Statut Karnkowskiego

Konstytucje Karnkowskiego
-miały uregulować sprawę zwierzchnią Polski w stosunku do Gdańska. Formułowały zasady suwerenności państwa na morzu w oparciu o przepisy zwiększające kontrole króla nad polityką miast portowych. Statuty biskupa wrocławskiego przyjęte zostały przez władze Gdańska i nie doczekały się pełnej realizacji

TEMAT: FOLWARK PAŃSZCZYŹNIANY.

1.Geneza powstania folwarku:
-1466-Polska odzyskała dostęp do Bałtyku, Wisła stała się drogą handlową
-Dualizm w rozwoju Europy tzn. na zachodzie Europy początek kapitalizmu, a na wschodzie powrót do refeudalizacji
-Popyt na polskie zboże na rynkach zachodnich
-Folwarki powstawały wzdłuż Wisły

2.Sposoby tworzenia folwarków:
-Zagospodarowywanie, nieużytków, pustek (ziem, które zostały po epidemii dżumy, wojnach)
-Przenoszenie chłopów na gorsze ziemie, likwidacja folwarków sołtysich (przywilej z 1423)

3.Folwark pańszczyźniany to gospodarstwo pana nastawione na zbyt, gdzie chłopi pracowali za darmo i była to zapłata za ziemie dzierżawione. Kilka folwarków tworzyło klucze.
W Polsce centralnej występowały folwarki zbożowe, na Ukrainie hodowano zwierzęta, a na Litwie najczęściej przerabiano artykuły leśna.

4.Pańszczyzna to darmowa praca chłopa na ziemi pana, która wyparła dotychczasowe renty feudalne np. czynsz lub daninę. Podstawą pańszczyzny był jeden łan (mały 16 ha, duży 24 ha)

5. Rodzaje pańszczyzny:
-Piesza- wykonywana przez zagrodników
-Sprzężajna- chłop razem ze sprzętem szedł na pańskie pole

6.Wyróżniamy następujące rodzaje folwarków:
-Autonomiczne, które produkowały na rynek wewnętrzny
-Ekspansywne- produkujące na rynki zachodnie

Jakie przywileje zabezpieczały prawną pozycję ekonomiczną szlachty? Tzn. które z przywilejów szlacheckich ograniczały prawa chłopów i mieszczan?
Były to przywileje z: 1423, 1496, 1518, 1520.

7.Ośrodki produkcji przemysłowej:
-Kuźnice- Góry Świętokrzyski
-Na granicy Śląska rozwijały się pseudomanufaktury

8.Stratyfikacja szlachty (podział):
-Magnaci
-Szlachta zagrodowa
-Szlachta gołota

9.Skutki polityki pańszczyźnianej:
-Upadek mieszczaństwa i miast polskich, gdy w Europie zachodniej miasta były siłą napędową rozwoju gospodarki
-Szlachta określiła siebie jedynym narodem do reprezentowania państwa
-Polska ma dodatni bilans w rozwoju z gospodarką zachodnią tzn. duży rozwój gospodarczy Polski, który spowodował, że szlachta nazywa swój kraj spichlerzem Europy
-Utarło się przekonanie wśród szlachty, że system oparty na gospodarce folwarczno-pańszczyźnianej jest najlepszy
-Szlachta dominuje politycznie w sejmikach, sejmie i innych urzędach samorządowych, a wprowadzając konstytucję nihil novi w 1505 ugruntowała swoją władzę.
Jest to początek demokracji szlacheckiej.