozostaje tylko szemrząca ulewa. Przyroda towarzyszy ludziom w Soplicowie przy wszystkich zajęciach i idealnie współgra z wydarzeniami. Burza nastąpiła po bitwie z Moskalami, co wzmogło drastycznośc sytuacji.

Dzięki licznym epitetom, przenośniom, porównaniom Mickiewicz stworzył w swojej epopei opisy natury zwykłej, ale podbijającej pięknem, natury, która "żyje i czuje". Natomiast dzięki barwom, jakimi napełniał obrazy przyrody uzyskał pełną prawdziwość i naturalność tych opisów, a także miano niezrównanego kolorysty. Potrafił zachwycać się najdrobniejszymi szczegółami przyrody i zjawisk, jakie jej towarzyszą, i w swoich opisach wydobywać z nich piękno, przedstawiać je w zupełnie inny, nieoczekiwany sposób. Z tego powodu uważam, że "Pana Tadeusza" można bez wątpienia nazwać "przepięknym albumem poetyckich obrazów przyrody ojczystej".