Związek Niemiecki
1815 kongres wiedeński powołuje do życia Związek Niemiecki- konfederacja. Instytucja dyplomatyczna jest Bundestag (sejm związkowy) pod przewodnictwem Austrii. Niemiecka burżuazja o liberalnym nastawieniu usiłowała przekształcić Z.N. w organizm państwowy o zwartym charakterze- liczne przeszkody=tendencje polityczne po 1815r- porewolucyjna reakcja oraz rywalizacja Austrii i Prus o hegemonię w Niemczech.
Różnice ustrojowe w państwach niemieckich: - we wszystkich istniały rządy królewskie, wielkoksiążęce lub też książęce, Prusy i Austria zachowały ustrój absolutystyczny, w Bawarii, Wirtembergii i Badenii konstytucje wzorowane na francuskiej Karcie konstytucyjnej Ludwika XVIII
Cesarstwo Austriackie
Po kongresie wiedeńskim habsburscy władcy stracili tytuł cesarzy rzymskich narodu niemieckiego, uzyskali godność cesarzy austriackich, monarchia absolutna o charakterze państwa policyjnego, istnieje poddaństwo chłopów i własność feudalna, Kanclerz Klemens Metternich, bronił się przed przenikaniem liberalnych idei, liberalny ruch mieszczański domagał się likwidacji systemu feudalnego i uchwalenia konstytucji, ożywienie ruchów narodowych węgierskiego, polskiego, czeskiego i włoskiego
Prusy
Konsekwentnie budują swą potęgę, chcą objąć przewodnictwo w Niemczech, władca absolutny, likwidacja feudalnych struktur społecznych i gospodarczych, reformy wewnętrzne (Heinrich vom Stein, Karl August Hardenberg), zniesienie różnic stanowych, zasada równości wobec prawa, zniesienie poddaństwa chłopów, mieszczaństwo ma prawo nabywania ziemi, szlachta zezwolenie na wykonywanie zawodów dotąd zastrzeżonych dla mieszczaństwa, likwidacja cech, zasada wolności ekonomicznej, reformy wojskowe, odebranie szlachcie monopolu na stopnie oficerskie, obowiązek służby wojskowej, nowe nabytki terytorialne- Poznańskie, Westfalia i Nadrenia, rozwój przemysłu i rolnictwa, wolny rynek, konkurencja, reformy wiejskie, system uwłaszczania i odszkodowań, duże przemysłowe gospodarstwa rolne i folwarki
Ekonomiczne zjednoczenie Niemiec
Bariera dla rozwoju - granice celne między poszczególnymi państwami niemieckimi, Prusy żądają wprowadzenia wolnego handlu na terenie całego Z.N., popiera niemiecki ruch zjednoczeniowy, mieszczaństwo i bogata burżuazja. 1834 utworzenie pod przewodnictwem Prus Związku Celnego- wszystkie państwa poza Austria i Badenią, rozwój przemysłu fabrycznego, rozwój żeglugi parowej i kolei żelaznych.
Ruchy liberalne i narodowe
Kanclerz Metternich uzyskuje wpływ na politykę wewnętrzną Prus i pozostałych państw, obawia się powstania jednolitego państwa niemieckiego - wyeliminowanie wielorodowej monarchii habsburskiej z niemieckiej sceny politycznej, niemiecka burżuazja walczy o prawa polityczne i utworzenie niemieckiego państwa narodowego, żądanie jedności gospodarczej państw niemieckich (Friedrich List). Powszechny Niemiecki Związek Handlowo Przemysłowy żąda reform ekonomicznych, konstytucji, przyznania mieszczaństwu praw politycznych, wprowadzenia liberalnych konstytucji i systemu parlamentarnego. Ogólno niemiecki związek studentów- Burschenschaft chce jedności Niemiec, reform politycznych i społecznych. 1819 uchwały karlsbadzkie- zdelegalizowanie związków studenckich, wprowadzenie cenzury i nadzoru nad uniwersytetami, zwolnienie liberalnych profesorów, utworzono Centralną Komisję Śledczą do walki z wszelka nielegalną działalnością. 1840 na tronie pruskim zasiada Fryderyk Wilhelm- odmawia zwołania przedstawicielstwa stanów i ogłoszenia konstytucji liberalnej, przyczynia się do pogłębienia kryzysu, którego skutkiem była gwałtowna rewolucja. wzrosła aktywność ruchów narodowych, zwłaszcza Polaków, Włochów i Czechów
Rewolucje marcowe 1848
Przyczyny: pogarsza się sytuacja ekonomiczna i społeczna ludności, liczne kryzysy, kryzys rolny, zaraza ziemniaczana, rozruchy głodowe, duże bezrobocie, wystąpienia robotnicze. Liberałowie domagają się od władców respektowania zobowiązań konstytucyjnych oraz rozszerzenia praw politycznych mieszczaństwa i likwidacji pozostałości systemu feudalnego na wsi. W Badeni, Wirtembergii, Hesji, Saksoni władcy zostali zmuszeni do powołania rządów liberalnych, uchwalenia konstytucji i zniesienia feudalizmu, żądania zwołania parlamentu ogólno niemieckiego. Bundestag zwołuje do Frankfurtu nad Menem parlament tymczasowy, który miał opracować zasady wyboru i program przyszłej Konstytuanty. W Austrii i Prusach wystąpienia mieszczaństwa, inteligencji i chłopów. Fryderyk Wilhelm zwołuje zgromadzenie narodowe w celu ustalenia konstytucji, wprowadzenie swobód obywatelskich: wolność prasy, stowarzyszeń i wyznania, cenzus wieku przy wyborach do Konstytuanty. Ferdynand I złożył obietnicę liberalizacji życia politycznego i zdymisjonował Metternicha. Cesarz Austrii zniósł cenzurę, ogłosił konstytucję i utworzył gwardię narodową.
Parlament Frankfurcki
Demonstracje i walki uliczne w Wiedniu przeciwko ograniczonej konstytucji, rewolucje na terenach zamieszkałych przez inne narodowości, narodowe wystąpienia Polaków w Wielkopolsce, narodowe powstania na Węgrzech, w Galicji, w Czechach i na północy Włoszech. Zwołanie ogólne niemieckiego Zgromadzenia Narodowego, które miało na celu uchwalenie konstytucji i stworzyć jednolitą władzę. Zgromadzenie okazało się jednak niezdolne do przejęcia rzeczywistej władzy i rozwiązania najpilniejszych problemów socjalnych i narodowościowych. wie frakcje: wielkoniemiecka (włączenie do przyszłego państwa niemieckiego Austrii i zamieszkałymi na jej obszarze narodowościami) i małoniemiecka (wykluczenie wielonarodowościowej monarchii habsburskiej i zjednoczenie Niemiec pod kierunkiem państwa pruskiego). Dążący do zjednoczenia liberałowie nie dopuszczali możliwości zwrotu ziem zabranych Polakom, parlament uchwalił wcielenie większej części Poznańskiego do Rzeszy.
Załamanie tendencji zjednoczeniowych
Dwory rozpoczęły likwidację wprowadzonych w marcu reform politycznych, skłócenie i rozdrobnienie narodowe parlamentu austriackiego, konieczność wypłacania właścicielom ziemskim odszkodowań za uwłaszczaną ziemię, cesarz podjął stopniową pacyfikację powstań na Węgrzech, w Czechach, Galicji i we Włoszech. Stłumiono polski ruch narodowowyzwoleńczy w Galicji, powstanie w Pradze i północnych Włoszech, Węgrzy powołali Rząd Tymczasowy. Krwawo stłumione powstanie w Wiedniu. Przy okazji pacyfikacji Wiednia dwór zlikwidował parlament i gwardię narodową. Nowy cesarz Franciszek Józef. 1849 rząd węgierski ogłasza niepodległość, Kossuth mianowany regentem. Armia węgierska przechodzi do kontrofensywy, wyzwalając niemal cały kraj. Franciszek zwraca się o pomoc do cara Rosji Mikołaja I. Węgry muszą skapitulować. Rozpoczęły się rządy terroru na Węgrzech, zniesiono wszelkie znamiona odrębność. Parlament Frankfurcki uchwalił demokratyczną konstytucję- Niemcy miały być federacją państw ze wspólnym cesarzem i rządem, wszelkie prawa obywatelskie. Koronę chciano ofiarować monarsze Pruskiemu Fryderykowi Wilhelmowi, ale ten odmówił, nie chciał władzy z woli ludu, bo nie uznawał jej za legalną, nie uznał konstytucji ogólnoniemieckiej i Parlament przestał istnieć. Rewolucje w państwach niemieckich zakończyły się klęską.
Konstytucja Prus
Wydarzenia marcowe zmusiły Fryderyka Wilhelma do wprowadzenia reform ustrojowych- zakończenie epoki absolutyzmu, przyjęcie w 1859 nowej ustawy zasadniczej wprowadzającej dwuizbowy parlament i zasadę kontrasygnaty aktów królewskich przez ministrów, monarcha nie jest władcą absolutnym, ale posiada pełnie władzy, wszelkie ustawy parlamentu muszą uzyskiwać jego sankcję, sprawuje on władzę z łaski bożej, do izby wyższej- Panów, monarcha powołuje członków spośród arystokracji, ich funkcje były dziedziczne lub dożywotnie, członków izby niższe- poselskiej, wybierano w wyborach nierównych i pośrednich, cenzus majątkowy. System ten zapewniał stałą większość przedstawicielom dwóch klas bogatszych, zasada jawności wyborów
Bismarck na scenie politycznej Prus
Prusy dążą do odgórnego zjednoczenia, człowiekiem który miał tego dokonać był konserwatysta Otto von Bismarck, poseł pruskiego parlamentu.1862 nowy pruski monarcha Wilhelm I powołał Bismarcka na stanowisko premiera, dążyło rozbudowania i reorganizacji armii pruskiej, poradził sobie z opozycją rządząc bez zgody parlamentu- budżet ustalano dekretami, a premier sam przyznawał sobie konieczne świadczenia, zreorganizował armię, unowocześnił i podniósł jej stan liczebny do 300 tys.
Rywalizacja austriacko - pruska
Prusy umacniają swoje wpływy dzięki Związkowi Celnemu, niemal wszystkie siły polityczne Niemiec popierają pruski program zjednoczenia. Bismarck głosił, że konflikt z Austrią o prymat w Niemczech oraz kwestii podporządkowania wszystkich państw niemieckich Prusom nie uda się rozwiązać drogą ustaw i debat. Konflikt z Danią jedynie zaostrzył tę sytuację. Austria domagała się przyznania księstw niemieckiemu pretendentowi.
Wojna austriacko - pruska
1866 Prusy wydają Austrii wojnę, po stronie prus=państwa północnoniemieckie, Włochy (chcą uzyskać Wenecję), Rosja, Austrię zaś państwa południowoniemieckie Bawaria, Wirtembergia, Saksonia, oraz Hanower, Hesja Elektorska. Wojna trwała 7 tygodni, Prusy wygrywają bitwę pod Sadową - 3 lipiec 1866 r., Austria zwycięża na północnych Włoszech, Austria musi prosić o pokój - sierpień Praga. Austria oddaje Włochom Wenecję, zrzeka się praw do Szlezwika na rzecz Prus i występuje ze Związku Niemieckiego, który tym samym zostaje rozwiązany. Zjednoczenie Niemiec dokonuje się bez jej udziału. Jej sprzymierzeńcy zostali surowo ukarani. Hanower, Hesja Elektorska, Nassau, Szlezwik, Holsztyn i Frankfurt wcielono do państwa pruskiego
Prusy na czele Związku Północnoniemieckiego
Prusy rozpoczęły budowę nowej organizacji państwowej=Związek Północnoniemiecki, powstała federacja (związek państw członkowskich), ich konstytucje i ustawy zostały podporządkowane konstytucji federalnej, wspólne: monarcha, parlament, władze wykonawcze, wojsko związkowe. Na czele związku stał dziedziczny król Pruski, władzę wykonawczą sprawował mianowany przez monarchę kanclerz Rzeszy. Władzę ustawodawczą stanowił parlament wybierany w głosowaniu powszechnym. Funkcję izby wyższej spełniała Rada Związkowa, w której skład wchodzili przedstawiciele państw związkowych. Rada zatwierdzała wszystkie ustawy parlamentu. Poza związkiem były: Badenia, Wirtembergia, Wielkie Księstwo Hesji i Bawaria. Bismarck doprowadził do zawarcia między Związkiem a państwami południowoniemieckimi tajnego sojuszu wojskowego.
Geneza wojny francusko - niemieckiej
1870 parlament hiszpański ofiarował koronę Hiszpanii pruskiemu księciu Leopoldowi Hohenzolernowi. Zaprotestowała przeciw temu Francja. Wilhelm I wyraził zgodę na rezygnację Leopolda z korony, jednak Bismarck spreparował tekst otrzymanej od monarchy wiadomości, w ten sposób, że brzmiała ona obraźliwie. 1870 Francja wypowiedziała Prusom wojnę. Po stronie Pruskiej opowiedziały się państwa południowoniemieckie. Armia pruska była liczniejsza, lepiej zorganizowana i sprawniej dowodzona. Napoleon III abdykował, ale nowy rząd republiki postanowił kontynuować wojnę. 1871 zawieszenie broni a później zawarcie pokoju we Frankfurcie nad Menem. Francja musiała odstąpić Prusom Alzację i część Lotaryngii i zapłacić kontrybutę wojenną.
Utworzenie Cesarstwa Niemieckiego
Skutkiem wojny jest zakończenie jednoczenia Niemiec. 1870 do Związku Północnoniemieckiego przystąpiły państwa południowoniemieckie. 1871 proklamowano Cesarstwo Niemieckie. Pierwszym cesarzem był król Pruski Wilhelm. Uchwalono także konstytucję- federacja i dziedziczny cesarz