Przywileje szlacheckie

Rok
Kto wydał?
Postanowienia
Dlaczego został wydany?

1374 - przywilej koszycki Ludwik Węgierski Obniżenie podatku poradlnego do 2 groszy z łana chłopskiego, zwolnienie z obowiązku budowy i naprawy zamków, odszkodowanie z udział szlachty w wyprawach poza granice kraju, wykupienie z niewoli szlachcica podczas wypraw zagranicznych, urzędy krajowe miały być obsadzane tylko przez Polaków, a ziemskie przez mieszkańców danej ziemi. Wydany w zamian za wyrażenie zgody na powołanie na tron córki Ludwika Węgierskiego - Jadwigi.

1388 - przywilej piotrkowski Władysław Jagiełło Zobowiązywał króla do wykupywania rycerzy z niewoli również jeśli dostali się do niej w czasie wojny w granicach Polski, zabraniał powierzania urzędów starosty i sędziego ziemskiego na danej ziemi jednej osobie. Przypodobanie się władcy szlachcie.

1422 - przywilej czerwieński Władysław Jagiełło Gwarancja nietykalności dóbr ziemskich bez prawomocnego wyroku sądowego, zakaz łączenia stanowiska starosty i sędziego. W celu uzyskania następstwa tronu.

1423 - statut warcki Władysław Jagiełło Określenie zasad opuszczania wsi przez chłopów i zezwolenie na usuwanie sołtysów oraz przymusowe wykupywanie ich ziemi, prawo dla wojewodów do ustanawiania cen maksymalnych na artykuły rzemieślnicze oraz kontroli miar i wag w miastach. Zapewnienie ciągłości dynastii.

1430 - przywilej jedlneński Władysław Jagiełło Szlachta otrzymała nietykalność. Zapewnienie ciągłości dynastii.

1433 - przywilej krakowski Władysław Jagiełło Wyłączność szlachty do sprawowania urzędów państwowych ziemskich i niektórych kościelnych oraz prawo do wybierania kandydatów do urzędów sądowych ziemskich, spośród których król dokonywał nominacji. Zapewnienie ciągłości dynastii.

1454 - przywilej nieszawski Kazimierz Jagiellończyk Zakaz zwoływania przez króla pospolitego ruszenia i nakładania nowych podatków bez zgody sejmów ziemskich - podniósł ich znaczenie. W związku ze zwołaniem pospolitego ruszenia na wojnę z Krzyżakami.

1496 - przywilej piotrkowski Jan Olbracht Ograniczał wychodzenie chłopów ze wsi (1 na rok) zwalniał szlachtę z opłat celnych na handel zbożem, mieszczanie nie mogli wykupywać ziem, swoboda żeglugi na wszystkich rzekach. Przypodobanie się szlachcie.

1501 - akt mielnicki Aleksander Jagiellończyk Ustępstwa na rzecz magnaterii, członkowie senatu wymuszali przywilej, który przekazywał senatowi ster rządów w państwie i kontrolę nad monarchą, chłop nie mógł opuści wsi bez zgody pana (przywiązanie do ziemi).

1505 Nic nowego (Nihil novi) nie może być ustanowione w dziedzinie praw ogólnopaństwowych oraz przywilejów stanu szlacheckiego bez zgody obu izb sejmu - senatu i izby poselskiej. Przywilej mielnicki wywołał burzliwą opozycje szlachty w całym królestwie, sejmiki ziemskie żądały zwołania sejmu walnego i cofnięcia przywileju.