Zalety i wady demokracji szlacheckiej

Demokracja szlachecka jak każdy ustrój miała swoje zalety i wady. Jednak trzeba zaznaczyć, że Rzeczpospolita Polska za czasów demokracji szlacheckiej nie funkcjonowała tak jak powinna, gdyż szlachta w ogromnej większości nie zgłaszała się i nie głosowała na sejmikach ziemskich. Udział w głosowaniach nie przekraczał 5% narodu szlacheckiego.

Zalety demokracji szlacheckiej

- Szlachta dążyła do zwiększenia zysków ze sprzedaży zboża. Poszerzała swoje folwarki i zmuszała chłopów do darmowej pracy w ramach pańszczyzny. W ten sposób rozwinęła się gospodarka folwarczno-pańszczyźniana.
- Utworzenie ruchu egzekucyjnego, w skład którego wchodziła średniozamożna szlachta, mającego na celu zapewnienie całej szlachcie równości oraz poskromienie ambicji magnaterii, która organizowała nawet prywatne armie, dzięki którym mogła prowadzić własną politykę.
- Podczas wolnej elekcji miano wybierać najlepszego i niezależnego króla, który miałby wzmocnić pozycję państwa w Europie (niestety skorumpowana szlachta zaniechała tego).

Wady demokracji szlacheckiej

- Szlachta przy podejmowaniu decyzji kierowała się nie tylko interesem publicznym, ale też własnym prywatnym interesem majątkowym i zarobkowym.
- Królem mógł być obcokrajowiec, więc interes monarchy nie był tożsamy z interesami Rzeczpospolitej Polskiej. Władcy często traktowali koronę polski jako odskocznie do ich przyszłej politycznej kariery.
- Duża liczba szlachty bezrolnej i małorolnej została uzależniona od swych patronów jakimi byli magnaci. W ten sposób powstał bardzo niebezpieczny związek: magnat dawał ochronę poszczególnym szlachcicom w postaci dzierżawy, zatrudnienia w swym gospodarstwie, przez poparcie na określone godności ziemskie natomiast szlachcic udzielał poparcia dla swego patrona na sejmikach i w sejmie walnym. W ten sposób magnateria krok po kroku przejmowała kontrolę nad sejmikami ziemskimi.
- Liberum veto – dzięki niemu głosem jednego posła można było zerwać sejm walny. Paraliżowało to pracę sejmu i powodowało chaos w państwie co sprzyjało rozbiorom Polski.