Zanieczyszczenia wody, powietrza, gleby

Woda jest tak samo ważna dla utrzymania życia jak tlen i pożywienie. Bez wody umiera każde żywe stworzenie - roślina, zwierzę, człowiek. Cała woda, także woda z kranu, pochodzi z obiegu hydrologicznego: z oceanów, jezior i rzek, z pól i lasów, z których stale wznosi się w postaci pary i powoduje powstawanie chmur. Tworzenie się chmur prowadzi do opadów deszczu, gradu i śniegu.

Źródłami dzisiejszych zanieczyszczeń wody są ścieki z kopalń, zakładów przemysłowych czy naszych domów. Bardzo dużym zagrożeniem są kwaśne deszcze, które powstają w wyniku mieszania się wody ze spalinami. Powodują one śmierć ryb. Śmieci w postaci np.: metali, mogą wytworzyć szkodliwe substancje groźne dla zwierząt i człowieka. Katastrofy tankowców powodują zatrucie wody na wiele kilometrów, śmierć zwierząt i roślin. Wraz ze zwiększeniem zaludnienia oraz rozwojem przemysły, wody powierzchniowe są bardziej zanieczyszczone. Jakość wód znacząco pogorszyła się, co doprowadziło nawet w niektórych krajach do epidemii cholery i tyfusu.

Zanieczyszczenia wód są to zanieczyszczenia wywołane wprowadzaniem do nich żywych organizmów, zanieczyszczeniami mechanicznymi lub substancjami chemicznymi, które albo nie są ich naturalnymi składnikami lub też występują w stężeniach przekraczających właściwy dla nich zakres. Zanieczyszczenia wód mają bardzo szkodliwy wpływ na życie człowieka, powodują zmianę smaku, zapachu, barwy pH wody oraz jej zmętnienie. Mogą występować w postaci rozpuszczonej lub tworzyć układ koloidalny albo zawiesinę. Najważniejszymi czynnikami zanieczyszczającymi są: azotany, chlorki, siarczany, fosforany, jony metali ciężkich, barwniki, pestycydy, detergenty itd. Człowiek również zanieczyszcza wodę. Są to zanieczyszczenia sztuczne tj.: pochodzące ze ścieków, ze spływów powierzchniowych i gruntowych z terenów przemysłowych, rolniczych oraz wysypiska śmieci.

Jeżeli ludzkość nie powstrzyma zanieczyszczenia wód, to niestety zniszczy florę i faunę Ziemi, a w konsekwencji również i życie?

Zanieczyszczenia powietrza to wprowadzone do powietrza organizmy żywe lub substancje chemiczne, które albo nie są jego naturalnymi składnikami, albo - będąc nimi - występują w stężeniach przekraczających właściwy dla nich zakres. Wraz z rozwojem przemysłu wzrasta atmosferyczne zanieczyszczenie powietrza. Do najważniejszych zanieczyszczeń powietrza należą: pyły (popioły lotne, sadza, stałe związki organiczne, węglowodory, ozon, radon i fluor) i zanieczyszczenia biologiczne (mikroorganizmy wraz z produktami ich metabolizmu oraz mikroorganizmy, np. grzyby). Atropogennymi źródłami są m.in.: chemiczna konwersja paliw, wydobycie i transport surowców, przemysł chemiczny, rafineryjny i metalurgiczny, cementowanie, składowiska surowców i odpadów, motoryzacja. Naturalnymi źródłami są: wybuchy wulkanów, erozja wietrzna skał, pył kosmiczny, niektóre procesy biologiczne, pożary lasów i stepów.

Zarówno naturalne, jak i sztuczne zanieczyszczenia powietrza występują w trzech stanach skupienia: jako ciała stale, ciekłe i gazowe. Przykładem zanieczyszczeń w stałym stanie skupienia są popioły i sadze, pyły mineralne, metaliczne i organiczne powstające przy ścieraniu się różnych ciał, chemiczne środki ochrony roślin i nawozy sztuczne, rdza i inne tlenki metali oraz pyły radioaktywne. Przykładem zanieczyszczeń w ciekłym stanie skupienia są płynne środki ochrony roślin, które dostają się do powietrza w czasie opryskiwania roślin. Najczęściej jednak ciekła domieszka powietrza są drobne cząstki wody unoszące się w postaci mgły. W wodzie tej rozpuszcza się wiele gazów, a także substancji stałych, przez co jeszcze bardziej zwiększa się ich toksyczność. Przykładem zanieczyszczeń gazowych są liczne substancje lotne powstające najczęściej podczas spalania.

Zanieczyszczenia powietrza są szkodliwe dla ludzi, ponieważ wdychają oni w trakcie oddychania zanieczyszczenia, przez co powstają schorzenia układu oddechowego (astma, rozedma płuc, zapalenie oskrzeli) i zaburza się reprodukcja -> alergia.

Powietrze, którym oddychamy, jest często brudne i niebezpieczne ze względu na zanieczyszczenia, które zawiera. Główne przyczyny tych zanieczyszczeń, które wiatr może przenosić bardzo daleko, to działalność elektrociepłowni, fabryk, pojazdów silnikowych oraz palenie w piecach.

W przypadku roślin uprawnych zanieczyszczenia pochodzące z powietrza atmosferycznego prowadzą do spadku plonów w rolnictwie, w wyniku zakwaszenia gleby, jak i bezpośredniego szkodliwego oddziaływania na rośliny. Straty w lasach związane są zarówno ze zmniejszeniem ich produktywności, jak i ze zniszczeniem drzew w wyniku wysokich stężeń szkodliwych gazów w atmosferze. W odniesieniu do globalnych zmian klimatycznych najistotniejsze są jednak oddziaływania zanieczyszczeń powietrza na ekosystemy roślinne i wodne. Wiąże się to z jedynym z podstawowych procesów wymiany gazów pomiędzy atmosferą a biosferą i hydrosferą - asymilacją dwutlenku węgla.
Zanieczyszczenia powietrza powodują również liczne straty ekonomiczne ponoszone przez społeczeństwo i gospodarkę. Ich ocena jest jednak bardzo trudna. Trudna jest zarówno identyfikacja szkód, określenie ich zasięgu, jak i oszacowanie rozmiarów.

Gleba wydana jest na pastwę wielu różnorakich zanieczyszczeń. Oprócz zasklepiania jej asfaltem, betonem i smołą oraz innych oddziaływań mechanicznych, jak na przykład przez traktory pracujące w gospodarstwach rolnych i ciągle wzrastającą erozję - niepokój budzą także skażenia chemiczne, powstające przy stosowaniu rozmaitych środków ochrony roślin i sztucznych nawozów.

Zanieczyszczenia gleby pochodzą od szkodliwych substancji zawartych w powietrzu, jonów metali ciężkich, trwałych substancji organicznych, nawozów sztucznych nadmiernie użytych w terenie (wypłukiwane do rzek i zbiorników wodnych wywołując eutrofizację wód), pozostałości po nieczynnych zakładach przemysłowych i stacjach paliw.
Metale ciężkie (ołów, kadm, rtęć) pochodzą od zanieczyszczeń wywołanych spalaniem benzyn zawierających czteroetylek ołowiu, przenikaniem ścieków z hut, wyrzucaniem akumulatorów, farb i środków antykorozyjnych. Z gleby przenikają do roślin a następnie spożywane są przyczyną chorób takich jak: anemia, uszkodzenie szpiku kostnego, uszkodzenie układu nerwowego, osteoporoza i wiele innych.

W wyniku niewłaściwej działalności rolniczej do gleb i gruntów przedostają się zanieczyszczenia pochodzące z użytych w nadmiarze nawozów mineralnych i organicznych. Szczególnie niebezpieczne związki pochodzące z tej gałęzi gospodarki to pestycydy i inne środki ochrony roślin. Bardzo szkodliwe działanie dla środowiska mają wszelkie zanieczyszczenia nawozów sztucznych. Przykładem może tu być kadm, występujący w nawozach fosforowych.

Dla roślin, bardzo niebezpiecznymi zanieczyszczeniami gleb są azotany. Powodują one znaczne zmniejszenie odporności roślin na choroby i szkodniki. Rośliny pochodzące z zanieczyszczonych terenów zawierają toksyczne substancje. Po spożyciu mogą więc powodować u ludzi zatrucia pokarmowe.

Rodzaje zanieczyszczeń gleb pochodzących z rolnictwa:
- erozja wodna,
- erozja wietrzna,
- nawozy mineralne,
- gnojowica,
- pestycydy.