Organizmy transgeniczne

Organizmy Modyfikowane Genetycznie, czyli Organizmy Transgeniczne są to organizmy, których materiał genetyczny został wzbogacony o obce geny przeniesione z innego gatunku, wprowadzone do komórek przy pomocy metod inżynierii genetycznej.Ogólnie mówiąc modyfikacja polega na wszczepieniu do genomu modyfikowanego organizmu fragmentu DNA z innego organizmu, który odpowiedzialny jest za daną cechę, lub też na modyfikacji genu, lub usunięciu go całkowicie z organizmu.

Przenoszony gen to tzw. transgen - stąd organizmy transgeniczne. Po przeniesieniu transgenu jest on na stałe włączony do genomu gospodarza i od tej pory już będzie obecny u wszystkich organizmach potomnych - nie utraci transgenu.

W Ustawie o organizmach transgenicznych zapisana jest definicja:Organizm modyfikowany genetycznie to organizm inny niż organizm człowieka, w którym materiał genetyczny został zmieniony w sposób nie zachodzący w warunkach naturalnych wskutek krzyżowania lub naturalnej rekombinacji

Modyfikacje roślin polegają przede wszystkim na wprowadzeniu lub usunięciu z nich określonych genów.Transgeniczne rośliny uzyskuje się przez wprowadzenie obcego DNA do protoplastów komórek lub za pośrednictwem infekujących roślinę bakterii. Modyfikacje mają przede wszystkim na celu:
* zwiększenie odporność na herbicydy(środki ochrony roślin), szkodniki, infekcje wirusowe, bakteryjne i grzybowe,
* zwiększenie tolerancji na stres abiotyczny (głównie zmiany klimatyczne),
* przedłużenie trwałości owoców,
* poprawę składu kwasów tłuszczowych oraz aminokwasów białek,
* unormowanie stężenia fitoestrogenów,
* zwiększenie zawartości suchej masy,
* zmianę zawartości węglowodanów, karotenoidów i witamin,
* usunięcie toksyn czy związków utrudniających przyswajanie składników, zwiększając np. zawartość substancji niezbędnych dla zdrowia,

Najczęściej modyfikowanymi roślinami są: kukurydza, pomidory, soja, ziemniaki, bawełna, melony, tytoń, buraki cukrowe.
Pierwszym organizmem transgenicznym był tytoń, a pierwszym wprowadzonym do obrotu pomidor Flavr Savr, który lepiej znosił transport i dłużej zachowywał świeżość. Nie wiadomo jednak, jakie mogą być skutki spożywania transgenicznych roślin.

Modyfikacje zwierząt mają na celu głównie uzyskanie zwierząt o pożądanych cechach w hodowli. Rozróżniamy następujące przykłady modyfikacji organizmów zwierzęcych:

Po pierwsze, modyfikacje mające na celu wytwarzanie w organizmie zwierząt genetycznie zmienionych białek wykorzystywanych jako leki - czyli wykorzystywanie ich jako bioreaktorów. Modyfikowane w tym celu są głównie krowy, kozy, owce, gdyż pożądane białka wytwarzane są w gruczołach mlecznych i wydzielane z mlekiem. Produkowana jest antytrombina - ludzki enzym - czynnik krzepliwości krwi, pozwala na kontrolę powstawania zakrzepów, produkcja antytrypsyny - stosowanej w leczeniu rozedmy płuc, erytropoetyny - leczenie anemii.

Po drugie, modyfikacje polegające na wprowadzeniu genów produkujących hormon wzrostu w celu uzyskania szybszego wzrostu zwierząt hodowlanych.
W ten sposób modyfikowane są głównie ryby: karpie, łososie, ale także na zwierzęta gospodarskie: świnie, króliki, owce.

Po trzecie, modyfikacje dzięki którym krowy dają więcej mleka, oraz mleko jest specjalnie przystosowane do produkcji serów. Taka modyfikacja powoduje to, iż z mleka łatwiej jest uzyskać ser - można go uzyskać więcej z tej samej objętości mleka oraz szybciej.

Po czwarte, modyfikacje mające na celu zwiększenie odporności na choroby.
Oraz inne modyfikacje tj.:
- modyfikacje do celów naukowych zwierząt laboratoryjnych - myszy, szczurów,
- owce wytwarzające wełnę toksyczną dla moli i niekurczącą się w praniu,
- lepsza jakość mięsa, mleka,
- transgeniczne koty dla alergików - ich sierść nie powoduje alergii,
- transgeniczne rybki akwariowe z genami z meduzy, dzięki którym fluoryzują w ciemności.

Modyfikacje zwierząt nie są tak popularne jak roślin, głównie ze względu na trudności w samym procesie modyfikacji, proces jest bardzo skomplikowany i trwa długo, koszty są bardzo duże. Zwierzęta modyfikowane genetycznie często chorują, czy są bezpłodne.

Aby otrzymany organizm był transgeniczny, należy do niego wprowadzić kawałek DNA, który pochodzi od obcego organizmu. Nim jakiś organizm zostanie genetycznie zmieniony, transformowany, należy posiadać fragment materiału genetycznego, który pochodzi z innego organizmu. Może on zostać wycięty z większego fragmentu DNA, dzięki enzymom restrykcyjnym. Są to cząsteczki białek, które potrafią przecinać nić DNA, częstokroć czynią to w specyficznym miejscu, dzięki czemu możliwe jest wycięcie takiego fragmentu jaki jest potrzebny. Tak przygotowany materiał jest wprowadzany do zwierząt bądź roślin. Ten fragment najczęściej zwiera informację (koduje) cząsteczki białka, które będą wykorzystane przez organizm. Samo wprowadzenie materiału genetycznego nie jest łatwe. Metody, którymi biotechnologowie się posługują by tego dokonać bywają odmienne w odniesieniu do roślin i zwierząt.

Wprowadzenie do sprzedaży i upowszechnienie żywności modyfikowanej genetycznie żywności jest tematem budzącym ogromne kontrowersje. Z jednej strony panuje zachwyt nad nowymi możliwościami, jakie stwarzają genetyczne modyfikacje, z drugiej istnieje wiele obaw z tym związanych.produkcja genetycznie modyfikowanej żywności stwarza wiele możliwości i niesie ogromną liczbę potencjalnych korzyści. Coraz częściej jednak napotykamy na głosy przeciwników modyfikacji. Sugerują oni szkodliwość upraw transgenicznych względem środowiska naturalnego oraz konsumentów. Do tej pory nie udało się stwierdzić negatywnego wpływu genetycznie modyfikowanej żywności na organizm ludzki. Nie udało się tez jednak udowodnić jej całkowitej nieszkodliwości. Nadal nieznane są skutki jakie może wywołać jej długotrwałe spożywanie.