"Antygona" Sofoklesa - opracowanie.

Początki teatru greckiego związane z uroczystościami poświęconym bogowi winnej radości ? Dionizosowi. Ku czci Dionizosa śpiewana była pieśń przez chór satyrów. satyrów czasem ograniczono rolę chóru wprowadzono aktorów a Ateńczycy stali się widzami.

Budowa teatru greckiego: Skene ? scena Theatron ? widownia Parodos ? wejście boczne Orchestra ? chór Aktorzy byli wyłącznie mężczyznami, maski (symbolizowały charakter granej postaci i umożliwiały odgrywanie różnych ról przez tego samego aktora, koturny podwyższające sylwetkę, peruki i jaskrawe stroje.

Części składowe tragedii greckiej: - prolog (wstęp) ? informował o czasie i miejscu akcji, orientował widzów o sytuacji - parodos (pieśń wejściowa chóru) - epejsodion (wypowiedzi aktorów) - stosimos (pieśni chórów) - kosmos (punkt kulminacyjny) - exodus (pieśń kończąca chóru) Zasada trzech jedności: - czasu - miejsca - akcji Pochodzenie słowa tragedia Tragos ? kozioł Ode ? pieśń Katharsis ? oczyszczenie

Wybitni tragicy greccy: - Ajschylos - Eurypides - Sofokles Sofokles (496- 406 p.n.e) ? poeta- dramaturg, chluba greckiego teatru, wybraniec losu (zapewne bogów- w mniemaniu jego samego i współczesnych mu Greków). Dzieciństwo i młodość Sofoklesa to czas wojen Greków z Persami, życie dojrzałe to okres potęgi morskiej Aten i kształtowanie demokracji.

Przebieg wydarzeń wydarzeń w ?Antygonie?: 1.Bratobójcza walka o władzę między synami Edypa. 2. Wydanie przez Kreona (aktualnego władcy Teb) nakazu niegrzebania zwłok Polinejklesa jako zdrajcy ojczyzny. Przeciwstawienie się zarządzeniu przez Antygonę (pogrzebała zwłoki brata wykazując tym troskę o jego życie poza grobowe) 3. Przeciwstawienie się zarządzeniu przez Antygonę (pogrzebała zwłoki brata wykazując tym troskę o jego życie pozagrobowe) 4. Skazanie Antygony na śmierć 5. Rozpacz Ilmeny pragnącej dzielić los siostry 6. Polemika, Hajmona z Kreonem (próba o cofnięcie rozkazu) 7. Lament Antygony idącej na śmierć (przekonanie o niesprawiedliwym wyroku) 8. Przybycie Tyrezjasza ? zapowiedz kary 9. Przełom w postawie Kreona ? rozkaz Poznika, zamiar uwolnienia Antygony 10. Katastrofa ? samobójcza śmierć bohaterów ? Antygony, Hajmona i Eurydyki 11. Klęska moralna Kreona świadomość winy.

Charakterystyka Antygony
Pochodziła z królewskiej rodziny, wywiązuje się z obowiązku posłuszeństwa prawą boskim i miłości wobec brata, dumna, odważna, uparta, buntownicza, wierna swoim ideałom, żałuje traconego życia, ale nie żałuje tego co zrobiła (nie prosi Kreona o wybaczenie).

Charakterystyka Kreona
Aktualny władca Teb, władzę zdobył legalnie prawem dziedzictwa, najwyższym dobrem jest ojczyzna; zdrajców trzeba karać nawet po jego śmierci; Antygona jest zuchwała; kobiety nie powinny rządzić (nie można tolerować buntu); uparty, okrutny, nie czuły nie znosi sprzeciwu, lekceważy rad bliskich, chce zachować w państwie praworządność, ale popada w konflikt z ludem, podejrzliwy.

Tragizm w Antygonie polega na konflikcie wartości moralnych jakie prezentują bohaterowie. Splot nieszczęśliwych okoliczności, stworzenie sytuacji bez wyjścia, niemożność pomyślnego wyboru ? wszystko to prowadzi do nie ustronnej katastrofy; śmierci lub klęski życiowych bohaterów. Daremność działań bohaterów jest spowodowana przez siły wyższe; bogowie, los, przeznaczenie i fatum. Między winą a karą istnieją dysproporcje. Bohater staję się zarazem winowajcą i ofiarą.

Pojęcia do zapamiętania: - konflikt tragiczny (równorzędne racje bohaterów, bohaterów ich losach decyduje fatum przed którym nie można uciec) - tragiczny wybór (sytuacja bez wyjścia, wyboru nie można dokonać cokolwiek bohaterowie zrobią ? postąpią źle)

Problemy poruszone w Antygonie są aktualne w każdej epoce: Walka o władzę, stosunek władzy do narodu, życie w zgodzie z zasadami, sposób rządzenia państwem, stosunek obywatela do władzy, problem przestrzegania prawa w państwie, konieczność wyboru między dobrem publicznym a sprawami prywatnymi, stosunek do zmarłych i lojalność wobec bliskich.

Tragedia, mimo upływu tylu wieków ma charakter ponad czasowy, a wartości przekazane czytelnikom są uniwersalne.

Cechy tragedii antycznej: Czerpanie tematów z mitów, ograniczono ilość aktorów (3), brak scen zbiorowych, zasada trzech jedności, rola fatum, rola chóru: Chór nie pełni funkcji dramatycznej, jego przewodnik zapowiada wejście postaci, rozmawia, radzi. Chór także komentuje wydarzenia, wyraża poglądy, ale nie wpływa na bieg wydarzeń.