Romantyzm – odległy czy bliski? Opinia czytelnika początku XXI wieku.

Wydane w 1822 roku I tomu „Poezje” Adama Mickiewicza powszechnie uznaje się za początek epoki romantyzmu w Polsce. Podczas tej epoki, trwającej aż do wybuchu powstania styczniowego, swoje utwory pisali tacy poeci jak: Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Zygmunt Krasiński czy Cyprian Kamil Norwid. Szczególnie dzieła tych dwóch pierwszych zgodne są z koncepcją prądu artystycznego romantyzmu. Zakładały one przeciwstawienie się racjonalistycznym poglądom poznawania świata i człowieka. Bunt, sprzeciw, wolność, indywidualizm jednostki, miłość i emocjonalność a także zafascynowanie ludowością, to główne cechy romantyzmu.
Dzieła tej epoki zajmują bardzo ważne miejsce w kanonie lektur szkolnych,. Poezje Mickiewicza, utwory takie jak „Pan Tadeusz” czy „Dziady”, wiersze Słowackiego, „Nie-boska komedia” Krasińskiego, twórczość Norwida – przez wszystko to musi przejść dzisiejszy licealista. Należy zadać więc pytanie; Czy ta zamierzchła dla większości współczesnych nastolatków epoka ma cokolwiek wspólnego z dzisiejszą rzeczywistością?
Nie będzie w tym nic odkrywczego, jeśli powiem, że żyjemy dziś w warunkach bardzo odmiennych od tamtej epoki. Dziś nikt nie musi umierać za ojczyznę, czy też knuć spiski jak tytułowy bohater „Kordiana”, przeciw obcym władcom, rządzącym Polska”. Mamy niepodległy, suwerenny kraj, rząd, może nie idealny, ale świadomie wybrany przez Polaków. Jesteśmy również członkiem Unii Europejskiej, czy ktokolwiek w pierwszej połowie XIX wieku mógł mieć wyobrażenie, że zamiast organizować powstania i walczyć z zaborcom, za ponad 150 lat będziemy się integrować z naszymi sąsiadami i wspólnie ustalać ład i porządek w Europie?
Gwałtowny postęp technologii, zdobycze cywilizacji, a przede wszystkim wszechobecny pęd za pieniądzem i materializm gwałtownie zmieniły oblicze współczesnego świata. Dziś priorytetem jest pewność finansowa, każdy przecież w końcu chce być bogatszy, by mieć wygodniejszy dom, lepszy samochód, modniejsze ubranie. Postęp techniczny i globalizacja sprawia zanik indywidualizmu i tradycji, którą taj cenił romantyzm. Mac Donaldy czy też inne Fast foody możemy spotkać na całym świecie, dżinsy i T-shirty noszą dziś nawet buszmeni, Internet daje nam możliwośc komunikowania się z dowolnym miejscem na świecie, o każdej porze. Dzisiaj żyje się szybko, wszystkim się spieszy a i tak wiecznie narzekają na brak czasu.
Czas wielkich romantycznych idealistów już minął; dzisiaj o wiele bardziej ceni się umiejętność współpracy i pracy w grupie. Osoba skrajnie indywidualna z nie miałaby wielkich szansa na karierę zawodową.
Niektórzy ludzie, całkowicie oddając się pracy, nie mają czasu zastanowić się czasem nad sensem życia. Wszędzie słyszymy o zaniku idealizmu. Najważniejszy jest pieniądz – on jest celem życia. Ludzi tych cechuje ich egoizm, interesują się tylko sobą i własnymi sprawami- nawet, gdy są świadkami czegoś złego, nie reagują, bo tak jest łatwiej, bezpieczniej. Czy dziś w Polsce znalazłby się ktokolwiek podobny do Kordiana, który był w stanie poświęcić swoje życie na rzecz wyznawanych ideałów? Trudno odpowiedzieć na to pytanie, bowiem realia naszej epoki są zupełnie inne od romantycznych. Należy jednak pamiętać, że Polacy zawsze zdobywali się na solidarność, odwagę i walkę w obliczu zagrożenia. Czy to podczas II wojny światowej, czy też przez walkę o wolną i demokratyczną Polskę, wszyscy jednoczyli się w obliczu wspólnegowroga. Dziś jest jednak inaczej. Wszystko się skomplikowało, w Sejmie każda partia twierdzi ze ich celem jest dobro Polski, a jaki jest tego efekt – wystarczy obejrzeć wieczorne „Wiadomości”. Kłótnie, awantury, afery – to wszystko jest na porządku dziennym.
Ludzie XXI wieku wstydzą się swoich uczuć. Miłość romantyczna i sentymentalna kojarzy nam z ciągnącymi się nieskończoność telenowelach latynoskich. Choć miłość jest bardzo częstym tematem filmów, książek czy też piosenek to dzisiejsi ludzie często wstydzą się jej i nie potrafią o niej rozmawiać .Miłość nieodłącznie kojarzy im się z seksem, który zastępuje uczuciowość. I tu znowu mamy do czynienia ze skrajnym egoizmem i materializmem. Będąc w pogoni za pieniądzem i karierą, nie mają czasu na miłość. Żyją dla siebie, ciągle zmieniają partnerów, bardziej stały związek ( nie mówiąc już o małżeństwie) jest dla nich nudą i strata czasu. Niektórzy nie potrafią tworzyć bardziej stałych związków, miłość jest dla nich bujdą i czymś śmiesznym, twierdzą, że wolą żyć samotnie – mowa tu o tzw. singlach.
Ktoś taki jak Werter, bohater utworu Goethego, przez psychiatrów uznany zostałby za osobę chora psychicznie ze skłonnościami maniakalnymi. A Werter jest w końcu pierwowzorem bohatera romantycznego, kimś, którego podziwiało późniejsze pokolenie romantyków. Podobnym bohaterem jest Gustaw z IV części „Dziadów”. Cierpi z powodu miłości do kobiety, którą sakralizuje, uważa za boską kochankę. Dziś przez otoczenie uznałby został za mazgaja, nieumiejącego pogodzić się z odrzuceniem przez kobietę.. Gdyby Gustaw żył w XXI wieku, od przyjaciela usłyszałby :„ Stary, odpuść sobie, zapomnij o niej, znajdziesz sobie jakąś inna laskę”. Romantyczny obraz miłości do jednej kobiety aż po grób nijak ma się do dzisiejszej rzeczywistości, ciągle słyszymy o zdradach, małżeństwa się rozwodzą.
Ludowość, kultura wsi też nie jest dla nas interesująca. Wszystko związane ze wsią wydaje się nam być zacofane i prostackie, śmiejemy się z tego i uważamy za nudne. Twierdzimy, że liczy się tylko przyszłość, którą jest związane tylko z miastami, a nie z prowincją i wsiami.
Kolejnym mitem romantycznym jest poeta- wieszcz, przywódca ludu, inżynier dusz. Kogoś takiego nie ma już we współczesnej literaturze. Utwory Słowackiego, Mickiewicza czy też Norwida, nie miałyby szans na miejsce wśród współczesnych bestsellerów. Poruszające trudne i uważane za wielkiej wagi sprawy, przy tym napisane dość niezrozumiałym językiem dziś nie znalazłyby szerszego odbiorcy.
Chociaż w codziennym życiu i światopoglądzie niewiele mamy wspólnego z romantyzmie, to jego liczne ślady możemy odnaleźć we współczesnej kulturze. Przykładem może być literatura fantasty, dziś bardzo popularna i chętnie czytana. Żyjąc w nudnej i codziennej rzeczywistości chcemy od niej uciec w ten baśniowy świat, w którym dobro walczy ze złem, który zamieszkuje wiele dziwnych i magicznych postaci. Tamtejszy świat wydaje się nam być prostszy, bohaterowie stoją zawsze po jednej z dwóch stron – albo po dobrej albo po złej. Podobnie jak romantycy zachwycali się romansami rycerskimi i Szekspirem, światem pełnym nadprzyrodzonych zjawisk, my dziś chętni sięgamy po fantasty. Także fakt ,że oglądamy horrory, filmy o duchach, bestiach, demonach i innych niezwykłych i budzących grozę rzeczach jest bliskie romantyzmowi i popularnymi wówczas powieściach grozy. Chętnie oglądamy filmy o miłości, komedia romantyczne, wzruszamy się nimi – to także łączy nas z tamtą epoką.
Czy jednak nie ma wśród nas romantyków ? Gdy ktoś spędza ze swoją ukochaną kolacje przy świecach, czy też spacerach nad jeziorem w świetle księżyca, mówimy: romantyk z niego. Ogólnie romantyzm większości ludziom kojarzy się z czymś pozytywnym, z uczuciowością, platonicznymi uczuciami. Cenimy taka postawę w dzisiejszym świecie, właśnie za to że jest dziś rzadko spotykana.