Płazińce - przygotowanie do sprawdzianu

Płazińce - robaki płaskie o dwubocznej symetrii, ciele spłaszczonym grzbietobrzusznie; zbudowane z 3 warstw komórek (ekto, endo i mezodermy), jama ciała wypełniona parenchymą; w ciele płazińców można wyróżnić narządy tworzące układy; żyją w wodach słodkich i słonych (wirki) lub są pasożytami (przywry, tasiemce)

W wydłużonym ciele płazińców można wyróżnić:
- przód (bez wyodrębnionej głowy)
- stronę grzbietową
- stronę brzuszna

U tasiemców dł. ciała dochodzi do 20 m, ciało podzielone na segmenty – proglotydy; gatunki pasożytnicze posiadają (z przodu ciała)urządzenia czepne: przyssawki, bruzdy przylgowe lub haki, zapobiegające wypłukaniu z organizmu żywiciela;

Ciało płazińców pokryte jest jednowarstwowym nabłonkiem entodermalnym; entodermalnym wirków nabłonek orzęsiony, u tasiemców komórki nabłonka zlewają się w jedną masę – syncytium.
Nabłonek pasożytów pokryty jest oskórkiem, chroniącym przed strawieniem przez enzymy żywiciela, pod nabłonkiem znajdują się mięśnie gładkie (podłużne, ukosne, okrężne) u pasożytów zredukowane do pojedynczych włókien. Nabłonek wraz z mięśniami tworzy wór powłokowo-mięśniowy – zewnętrzną okrywę ciała robaków, nadającą zwierzęciu kształt; Schizocel - wewnętrzna jama ciała między worem powłokowo-mięśniowym a jelitem; jama ciała jest wypełniona parenchyma, zbudowaną z różnokształtnych komórek, połączonych wypustkami. Parenchyma służy do magazynowania substancji odżywczych i bierze udział w ich transporcie po całym organizmie.

Układ pokarmowy: u wirków- rozpoczyna się otworem gębowym, za którym znajduje się mięsista entodermalna gardziel, która może zostać wynicowana na zewnątrz w postaci rurki lub rękawa, służy wtedy do chwytania zdobyczy; za gardzielą znajduje się proste lub rozgałęzione jelito, zawsze ślepo zakończone (niestrawione resztki usuwane są otworem gębowym); tasiemce chłoną pokarm całą pow. ciała - nie maja układu pokarmowego.

Układ oddechowy – brak, wymiana gazowa całą powierzchnią ciała, u pasożytów wewnętrznych oddychanie beztlenowe – fermentacja mlekowa

Układ krążenia - brak, funkcje przenoszenia substancji odżywczych pełni płyn wypełniający przestrzenie międzykomórkowe w parenchymie, u niektórych silnie rozgałęzione jelito.

Układ nerwowy – dwa zwoje nerwowe, położone przedniej części ciała, od zwojów odchodzą liczne parzyste pnie nerwowe, połączone spoidłami, narządy zmysłów u wirków: oczka, receptory chemiczne i dotykowe, czasem statocysty.

Układ wydalniczy – układ protonefrydialny – zamknięty od strony jamy ciala, tworzą go komórki płomykowe, główną funkcją układu wydalniczego jest osmoregulacja – utrzymywanie odpowiedniego stężenia płynów tkankowych.

Rozmnażanie – płazińce to hermafrodyty (obojnaki), rozmnażają się przez zapłodnienie krzyżowe – wspólna wymiana gamet męskich między osobnikami przystępującymi do rozrodu; u wirków występuje rozwój prosty, u przywr i tasiemców rozwój złożony.

Przegląd systematyczny:
Wirki – dł. 5mm do 50 cm; między komórkami nabłonka wirków występują rabdity – drobne pałeczki służące do obrony lub ataku; wyróżnia się wirki bezjelitowe, prostojelitowe, trójjelitowe (wypławki), wielojelitowe; Polsce występują wyprawek biały i czarny.

Przywry – pasożyty wewnętrzne, posiadają dwie przyssawki, złożony cykl rozwojowy z dwoma żywicielami; motylica wątrobowa; przywra krwi;

Tasiemce – pasożyty wewnętrzne, postać dorosła żyje w jelitach kręgowców, wywołuje chorobę zwaną tasiemczycą; ciało czyli strobila podzielone na proglotydy, skoleks lub główka zespół narządów czepnych; obojnaki zwielokrotnione;

Cykl rozwojowy bruzdogłowca szerokiego – szerokiego jaja wydalonego z kałem żywiciela ostatecznego wylęga się orzęsiona, swobodnie pływająca larwa – koracidium; zjedzona przez pierwszego żywiciela przekształca się w procerkoid, w mięśniach kolejnego żywiciela przekształca się w plerocerkoid, następnie w jelitach żywiciela ostatecznego przeobraża się w postać dorosłą osiągającą ok.20 m dł.

Tasiemiec nieuzbrojony – wypełnione jajami człony, usunięte z kałem żywiciela ostatecznego muszą być zjedzone przez żywiciela pośredniego – bydło; w jelicie krowy z jaja wylega się pierwsza postać larwalna – kulista onkosfera z 6 haczykami; larwa ta dostaje się do naczyń krwionośnych stamtąd wędruje do mięśni, gdzie przekształca się w wągra. Żywicielem ostatecznym jest człowiek, który może zarazić się jedząc surową wołowinę z wągrami.

Tasiemiec uzbrojony – żywicielem pośrednim jest świnia, człowiek zaraża się przez zjedzenie niedosmażonego mięsa wieprzowego;

Tasiemiec bąblowcowy – żywiciel pośredni – człowiek; dorosła forma żyje w jelicie psa, wilka, lisa; z połkniętego jaja wylega się onkosfera, która przedostaje się d wątroby lub płuc i przekształca się w wągra o rozmiarach nawet ludzkiej głowy;

Objawy i skutki tasiemczycy: bóle brzucha, nudności, osłabienie, wychudzenie, wyniszczenie, anemia. Gdy człowiek jest żywicielem pośrednim – bóle mięśni, uszkodzenia narządów.