Układ Nerwowy

Funkcje układu nerwowego:
- odbieranie bodźców ze środowiska zew i wew i ich przewodzenie do narządów wykonawczych
-regulacja i koordynacja czynności narządów wewnętrznych. Utrzymywanie stałych warunków w ustroju
Tkanka Nerwowa- składa się z ok.100 miliardów neuronów.
Neuron- podstawowa jednostka anatomiczna i funkcjonalna układu nerw. Składa się z:
-ciała komórki z jądrem
- dendrytów- licznych, krótkich wypustek, które odbierają bodźce i przewodzą je do ciała
- neurytu- długa wypustka przewodząca impulsy od ciała kom do innych neuronów lub gruczołów, mięśni
- Przewodzenie impulsu odbywa się od dendrytów przez ciało komórki do neurytu (synapsa-miejsce styku)
Układ nerwowy dzieli się na:
- układ ośrodkowy, składający się z mózgowia i rdzenia kręgowego
- układ obwodowy, składający się z nerwów czaszkowych i rdzeniowych
- układ autonomiczny złożony z 2 części: układu współczulnego i przywspółczulnego
OŚRODKOWY UKŁAD NERWOWY:
-mózg znajduje się w jamie czaszki. Otoczony 3 oponami. Pofałdowany. Największa bruzda(szczelina podłużna) dzieli go na dwie półkule. Bruzda boczna i środkowa dzielą każdą z półkul na 4 płaty.
* czołowy (zawiera ośrodki kojarzące, ruchowe, pisania)
* ciemieniowy (zawiera ośrodki czuciowe- odbierające wrażenie ciepła, dotyku, chłodu)
* skroniowy (zawiera ośrodki słuchu i mowy)
* potyliczny (zawiera ośrodki wzroku)
Na przekroju czołowym są 2 warstwy:
• Zewnętrzna, kora(istota szara)- zbudowana z ciał komórek nerwowych
• Wewnętrzna, podkorowa(istota biała) zbudowana z ściśle przylegających do siebie włókien nerwowych
Kora mózgu- 2-3mm, licznie pofałdowana, zbudowana jest z komórek nerwowych czuciowych, ruchowych i kojarzeniowych. Najważniejsza część układu nerwowego, nadrzędnym ośrodkiem regulującym i kierującym czynnościami całego ustroju.
Móżdżek- Położony z tylnej części czaszki. Składa się z dwóch półkul. Spełnia funkcje:
• Reguluje utrzymanie równowagi i pionowej postawy ciała
• Utrzymuje napięcie mięśniowe
• koordynuje ruchy mięśni, odpowiada za harmonijną współpracę mięśni
Rdzeń przedłużony: Część mózgowia, która łączy się z rdzeniem kręgowym. Przez niego przebiegają wszystkie impulsy, które idą z mózgu do rdzenia i odwrotnie. Znajdują się w nim ośrodki nerwowe dla wielu ważnych czynności odruchowych. Najważniejsze ośrodki to;
• Ośrodek oddechowy
• Ośrodek Naczynioruchowy- reguluje stan napięcia ścian naczyń krwionośnych
• Ośrodek czynności serca, wymiotny, regulacji przemiany materii
Rdzeń kręgowy ma kształt sznura o długości ok.. 45cm. Znajduje się w kanale kręgowym. Odchodzą od niego nerwy rdzeniowe. Jest otoczony 3 oponami. Zbudowany z istoty szarej
ODRUCH: jest to automatyczna reakcja narządu wykonawczego na bodziec zewnętrzny lub wewnętrzny zachodząca przy udziale ośrodkowego układu nerwowego.
Odruch bezwarunkowy- bez udziału mózgu. Wrodzony, wykonywany automatycznie. Np.: zwężenie źrenicy.
Odruch warunkowy- wyuczony. Z udziałem kory mózgowej.
OBWODOWY UKŁAD NERWOWY: z mózgu i rdzenia wychodzą parzyste nerwy tworzące ten układ. Nerwy obwodowe pośredniczą w komunikacji pomiędzy mózgowym i rdzeniem. Zbudowane z wiązek neurytów.
 Nerwy czuciowe
 Nerwy ruchowe
 Nerwy mieszane
W skład układu wchodzą nerwy czaszkowe (12par, odchodzą od mózgu unerwiają oko, ucho itp.) i rdzeniowe(31par, odchodzą od rdzenia, unerwiają skórę, mięsnie, gruczoły itp.)
AUTONOMICZNY UKŁAD NERWOWY: składa się z dwóch części układu współczulnego i przywspółczulnego, które działają przeciwstawnie. Stanowi część ukł. obwodowego, który reguluje czynności narządów wewnętrznych i gruczołów. Działa niezależnie. Składa się z połączonych zwojów oraz splotów włókien nerwowych. Zwoje tworzą pnie współczulne. Najważniejsze czynności układu współczulnego to:
 Rozszerzanie źrenicy
 Pobudzanie ślinianek
 Rozkurczanie oskrzeli
 Przyśpieszenie czynności serca
 Rozszerzenie pęcherza moczowego

Włókna układu przywspółczulnego wychodzą z pnie mózgu. Budowa podobna.
Najważniejsze czynności układu przywspółczulnego to:
 Zwężanie źrenicy
 Hamowanie wydzielania śliny
 Hamowanie czynności serca
 Kurczenie pęcherza moczowego

CHOROBY UKŁADU NERWOWEGO:
Nerwica, Nerwica lękowa, schizofrenia, autyzm( zamknięcie się w sobie), padaczka(drgawki, utrata świadomości), udar mózgu, zapalenia opon mózgowych(sztywność karku, bóle głowy, wymioty) i mózgu, guzy mózgu.