Morze Bałtyckie

Informacje ogólne:
Powierzchnia 415 226 km2
Ilość wody w Bałtyku 21 721 km2
Największa głębokość 459 m
Średnia głębokość 52,3 m
Roczny dopływ wody słonej 720 km3
Roczny dopływ wody słodkiej 473 km3
Liczba mieszkańców na 80 mln
Zlewni

Na powstanie Bałtyku decydujący wpływ wywarł lądolód skandynawski. Morze zaczęło się tworzyć pod koniec zlodowacenia Wisły (północnopolskiego), kiedy wody roztopowe z ustępującego lądolodu zaczęły gromadzić się na obszerze dzisiejszej Zatoki Gdańskiej i powiększało z czasem swoją powierzchnię. Około 10.200 lat temu istniało słodkowodne jezioro lodowe zasilane także wodami spływającymi z obszerów leżących na południe. Po tym okresie nastąpiło gwałtowne ocieplenie, które spowodowało podniesienie się poziomu wody i połączenie z wodami dzisiejszego Morza Północnego. Powstało morze Yoldia, zwane tak od żyjącego w nim małża. W wyniku zanikania pokrywy lodowej, spowodowanego ociepleniem się klimatu, następowało powolne podnoszenie się Skandynawii.
Doprowadziło to do około 8.900 lat temu do powstania kolejnego jeziora, które od żyjącego w jego wodach mięczaka nazwano jeziorem ancylusowym. Dalsze wynoszenie Skandynawii, a równoczesne obniżenie południowych wybrzeży jeziora ancylusowego było przyczyną powstania nowego połączenia z Morzem Północnym. Utworzyło się morze litorynowe (od nazwy ślimaka) o większym zasięgu i bardziej słonych wodach niż obecny Bałtyk. Bałtyk o współczesnych rozmiarach powstał około 2.000 lat temu. W tym okresie zmniejszała się jego powierzchnia wskutek stałego podnoszenia się lądu, co miało wpływ na jeszcze bardziej ograniczony kontakt z Morzem Północnym w płytkich cieśninach duńskich.

Flora:

ZIELENICE
Gromada obejmująca ok. 10 000 gatunków glonów o zróżnicowanej budowie - od mikroskopowych jednokomórkowych do dużych form wielokomórkowych. Cechy wspólne: występowanie chlorofilu a i b, materiałem zapasowym jest skrobia, a ściany komórkowe zbudowane są głównie z celulozy. Rozmnażanie generatywne różnorodne, czasem połączone z przemianą pokoleń. Rozmnażanie wegetatywne bardzo częste.

BRUNATNICE
Gromada glonów obejmująca około 2000 gatunków, gł. morskie glony wielokomórkowe, żyjące najczęściej w wodach strefy zimnej i umiarkowanej półkuli północnej, o charakterystycznej barwie pochodzącej od brunatnych barwników roślinnych (gł. fukoksantyny). Mimo delikatnej budowy wykształcają niekiedy ogromne plechy wielometrowej dł. Występując masowo, mogą utrudniać żeglugę. Od jednego z rodzajów brunatnic (Sargassum, gronorost) pochodzi nazwa Morza Sargassowego. W Morzu Bałtyckim występuje m.in. morszczyn pęcherzykowaty (morszczyn). Brunatnice mają duże znaczenie gospodarcze, uzyskuje się z nich kwas alginowy, mający wielostronne zastosowanie przemysłowe, jod, a także sodę, oraz wykorzystuje jako nawozy i pasze dla zwierząt. W Japonii sproszkowane plechy używane są w charakterze przyprawy do potraw (kobo).

KRASNOROSTY
Gromada obejmująca ok. 4000 gatunków glonów (przeważnie morskich). Cechą charakterystyczną krasnorostów jest posiadanie obok typowych barwników, jak: chlorofile a i d, karotenoidy i ksantofile, również czerwonej fikoerytryny i (niektóre) niebieskiego fikocyjanu.
Krasnorosty dzielą się na dwie klasy: bangiowych (Bangiophyceae) i właściwych (Florideophyceae). Różnice pomiędzy klasami polegają na nieco innym przebiegu rozmnażania oraz zaznaczają się w budowie.
Fauna:

W Morzu Bałtyckim żyją m.in.: foka szara, foka obrączkowana, morświny oraz dorsze, śledzie, płastugi, szproty, makrele, łososie, węgorze, głowaczowate (m.in. kur rogacz, będący reliktem arktycznym), a także małże, skorupiaki (m.in. kiełż Pantoporeia femorata - relikt arktyczny) oraz wieloszczety i jamochłony (m.in. chełbia modra).

WĘGORZ EUROPEJSKI
Ryba z rodziny węgorzowatych, rzędu węgorzokształtnych, występująca w rzekach i jeziorach zachodniej i środkowej Europy, w południowo-wschodniej i środkowej części Oceanu Atlantyckiego i we wszystkich morzach europejskich.
Węgorz jest aktywny nocą. Żywi się głównie fauną denną i drobnymi rybami, potrafi połykać zdobycz stosunkowo dużych rozmiarów. Dorosłe osobniki wędrują z wód słodkich do morza. W celu odbycia tarła udają się do zachodnich rejonów Oceanu Atlantyckiego w okolice archipelagu Bermudy (Morze Sargassowe). Tarło odbywa się na głębokości 200-400 m, wg niektórych badaczy do 1000 m. Osobniki dorosłe po tarle giną.

ŁOSOŚ

Ryba z rodziny łososiowatych występująca w północnej części Oceanu Atlantyckiego i w rzekach do niego uchodzących, zarówno po stronie europejskiej, jak i amerykańskiej. Jest rybą dwuśrodowiskową, przebywa i żeruje w morzu, na tarło wpływa jednak do rzek, nieraz do kilkuset km od ich ujścia, gdzie w szybkim nurcie, na piaszczysto-żwirowym dnie odbywa tarło. Samica składa ikrę (ok. 1000 sztuk na 1 kg masy ciała) do przygotowanego gniazda.
Łosoś ceniony jest za wspaniałe mięso, jednak zbyt intensywne połowy i zanieczyszczenie wód spowodowały zmniejszenie się jego pogłowia (w Polsce łososia można spotkać sporadycznie wstępującego na tarło do rzek Pomorza Zachodniego, Wisły i Odry). W Polsce objęty jest ścisłą ochroną gatunkową i nie wolno go odławiać.