Maszyny proste - zasady oddziaływania i ich praktyczne zastosowanie

Maszyny proste są to najprostsze urządzenia pozwalające użyć siły inaczej skierowanej lub mniejszej bądź dla zrównoważenia danej siły, bądź dla wykonania danej pracy. Przykłady maszyn prostych:

1. Dźwignia jednostronna – jest to pręt podparty na jednym końcu . Siły są przyłożone po jednej i tej samej stronie punktu podparcia.

Przykłady praktycznego wykorzystania dźwigni jednostronnej:
- stawy i kości ludzkiego ciała tworzą dźwignię jednostronną,
- zasada dźwigni jednostronnej znalazła zastosowanie między innymi przy konstrukcji podnośników samochodowych i taczek;

2. Blok nieruchomy - jest to krążek posiadający na obwodzie rowek i obracający się wokół stałej osi. Na krążek nałożona jest linka. Na jednym końcu tej linki zamieszczamy ciało przeznaczone do podniesienia, a do drugiego końca przykładamy siłę potrzebną do zrównoważenia ciężaru ciała. Wartość siły działania na bloku nieruchomym jest równa wartości siły oporu. Blok nieruchomy jest odmianą dźwigni dwustronnej o równych ramionach.

Przykłady praktycznego wykorzystania bloku nieruchomego:
- w pracach budowlanych,
- w rolnictwie,
- system zwijania i wciągania żagli w średniowiecznych statkach;

3. Blok ruchomy - to blok zawieszony na lince, której jeden koniec jest na stałe przywiązany do belki, do drugiego zaś przyłożona jest siła równoważąca ciężar podnoszonego ciała. Położenie bloku względem powierzchni zmienia się w czasie jego działania. Wartość siły działania na bloku ruchomym jest dwukrotnie mniejsza od wartości siły oporu. Blok ten działa na zasadzie dźwigni jednostronnej.

Przykłady praktycznego wykorzystania bloku ruchomego:
- podnoszenie silników samochodowych,
- jachting;

4. Kołowrót - służy do podnoszenia i opuszczania ładunku zawieszonego na linie (lub łańcuchu) przez nawijanie jej na obracający się wał, napędzany korbą. Kołowrót również jest odmianą dźwigni dwustronnej.

Przykłady praktycznego wykorzystania kołowrotów:
- w studniach (wodę wyciąga się za pomocą kołowrotu studziennego),
- części różnych maszyn (rolę korby spełniają koła pasowe),
- na statkach – przy załadunku materiałów oraz do podnoszenia kotwic, a czasami do przyciągania i cumowania statków;

5. Równię pochyłą stanowi deska lub platforma nachylona pod pewnym kątem do płaszczyzny poziomej. Równia ułatwia wznoszenie ciężarów, np. na samochód ciężarowy lub na pokład statku.

Przykłady praktycznego wykorzystania równi pochyłej:
- schody,
- śruba.