Mniejszości Etnicze w Polsce. Żydzi

Mniejszości Etniczne w Polsce - Żydzi

Pierwsi Żydzi osiedlili się w Polsce w XI - XII w., po tym jak w czasie krucjat krzyżowcy, w drodze do Ziemi Świętej, gromili gminy żydowskie w Europie Zachodniej. Masowy napływ miał jednak miejsce dopiero od XIV w. po fali prześladowań, spowodowanych oskarżeniami Żydów o wywołanie epidemii dżumy, tzw. czarnej śmierci. Książęta i królowie polscy, licząc, że Żydzi doprowadzą do szybszego rozwoju gospodarczego kraju, otoczyli ich szczególną opieką i obdarzyli przywilejami, które określały prawa oraz obowiązki obu stron. Najstarszy przywilej dla Żydów wydał w Kaliszu książę Bolesław Pobożny w 1264 r. Podstawowym zajęciem ludności żydowskiej był handel i rzemiosło. W mniejszym stopniu trudnili się Żydzi pożyczaniem pieniędzy na procent. Wykorzystując umiejętności rzemieślnicze, książęta zatrudniali ich także w mennicach przy biciu monety. Żydzi osiedlali się w dużych miastach, leżących na uczęszczanych szlakach handlowych, gdzie budowali synagogi i cmentarze. W czasie największych prześladowań państwo polskie otworzyło swe bramy dla Żydów. W 1558 król dał im prawo osiedlania się w państwie, w skutek czego napłynęła duża fala uchodźców żydowskich.
Żydzi zachowali swój język, religię i kulturę. W XIX i na początku XX wieku nastąpiła znaczna asymilacja żydowskiej inteligencji. Podczas II wojny światowej hitlerowski plan zagłady Żydów był realizowany głównie na okupowanych ziemiach polskich.
Znaczna część Żydów, którzy przetrwali holocaust, opuściła Polskę krótko po wojnie, osiedlając się w Palestynie, a także USA. Dalsze fale emigracji Żydów nastąpiły po 1956, a zwłaszcza po antysemickiej, szowinistycznej nagonce w 1968 (pod hasłem Polska dla Polaków).
Jedną z nielicznych żydowskich instytucji kulturalnych, które przetrwały, jest Teatr Żydowski w Warszawie. Od lat 90. XX wieku trwa odrodzenie życia religijnego i kulturalnego polskich Żydów, zakładane są gminy wyznaniowe i instytucje oświatowe.

Regiony Zamieszkania - brak regionalizacji, głównie większe ośrodki miejskie (przede wszystkim Warszawa, Kraków i Łódź)

Mniejszości w Liczbach: 1133 Żydów (2002)