Białka – składają się z C,O,H,N,S, grupy aminowej i karboksylowej. Dzielą się na proste (zbudowane z aminokwasów) i złożone = proteidy (białko + coś, nukleoproteidy, glikoproteidy, lipidy); kuliste (globuliny – przeciwciała immunoglobuliny) i włókniste (fibrynogen, kolagen), płynne (białka zapasowe komórki jajowej) i stałe.
Związki amfoteryczne – w śr kwaśnym wykazują odczyn lekko zasadowy a w śr zasadowym lekko kwaśny.
Struktury białkowe – I rzędowa mówi o kolejności aminokwasów w białku, aminokwasy i wiązania peptydowe, prosta; II rzędowa a) alfahelisa, spirala, b) betaharmonijka, betakartka, harmonijka, w. wodorowe; III rzędowa spirala, w. dwusiarczkowi (mostek);IV określa przestrzenne połączenie kilku łańcuchów białkowych w przestrzeni.
Hemoglobina:
Hem-a—a-hem
| |
Hem-b—b-hem
Jeśli do hem + O2 – oksyhemoglobina.
Siarkę zawierają metionina, cystyna, cysteina.
Funkcje białek – budulcowa, transportowa, krzepliwa, regulatorowa, czynnościowa, zapasowa, immunologiczna, nerwowa, uelastyczniająca, uszczelniająca.
Enzym – białko złożone składające się z części białkowej oraz niebiałkowej. Obniżają poziom energii aktywacyjnej, są wyspecjalizowane do reakcji lub związku na który działają, nieużywalne. Dzielą się na proste (aminokwasy) i złożone (białko + coś np. apoenzym + kofaktor (aktywuje) np. koenzym. Kofaktorami najczęściej są witaminy).
Funkcje enzymów – hydrolaza (rozkład złożonych substancji na prostsze z przyłączeniem cząsteczki wody), oksydoreduktaza (przenoszenie elektronów i protonów do odpowiedniego akceptora, A =(-e)>B A – utl B – red), liazy (odszczepienie pewnych grup od substratów bez udziału wody), izomerazy (przeprowadzanie reakcji przegrupowań wewnątrzcząsteczkowych).
Węglowodany – monosacharydy (CnH2nOn, trioza, pentoza, heksoza, DNA ma deoksyrybozę, RNA rybozę, C6H12O6 – glukoza, fruktoza, galaktoza), disacharydy (CnH2n-2On-1) laktoza = glukoza + galaktoza (cukier zwierzęcy), sacharoza = glukoza + fruktoza, maltoza = 2x glukoza. Sacharoza – jako cukier zapasowy w trzcinie cukrowej i buraku cukrowym), polisacharydy ((CnH2N-2On-1)x skrobia u roślin, glikogen w mięśniach i wątrobie u zwierząt jako cukry zapasowe. Celuloza – tworzy w komórce ściany komórkowe, chityna – w ścianie komórkowej grzybów (cukry budulcowe), heparyna – działa antagonistycznie do fibrynogenu, polisacharydy pęcznieją pod wpływem wody.
Polimeryzacja/kondensacja – proces tworzenia cukrów złożonych.
Cukier jest słodki dzięki grupom OH.
Tłuszcze – lipidy. Glicerol jest podstawowym składnikiem. Dzielą się na jednorodne i niejednorodne.
Funkcje tłuszczy – magazynujące (utleniająca dużą ilość energii), termoizolacyjna (zatrzymuje ciepło), ochronna, amortyzująca (otacza narządy, które nie mogą zostać poruszone/uszkodzone)
Przeczytaj podobne teksty
Czas czytania: 2 minuty
Treść zweryfikowana i sprawdzona
Zgodnie z misją, Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby dostarczać rzetelne i sprawdzone treści edukacyjne.
Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany materiał został zweryfikowany przez Redakcję lub ekspertów współpracujących z serwisem.
Weryfikacja tekstu odbywa się na następujących poziomach:
1. Sprawdzenie tekstu pod kątem ewentualnych błędów ortograficznych, stylistycznych, interpunkcyjnych lub innych.
2. Weryfikacja tekstu pod kątem błędów rzeczowych.
3. Sprawdzenie materiału pod kątem ich aktualności.
Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany materiał został zweryfikowany przez Redakcję lub ekspertów współpracujących z serwisem.
Weryfikacja tekstu odbywa się na następujących poziomach:
1. Sprawdzenie tekstu pod kątem ewentualnych błędów ortograficznych, stylistycznych, interpunkcyjnych lub innych.
2. Weryfikacja tekstu pod kątem błędów rzeczowych.
3. Sprawdzenie materiału pod kątem ich aktualności.