Świętokrzyski Park Narodowy

Został utworzony w 1950 roku. W tym samym roku część pasma Gór Świętokrzyskich nazwano Puszczą Jodłową . Ogólna powierzchnia parku wynosi 5908 ha. Symbolem parku jest jeleń.

Park położony jest w centralnej części Gór Świętokrzyskich i obejmuje: pasmo Łysogór (z najwyższym szczytem Łysicą - 612 m n.p.m. i Łysą Górą (Świętym Krzyżem) - 595 m n.p.m.), część pasma Klonowskiego (z górami Psarską i Miejską), Doliny Wilkowskiej i Doliny Dębniańskiej, a także dwie strefy - Górę Chełmową i Las Serwis.

Na grzbietach górskich występują charakterystyczne rumowiska skalne - gołoborza, nadające krajobrazowi specyficzny charakter. Największe i najbardziej malownicze gołoborza znajdują się w okolicach Łysej Góry i na Łysicy.

Na gołoborzach spotyka się różnorodną roślinność: nitkowate glony, wątrobowce, mchy, porosty, torfowce i paprocie.

Swoiste warunki glebowe i klimatyczne wpłynęły na obecny charakter roślinności parku. Na przeważającej części, zwłaszcza w partiach szczytowych, występują lasy jodłowe, niżej jodłowo-bukowe z domieszką jaworu, klonu i innych gatunków. Do rzadkich należą: cis, brzoza czarna, olsza czarna, wiąz szypułkowy i górski. Z roślin zielnych występują tu także: śnieżyczka przebiśnieg, pełnik europejski, storczyki - podkolan biały i kruszczyk szerokolistny, goryczka wąskolistna, rosiczka okrągłolistna, wawrzynek wilczełyko i inne. Stwierdzono tu 700 gatunków roślin naczyniowych.

Wśród zwierząt na uwagę zasługują ssaki objęte ochroną gatunkową, m.in.: popielica, orzesznica, gronostaj, łasica łaska, kuna domowa i kilka gatunków nietoperzy.
Z ciekawych ptaków należy wymienić: dzięcioła czarnego, orlika krzykliwego, cietrzewca, jarząbka.
Występują tu także: traszka górska, rzekotka drzewna, jaszczurka żyworodna, padalec zwyczajny, żmija zygzakowata, zaskroniec zwyczajny, pożyteczne owady - biegacze, mrówki.

Warte odwiedzenia w Świętokrzyskim Parku Narodowym są:
Muzeum przyrodnicze na Świętym Krzyżu. W muzeum można obejrzeć minerały i skamieniałości, florę i faunę oraz eksponaty związane z zagrożeniami parku, a także ekspozycję o parkach krajobrazowych Gór Świętokrzyskich.

Klasztor benedyktynów świętokrzyskich z XII w. na Świętym Krzyżu. W okresie rozwoju opactwa (XIII i XIX w.) powstały tu najstarsze zabytki piśmiennictwa polskiego - Kazania Świętokrzyskie i Pieśni Łysogórskie.

Wał kultowy wokół Łysej Góry z IX i X w.

Szlaki turystyczne na obszarze Świętokrzyskiego Parku Narodowego:
- z Trzcianki przez Święty Krzyż, Przełęcz Hucką, Łysicę do Świętej Katarzyny (fragment głównego szlaku Gór Świętokrzyskich)
- z Nowej Słupi na Święty Krzyż
- z Bodzentyna do Świętej Katarzyny
- z Łącznej przez Pasmo Klonowskie, Psiary do Bodzentyna
- z Barczy na Pasmo Klonowskie
- przez enklawę ŚPN Góra Chełmowa

W bezpośrednim sąsiedztwie parku warte zwiedzenia są:
- klasztor sióstr benedyktynek z 1633 r. w Świętej Katarzynie.
- kościół w Bielinach (wczesnobarokowy z pierwszej połowy XVII w.)
- kościół w Bodzentynie (gotycki z połowy XV w.)
- kościół w Słupi Nowej (późnorenesansowy z drugiej połowy XVII w.)
- budynek opactwa szpitalnego z XVI w. w Nowej Słupi
- muzeum starożytnego hutnictwa w Nowej Słupi
- Bodzentyn - kolegiata z XV wieku oraz ruiny zamku biskupiego, kapliczki św. Franciszka i św. Mikołaja położone przy szlaku ze Świętej Katarzyny na Święty Krzyż, tu znajduje się siedziba - dyrekcji parku
- osada Tarczek - kościółek romański
- Chybice - gotycki kościół Kazimierzowski
- Grzegorzowice - kościółek z romańską absydą
- dymarki we wsi Huta Szklana

Baza noclegowa:
- dom wypoczynkowy Jodłowy Dwór w Hucie Szklanej
- Dom Turysty w Świętej Katarzynie
- schronisko młodzieżowe w Nowej Słupi
- liczne kwatery prywatne