Dziedziny kultury Rzymian.

Temat: Napisz w formie rozprawki, w jakich dziedzinach kultury Rzymianie byli naśladowcami, a w jakich dziedzinach wnieśli swój twórczy wkład.


Kolebką kultury antycznej była kultura grecka. Pozostający daleko w tyle za kulturą grecką Rzymianie prześcignęli w późniejszych czasach Greków w niektórych dziedzinach życia.
Podbici przez Rzymian Grecy przez swoje wzorce religijne, filozoficzne, architektoniczne i literackie zawładnęli umysłami Rzymian.
I tak na przykład wychowawcami dzieci z patrycjuszowskich rodzin rzymskich zostawali Grecy (najczęściej niewolnicy). Podróżowano również do Grecji w celu uzupełnienia edukacji. W Atenach przysłuchiwano się wykładom filozofów Akademii Platońskiej lub dyskusjom stoików.
Filozofia (termin oznacza zamiłowanie do mądrości) jest to termin wprowadzony przez Greków dla sposobu rozumienia świata, objaśnienia wszystkich stron rzeczywistości – a nie odwołujący się do mitów.
Najsłynniejsi filozofowie greccy: Sokrates – „Wiem, że nic nie wiem” oraz jego uczniowie: Platon, Arystoteles, Archimedes i inni.
Dorobek greckich filozofów przekazywali Rzymianom: rzymski filozof Seneka – „Listy moralne do Lucyliusza” czy cezar – filozof Marek Aureliusz.

Na przykładzie religii rzymskiej obserwujemy naśladowanie greckich wzorców:
grecki bóg Zeus - rzymski bóg Jowisz
grecka bogini Hera - rzymska bogini Junona
grecka bogini mądrości Atena - rzymska bogini Minerwa
grecki bóg wojny Ares - rzymski bóg Mars
grecki bóg morza Posejdon - rzymski bóg Neptun

Również najważniejsze utwory literatury rzymskiej oparto na twórczości Greków. Słynna „Eneida” Wergiliusza (opowieść o legendarnych początkach miasta na siedmiu wzgórzach - czyli Rzymu) na nawiązywała do „Iliady i Odysei”. Również Horacy i Owidiusz wzorowali się na pieśniach i odach greckich.
Obok tego powstawały jednak oryginalne dzieła historyków rzymskich na przykład: „Dzieje Tytusa Liwiusza” czy „Roczniki” Tacyta.
Sztuka rzymska to również rzeźba – głównie kopie dzieł greckich. Rzymską specjalnością były również portrety, popiersia władców rzymskich.
Rzymianie nie tylko byli naśladowcami. Wzbogacili wspólny dorobek Europejczyków swoim prawem i nauką o prawie.
Do wielkich osiągnięć Rzymskiej cywilizacji, które powstały tylko nad Tybrem należy prawo rzymskie.
Najstarszy zbiór praw datowany jest na V wiek p.n.e. Jest to Prawo XII Tablic – spisane prawo zwyczajowe, które w przyszłości stało się wzorem dla innych społeczeństw. Prawo to było bardzo surowe ( „dura lex, sed lex” – twarde prawo, ale prawo) i z czasem te okrutne prawa zastępowano łagodniejszymi.
W kolejnych wiekach pojawiały się nowe przepisy i ustawy. Uporządkowane, tworzyły „zbiory praw” tzw. kodyfikacje. Za czasów cezara Justyniana powstała największa kodyfikacja zwana „Kodeksem Justyniana”.
Do osiągnięć starożytnych Rzymian należy również rozwój matematyki (cyfry rzymskie) oraz astronomii – powstanie „Kalendarza Juliańskiego”.
Cywilizacja rzymska dała obok wytrwałych żołnierzy, mądrych prawników, również świetnych inżynierów. Dowodem na to są tysiące kilometrów brukowanych dróg, którymi poprzecinane było całe imperium rzymskie. Poruszali się po nich kupcy oraz rzymskie legiony. Niektóre z tych dróg używane są do dziś.
Przykładem największych osiągnięć Rzymian są mosty, przy budowie, których wykorzystywano nieznane w Grecji sklepienia łukowe. Tak budowano również wodociągi zwane akweduktami. Niektóre z nich istnieją do dziś. W budownictwie zastosowano nowe materiały budowlane (cement, cegła wypalana). Budowle rzymskie były wyższe i większe od greckich.
W dziedzinie inżynierii wojskowej Rzymianie budowali setki kilometrów umocnień ziemnych zwanych limesami. Najbardziej znany jest tzw. wał Hadriana (na północy Brytanii). Cywilizacja grecka jak i rzymska były cywilizacjami miejskimi. To miasta były centrami życia politycznego jak i kulturowego. W miastach na skrzyżowaniu ulic znajdował się duży plac zwany forum. Najpopularniejsze, ze wspaniałymi świątyniami, gmachami publicznymi, ozdobione kolumnami, rzeźbami to Forum Romanum.
Rozrywek dostarczały między innymi amfiteatry. Jednak w Grecji były to miejsca gdzie wystawiano sztuki dramatyczne, natomiast na arenach rzymskich lała się krew gladiatorów (młodych niewolników) oraz dzikich zwierząt.
Miejscami rozrywek były również termy inaczej łaźnie, które służyły nie tylko do higieny osobistej. Były miejscami spożywania posiłków, ćwiczeń gimnastycznych, były tam biblioteki. Kwitło, więc życie towarzyskie, załatwiano interesy handlowe i inne.
Starożytnie cywilizacje Greków i Rzymian pozostawiły po sobie olbrzymi dorobek cywilizacyjny, będący podstawą kultury śródziemnomorskiej, której beneficjentami jesteśmy my wszyscy.


Bibliografia:
- Encyklopedia Audiowizualna Britannica – Historia I
- Encyklopedia Audiowizualna Britannica – Historia II
- Słownik szkolny Historia autor: Jerzy Pilikowski wyd. Zielona Sowa
- Podręcznik do historii Przez tysiąclecia i wieki. Cywilizacje starożytności i średniowiecza autorstwa: Grzegorza Kucharczyka, Pawła Milcarka i Marka Robaka