Hirsutyzm

HIRSUTYZM – NADMIERNE OWŁOSIENIE

Co to jest hirsutyzm?

Problemem dla wielu kobiet , szczególnie w ostatnich latach, stało się nadmierne owłosienia. Pacjentka udająca się do gabinetu lekarza endokrynologa może liczyć na pomoc w ocenie wielkości tego problemu, wyjaśnieniu jego przyczyny oraz decyzjo o podjęciu leczenia.
Występowanie grubych, pigmentowych włosów u kobiety w typowych dla mężczyzn miejscach – tzw. polach wrażliwości na androgeny (hormony męskie): nad górną wargą, na brodzie, bokobrodach, klatce piersiowej, dolnej części brzucha i udach – nazywamy hirsutyzmem.
Stopień owłosienia zależy od wielu czynników, m.in. od predyspozycji genetycznej – występowanie w rodzinie, rasy – Azjatki i Murzynki są mniej owłosione, cery – kobiety o ciemnej cerze częściej skarżą się na nadmierne owłosienie, a także od wieku. W ciągu życia kobiety są okresy, które sprzyjają wzrostowi owłosienia: pokwitanie, ciąża, menopauza.
Hirsutyzm może być objawem chorobowym, sam jednak chorobą nie jest. Występuje u 35% kobiet, przy czym nasilenie objawów jest zazwyczaj niewielkie. Dość często odróżnić hirsutyzm od mieszczącego się jeszcze w granicach normy nieznacznie zwiększonego owłosienia. Przyczyną nadmiernego owłosienia, będącego skutkiem nadmiaru androgenów, mogą być choroby jajników: np. zespół wielotorbielowatych jajników, guzy hormonalnie czynne, choroby nadnerczy, otyłość. Czasami przyczyną hirsutyzmu mogą być zażywane leki, np.: przeciwpadaczkowe, kortykosterydy, sterydy anaboliczne zwiększające masę mięśniową, leki hormonalne np. antykoncepcyjne, Minoxidil – lek przeciw nadciśnieniu. U kobiet regularnie miesiączkujących i mających prawidłowe stężenie androgenów rozpoznaje się tzw. hirsutyzm idiopatyczny, czyli samoistny, który wynika ze zwiększonej wrażliwości mieszków włosowych na prawidłowe stężenie androgenów.
W postępowaniu diagnostycznym bardzo ważne znaczenie ma przeprowadzenie wywiadu chorobowego, włącznie z wywiadem rodzinnym, czas wystąpienia owłosienia, stopień jego narastania oraz towarzyszące zaburzenia miesiączkowania. Najważniejszym etapem diagnostyki jest oznaczenie poziomu hormonów we właściwych dniach cyklu miesiączkowego. W przypadku rozpoznania guza hormonalnie czynnego jajnika lub nadnercza, konieczne jest leczenie operacyjne i specjalistyczne postępowanie diagnostyczne.


Metody usuwania.

Klasyczne to: woskami, aparatami depilującymi, kremami, piankami zawierającymi związki rozpuszczalne keratynę włosa. Tego rodzaju zabiegi „niszczą” jedynie zewnętrzną część i włosy szybko odrastają. Stosowanie ciepłych wosków przynosi lepsze efekty, gdyż włosy po wielokrotnej depilacji są cieńsze i jest ich mniej. Bardziej skuteczne metody, to termoliza, blenda, które powodują niszczenie mieszka włosowego. Zabieg polega na wprowadzeniu cieniutkiej igiełki do kanału włosowego i koagulowaniu mieszka. Skuteczny rezultat jest wtedy, gdy trafimy w pierwszą fazę wzrostu włosa, czyli anagen. Nie wszystkie zabiegi usuwania niepożądanego owłosienia. W przypadku, gdy włosy nie były nigdy depilowane, szczególnie pęsetą – efekty będą dużo lepsze.
Jak na razie najskuteczniejsze metody, to systemy laserowe. FOTOEPILACJA – najnowsza, bezpieczna technologia, łączy oddziaływanie energii świetlnej i cieplnej, które selektywnie niszczą mieszki włosowe. Energia świetlna selektywnie trafia w mieszek włosowy i jest absorbowana przez barwnik włosa, a energia cieplna przewodzona przez trzon włosa powoduje wzrost temperatury mieszka i koagulację brodawki. Rezultatem jest długotrwały efekt likwidacji owłosienia. Pamiętać należy, że trzeba wykonać kilka sesji w odstępach 4 od 6 tygodni (fazy wzrostu włosa). Tego rodzaju zabiegi mogą wykonywać kosmetyczki i są one o wiele tańsze i łatwiej dostępne niż zabiegi światłem lasera, wykonywane przez lekarzy. W przypadku nadmiernego owłosienia uwarunkowanego genetycznie i nie sprzężonego z żadną inną chorobą jedynym skutecznym zabiegiem usuwającym włosy na stałe jest zabieg elektrolizy, w którym za pomocą niskonapięciowego prądu usuwa się poszczególne cebulki włosowe.

Choroby wywołujące hirsutyzm.


1 . Hirsutyzm w przebiegu nowotworów złośliwych (raków).
- przyczyna - niektóre nowotwory złośliwe, które mają zdolność do produkowania hormonów identycznych z tymi jakie produkują właściwe gruczoły dokrewne mogą wywoływać objawy uboczne za które te właśnie hormony są odpowiedzialne. Jednym z takich objawów jest pojawianie się nadmiernego owłosienia. Do nowotworów takich należą: niektóre guzy jajnika, guzy jąder u mężczyzn, raki tarczycy oraz rak nerki, który ze względu na różnorodność produkowanych substancji zyskał miano "wielkiego imitatora".
- co robić? - leczenie onkologiczno - chirurgiczne pozwala na wyeliminowanie uciążliwych objawów

2. Hirsutyzm (nadmierne owłosienie w tym schorzeniu przybiera różne postacie - od nieznacznego owłosienia sutków, klatki piersiowej i meszku na twarzy do wyraźnego owłosienia na twarzy, kresie pośrodkowej i w okolicy sromowej, niejednokrotnie z towarzyszącym łojotokiem, trądzikiem i łysieniem w okolicy skroni) z towarzyszącą otyłością zwłaszcza tułowia, nadciśnieniem tętniczym, różowymi rozstępami w skórze, męczliwością mięśni, zaburzeniami cyklu miesiączkowego, cukrzycą i zrzeszotnieniem kości.
- przyczyna - zespół Cushinga (jest wieloobjawowym zespołem wywoływanym: gruczolakiem hormonalnie czynnym kory nadnerczy, rakiem hormonalnie czynnym kory nadnerczy lub długotrwałym stosowaniem glikokortykoidów. Objawy spowodowane są długotrwałym nadmiarem kortyzolu, androgenów nadnerczowych i mineralokortykoidów w organizmie. Choroba występuje u obu płci, ale znacznie częściej u kobiet pomiędzy 20-tym, a 8O-tym rokiem życia.
- co robić? - nieleczony zespół Cushinga prowadzi do licznych powikłań, które pogarszają rokowania co do zdrowia i mogą stanowi zagrożenie życia. Należy więc bezwzględnie poddać się specjalistycznej opiece i leczeniu przez endokrynologa.

3. Przyjmowanie leków - Efektem ubocznym przyjmowania leków może być hirsutyzm.
- przyczyny - Jednym z takich leków jest minoxidil – preparat stosowany w leczeniu nadciśnienia tętniczego. Porost bujnego owłosienia u pacjentów poddawanych kuracji tym lekiem sprawił, że zmodyfikowana postać tego leku z powodzeniem stosowana jest w leczeniu łysienia. Wzrost nadmiernego owłosienia powodują również wspomniane wyżej hormony kory nadnerczy tzw. kortykosterydy (stosowane np. w przewlekłych zapaleniach i alergiach), a także androgeny (stosowane jako środek zwiększający przyrost masy mięśniowej lub ostatnio modny w krajach zachodnich preparat przedłużający młodość i opóźniający procesy starzenia się organizmu).
- co robić? - zgłosić się do lekarza prowadzącego, który zweryfikuje rodzaj i dawkę leku.

4. Nadmierne owłosienie na twarzy z równoczesnym ścieńczeniem i wypadaniem owłosienia na głowie aż do łysienia typu męskiego włącznie z towarzyszącymi dolegliwościami typu: uderzenia gorąca, kołatania serca, wahania ciśnienia krwi, bóle głowy, zmiany osobowości, szybkie męczenia się i rzeszotnienie kości (osteoporoza).
- przyczyna - okres przekwitania (menopauzy) u kobiet - w okresie' przekwitania jajniki zaprzestają produkcji hormonów płciowych -estrogenu i progesteronu - ich niedobór wywołuje wymienione objawy.
- co robić? - pomocna jest estrogenowa terapia zastępcza prowadzona pod kontrolą ginekologa.

5. Hirsutyzm z towarzyszącą niepłodnością, zaburzeniami cyklu miesiączkowego, obustronnie powiększonymi jajnikami z dużą ilością torbielek różnej wielkości.
- przyczyna - zespół jajników policystycznych - schorzenie o niejasnej etiologii (defekt genetyczny, nadczynność nadnerczy w produkowaniu androgenów, pozapalne uszkodzenie jajników). Jego istotą jest znacznie podwyższony poziom androgenów i obniżony estrogenów.
- co robić? "'leczenie polega na klinowym resekcji jajników, hormonalnym leczeniu pomocniczym oraz kosmetycznym leczeniu hirsutyzmu.