Charakterystyka porównawcza Edypa i Makbeta

Edyp i Makbet to główni bohaterowie tragedii dwóch wielkich dramaturgów: Sofoklesa i Williama Szekspira. Ogromna różnica czasu dzieląca antycznego Edypa od elżbietańskiego Makbeta wywarła znikomy wpływ na ponadczasowy problem, jakim jest kara za popełnione winy. Spróbuje teraz porównać cechy obu bohaterów.

Makbet, tan Glamis, na wstępie utworu jest znakomitym szkockim wodzem, człowiekiem prawym, szlachetnym, zawsze kierującym się honorem. Przykładem tego może być zwycięska bitwa z Norwegami, w której ów hrabia jako dowódca mógł się poszczycić odwaga i rycerskim kunsztem. Cieszył się powszechnym szacunkiem i uznaniem, cenią go inni możnowładcy oraz sam król Dunkan, którego jest krewnym. Jednakże, gdy przepowiednia wiedźm zaczyna się sprawdzać z prawego rycerza przekształca się w krwawego mordercę. Umiera w nim wszystko, co dobre, a pojawia się żądza władzy, podejrzliwość,egoizm. Inaczej było z Edypem. Mimo ze znal przepowiednie nie poddał się fatum i postanowił przeciwstawić się losowi. Również on był typem zacnego, wojowniczego i odważnego mężczyzny. Wsławił się walka ze Sfinksem, z której wyszedł zwycięsko. Dzięki temu zdobył uznanie i poważanie wśród mieszkańców Teb. Koronę, która ofiarowano mu w nagrode przyjal z szacunkiem i pewna trwoga, gdyz wiedzial, ze od tego momentu spoczal na nim wielki obowiazek. Nie był chciwy. Świadczy o tym fakt, ze w rządzeniu państwem bierze udział Jokasta i jej brat. Jeżeli chodzi o stosunek naszych bohaterów do żon to jest w nim wiele zbieżnych jak i sprzecznych racji. Otóż jeszcze na początku utworu Makbet jest wręcz wzorowym mężem. Kocha i szanuje swa żonę. Widzi w niej zarówno kobietę jak i powiernika, u którego może znaleść wsparcie w najtrudniejszych sytuacjach, np.:. przesyła lady Makbet opis swej niecodziennej przygody. Edyp równie mocno miłuje swa ukochana nie wiedząc, ze jest jego matka. Dzieli się z nią władzą. Stawiając ją niemalże na równi sobie ukazuje nam prawdziwa glebie zawarta w uczuciu łączącym dwoje ludzi. U Makbeta stan ten nie trwa jednak długo. Wraz z gwałtowną zmiana charakteru zmienia się również nastawienie do żony, która popada w obłęd. Zostawia ja samą. Odtrącona i pozostawiona sobie Lady Makbet coraz bardziej podupada na zdrowiu. Trapiącym jej ciało i dusze mękom nie wydaje się być końca. W takich momentach powinien być przy niej kochający i współczujący mąż. Jego jednak nie było. Pochłonięty już został przez chorobliwa chęć utrzymania władzy. Odtrąca żonę, która jest w końcu współodpowiedzialna za to, kim się stal. Edyp tak nie postąpił. Nigdy nie przestał kochać żony.Mimo, ze pragnął zapomnieć, ze jest z matka to nie mógł. Po tym jak Jokasta pozbawiła się życia, popadł w rozpacz. Jego serce wypełniła gorycz spowodowana utrata najbliższej mu osoby. Nie mógł znieść rozstania.

Rządzenie państwem to wielki ciężar spoczywający na barkach każdego króla, podołać mu nie jest rzeczą łatwą. Makbet i Edyp w dużej mierze objecie władzy zawdzięczają losowi. Bez wątpienia Edyp posiadał cechy, które umożliwiały mu dobre kierowanie państwem. Był monarcha odpowiedzialnym i sprawiedliwym, miedzy innymi chciał przykładnie ukarać mordercę Lajosa. Cenił prawdę ponad wszystko, a władze pojmował nie jako przywilej, ale obowiązek służenia innym ludziom. W postawie Makbeta trudno doszukać się jakichkolwiek pozytywnych przykładów w rządzeniu Szkocją. Pomimo, ze Edyp posiadał wiele cech dodatnich to i on nie ustrzegł się błędów. Po wnikliwym przestudiowaniu osobowości obu królów zauważam, że łączyły ich niektóre cechy negatywne. Otóż zarówno jeden jak i drugi był bardzo podejrzliwy, uparty i mściwy. Nieufność i nadmierna pycha jest zauważalna w wielu momentach ich życia. Szkot np. w wielu przyjaciołach widział wrogów, których należy się pozbyć, zaś syn Lajosa poprzez swą zbyt pochopną ocenę ludzi nie zważał na uwagi Terezjasza.

Wina i kara, to chyba najważniejszy problem, z którym przyjdzie mi się zmierzyć w tej charakterystyce. Tan Kawdoru mordując Dunkana dobrze wiedział, co robi. Nie żałował swych czynów nawet w obliczu śmierci. W jego postawie nie zauważam skruchy. Do końca swego życia był upartym i egoistycznym despotą. Bez opamiętania mordował swych przyjaciół i poddanych. Pochłonięty był przez chorobliwą żądzę władzy. Ta właśnie namiętność pozbawiła go resztek ludzkich cech. W przypadku Greka było inaczej. Żył w zgodzie z podwładnymi.
Charakteryzował się dobrocią i odpowiedzialnością. Wyprowadził swój kraj z głębokiego kryzysu. Nie padł ofiarą swych zawyżonych ambicji. Był z góry skazany na cierpienie. Stał się marionetką w rękach bogów. Do końca walczył z fatum, a gdy myślał, że już od niego uciekł cały jego świat legł w gruzach. Odkrył gorzką prawdę. Stracił ukochaną osobę i autorytet wśród poddanych. Nie mógł znieść cierpienia i nie widząc innego wyjścia opuścił Teby i zmarł na wygnaniu.

Kary, jakie spadły na Edypa są niewspółmierne do jego win. Został, więc ukazany jako przykład niezawinionego cierpienia. Makbet był tyranem - mordercą i nie mógł liczyć ani na poparcie szkockich panów, ani ludu. Nie był zły z natury, uległ pokusie władzy, co doprowadziło go do moralnego upadku. Nie jest to jednak usprawiedliwieniem. Mimo, że można w nim widzieć wielką, tragiczną postać, zbrodniarza zatracającego się w czynieniu zła i rozpaczliwie niczym Edyp walczącego z przeznaczeniem, to i tak poniósł sprawiedliwą karę, którą była haniebna śmierć. W moim odczuciu Makbet jest postacią ciekawszą. Śledząc jego losy zauważamy pełną dynamiki postać targaną odwiecznymi problemami. Jego życie pełne paradoksów ukazuje nam, że podsiał duszę wrażliwą i refleksyjną przytłoczoną jednak chęcią zdobycia władzy.