Henryk Sienkiewicz "Krzyżacy" - średniowieczne stroje .

W okresie późnego średniowiecza, ale także w czasach wcześniejszych i późniejszych, klasa pochodzenia, a więc urodzenie decydowało o tym jak będzie wyglądać życie danej osoby. Przynależność do stanu szlacheckiego, czy wcześniej rycerskiego, do stanu mieszczańskiego czy chłopskiego decydowało o sposobie życia. Każda z tych grup wyróżniała się obyczajami, ale także ubiorem. Osoba przynależąca do stanu szlacheckiego zobowiązana była do noszenia odpowiedniego stroju i przestrzegania właściwych obyczajów. Od razu więc było możliwe odróżnienie do jakiego stanu należy dana osoba. Oczywiście te różnice były determinowane ówczesnymi przywilejami politycznymi i społecznymi. Tylko szlachtę i duchowieństwo stać było na dostatnie życie. Tylko te warstwy posiadały prawa polityczne, które sytuowały ich na wyższym szczeblu drabiny społecznej niż chłopstwo.

Kobiecy strój codzienny nie był strojem jaki widujemy w naszych czasach. Ubierały one najczęściej, niczym Jagienka ze Zgorzelic, w rozchełstane koszuliny, na nie serdaki wełną do góry.

Opat z Tyńca, chcąc podkreślić swoją wysoką pozycję nosił na co dzień płaszcz podbijany purpurą. Na piersiach zwisał mu złoty łańcuch, wysadzany drogimi kamieniami.

Mieszczanie nosili czerwone czapki, których końce sięgały im aż do łokci.
Gospodarz Niemiec z Gospody Pod Lutym Turem nosił płowy kaptur z kołnierzem wycinanym w zęby.

Strój bojowy Polskiego rycerza wyglądał następująco: piersi, boki i grzbiet okryty był zbroją, na głowie widniał hełm z okapem, a na nogach bycze skórznie. Na lewym ramieniu dźwigali tarcze z herbami, na prawym broń.

Krzyżak, który potykał się ze Zbyszkiem „przybrany w szmelcowany błękitny pancerz, w takież nabiodrza i w takiż hełm z podniesioną przyłbicą i ze wspaniałym pawim pióropuszem na grzebieniu”.

Najczęściej zbroje zdobiły herby, które pozwalały na ustalenie przynależności danego rycerza do odpowiedniej chorągwi. Najczęściej były to: orły, gryfy i oczywiście krzyże – w różnych ciekawych kombinacjach.

Ludzie podróżując ubierali inne stroje niż codzienne czy też bojowe. Zazwyczaj mieli na sobie skórzany kubrak, na nim pas, cały z miedzianych klamr; za pasem nóż w rogowej pochwie, a przy boku krótki kord.

Księżna Anna Danuta na czas podróży ubierała czerwony płaszcz, obcisłą suknię w kolorze zielonym. Przyozdabiał ją pozłacany pas. Dwórki Księżnej miały na głowach liliowe i różowe wianuszki.

Ostatni z opisywanych stroi to strój odświętny. Ubierając ten strój człowiek mógł pokazać kim tak naprawdę jest. Zbyszko, nie wyróżniający się zbytnio niczym podczas wieczerzy w Gospodzie Pod Lutym Turem po ubraniu najlepszych szat olśnił wszystkich. Ubrał on wtedy jakę z białego jedwabiu, naszytą w złote gryfy, u dołu zaś szlakiem ozdobną. Z wierzchu opasał się pasem pozłocistym, podwójnym, przy którym wisiał mały kord w srebro i kość słoniową oprawiony. Naciągnął prześliczne spodnie, w których jedna nogawica była w podłużne pasy zielone i czerwone, druga w fioletowe i żółte, obie zaś u góry kończyły się pstrą szachownicą. Na nogi włożył purpurowe trzewiki z długimi noskami.

Jadąc do kościoła w Krześni, Jagienka przybrana była w odzież z czerwonego sukna, podbitą gronostajami, czerwone rękawiczki i gronostajowy, naszyty złotem kapturek na głowie.

Będąc w Płocku ubierała się podobnie. Nakładała złotą przepaskę, która obejmowała jej białe jak śnieg czoło i ciemne włosy, niebieską, obcisłą, bramowaną purpurowym szlakiem szatę.