Charakterystyka ewolucji

Ewolucja – jest to proces biologiczny spowodowany działaniem doboru naturalnego. Polega na zmianach organizmu w czasie prowadząc do powstawania nowych gatunków. Ewolucja odpowiedzialna jest za różnorodność form biologicznych oraz ich przystosowanie do środowiska. Wiele dziedzin życia i nauk zaobserwowało takie procesy przemiany

Organizmy rodzą się, rozwijają i umierają, lecz populacje, do których należą, istnieją przez wieki, a pod wpływem zmian środowiska zmieniają swe cechy w procesie ewolucji. Ewolucja jest głównym zagadnieniem biologii łączącym wszystkie dziedziny nauk przyrodniczych. Botanicy, zoolodzy, biolodzy ekolodzy interpretują zazwyczaj swe badania w odniesieniu do pochodzenia organizmów i ewolucji. Definicja ewolucji jest bardzo rozbudowana, bo sam proces jest złożony, nieskończony, obejmuje wszystkie poziomy organizacji żywej materii. Ewolucję w szerszym znaczeniu określa się jako ogół zmian, jakie zaszły w historii organizmów na Ziemi, od momentu pojawienia się życia do chwili obecnej.

Ewolucja świata organizmów żywych jest procesem złożonym, powszechnym i realnym; to nieodwracalny, historyczny, mający swoje tempo proces powstawania, zmieniania i różnicowania się grup organizmów, trwający nieprzerwanie od powstania życia do chwili obecnej, równolegle do zmian zachodzących w środowisku i powodujący przystosowanie się do tych zmian. W toku różnicowania organizmy lepiej przystosowane przeżywają, nieprzystosowane wymierają.

Wszystkie żyjące dziś organizmy powstały z dawnych organizmów w procesie stopniowej dywergencji, czyli procesu przemian polegających na zwiększaniu różnic pomiędzy spokrewnionymi grupami, gatunkami czy populacjami.

Ewolucja dotyczy zmian dokonujących się w populacjach organizmów, w wielu kolejnych pokoleniach, nigdy nie zachodzi na poziomie pojedynczego organizmu. Pojedynczy organizm w swojej ontogenezie (rozwoju osobniczym) realizuje jedynie swój zdeterminowany genetycznie program – informacja genetyczna odziedziczona po rodzicach nie ulega zmianie w ciągu jego życia, może on jedynie podlegać zmienności środowiskowej, niedziedzicznej wynikającej z plastyczności fenotypu. Populacja natomiast jest strukturą złożoną, długotrwałą, w obrębie której osobniki mogą się krzyżować, przekazując swoje cechy potomstwu. Osobniki jednego gatunku na drodze rozmnażania płciowego krzyżują się swobodnie i losowo wymieniają allele, tworząc jedną populację zwaną populacją mendlowską. W jednej populacji mogą występować liczne allele tego samego genu, ale każdy osobnik zawiera tylko dwa allele; takie same, gdy jest homozygotą pod względem danego genu, lub dwa różne, gdy jest heterozygotą. Geny te przekazuje potomstwu w procesie rozmnażania płciowego. Populacja ma więc wspólny zbiór genów zwany pulą genową. Biorąc pod uwagę koncepcję puli genów, można dowieść, że ewolucja polega na zmianach częstości występowania określonych genów w puli genów populacji. Udowodniono, że częstość występowania, tzw. frekwencja, różnych genów w populacji jest zmienna i stąd wiadomo, że na poziomie populacji zachodzi ewolucja. Koncepcja ewolucji pozwala zrozumieć ogromne zróżnicowanie świata organizmów żywych i dlatego biolodzy, nie wątpiąc w jej istnienie, starają się poznać jej rzeczywiste mechanizmy i prawidłowości.

Wyróżniamy 3 rodzaje ewolucjii
Ewolucja regresywna – proces prowadzący do uproszczenia struktury lub całkowitego zaniku organizmu. w stosunku do przodków.

Ewolucja równoległa – niezależne powstanie podobnych lub identycznych struktur anatomicznych i morfologicznych w spokrewnionych liniach w wyniku zbliżonych modyfikacji tego samego procesu rozwojowego. Występuje najczęściej u blisko spokrewnionych gatunków. Na przykład wydłużone ciało bezpłucnych salamander powstało na skutek wielokrotnego zwiększenia liczby kręgów oraz równolegle u innych gatunków przez wydłużenie kręgów.

Ewolucja filetyczna – powstawanie nowego gatunku przez całkowite przekształcenie pojedynczej populacji pierwotnej w populację o nowych cechach, zachodzi przy stopniowych powolnych zmianach środowiska. Jej zwolennikiem był K. Darwin.