Przyczyny upadku państwa polskiego.

Polska w XVII w. była bardzo osłabiona licznymi wojnami z Turcją, Rosją i Szwecją. Zniszczone miasta i wsie, zrujnowana gospodarka i bardzo mała liczebność wojsk to tylko niektóre ze skutków pobytu na ziemiach polskich armii szwedzkiej i rosyjskiej. Wiele państw ingerowało w politykę Polski, aż w końcu doszło do wojen. Rozbiór Polski nie był spowodowany jedynie chwilową słabością, którą wykorzystały państwa ościenne, lecz było to następstwo wielu wydarzeń i niesłusznych decyzji oraz zachowań, których dopuścili się stojący na wysokich stanowiskach ludzie.


Do przyczyn wewnętrznych upadku Rzeczypospolitej trzeba zaliczyć przywilej szlachecki jakim jest "Liberum veto", polegający na tym , że choćby jeden z wielu posłów nie zgodził się na uchwalenie ustawy, ustawa nie przechodziła, a sejm zostawał zerwany. Tym oto sposobem Rosjanie, czy nawet sami Polacy, którym dana ustawa przeszkadzała, przekupywali gołotę, aby zrywała sejmy. Tak oto w Polsce nie można było uchwalić postępowych praw i większych podatków. Skarbiec był pusty, kraj miał nieliczną, słabo uzbrojoną i wyszkoloną armię. Liberum veto było jedną z ważniejszych przyczyn upadku I Rzeczypospolitej Polskiej.


Negatywnie na rządy w Polsce wpływały także przywileje szlacheckie. Pozwalały one szlachcie całkowicie przejąć władzę w Polsce, a także gwarantowały nietykalność, gdyż jeden z przywieli mówił, że król, który był wybierany w drodze elekcji nie miał prawa aresztować szlachcica.


Kolejną przyczyną była przysięga posłów, wybieranych na sejmikach ziemskich na instrukcję poselską, w której oczywiście była wzmianka na temat nie godzenia się pod żadnym pozorem na zwiększenie podatków. W rezultacie nawet jeśli poseł byłby świadomy zbliżającego się wielkimi krokami zagrożenia ze strony sąsiadów i chciałby głosować na korzyść Polski, to uniemożliwiała mu to instrukcja poselska wydana przez okolicznych mieszkańców.


Przez wolna elekcję tron polski przejmowali władcy z obcych krajów, co także nie wpływało dobrze na Polskę, która właśnie przez króla elekta Augusta III Mocnego została wplątana w wojnę północną, w której przeciw Szwecji stanęła Rosja i Saksonia. Sas, który zasiadał na tronie Rzeczypospolitej chcąc pomóc swej ojczyźnie w walce z nieprzyjacielem rzucił do walki także oddziały Polskie, lecz najgorsze było to, że wojna rozgrywała się także na terenie Polski, co powodowało głód i wielkie wyniszczenie miast i wsi.


Kolejnym minusem jest zawiązywanie rokoszy i konfederacji przeciw królowi. Powodowało to wojny domowe, które pogarszały i tak juz bardzo ciężką sytuacje w Polsce. Największymi konfederacjami były: konfederacja Barska, zawiązana w 1768r. przeciw królowi i jego reformom, oraz wpływom rosyjskim w Rzeczypospolitej, oraz konfederacja Targowicka, zawiązana przeciw konstytucji, doprowadziła ona do sprowadzenia na ziemie polskie armii rosyjskiej, w następstwie czego miał miejsce II rozbiór Polski w 1793 r.


Skarb Polski był całkowicie pusty. Było to spowodowane przez wcześniej wspomniane przekupstwa posłów, czy instrukcje poselskie.


Niegdyś potężna, niepokonana armia dzielnych Polaków, teraz nieliczna, wręcz nieporównywalna z armiami innych Europejskich mocarstw. Taki stan polskiej armii był następstwem słabej władzy wykonawczej, sejmu, prywaty i warcholstwa szlachty. Niebagatelne znaczenie miało także niezadowolenie i bunt uciskanych chłopów.


Po wspomnianych wcześniej przeze mnie wojnach liczba ludności w Rzeczypospolitej gwałtownie spadła. Na wartości straciła też jeszcze niedawno silna gospodarka. Stanowiące podstawę naszego bytu folwarki pańszczyźniane zostały wyniszczone przez nieprzyjaciół, a uboga w tych czasach szlachta nie miała za co odbudować zniszczonych wsi. Panujacy w kraju ustrój feudalny w zasadniczy sposób hamował rozwój nowoczesnego przemysłu i handlu. Nie było manufaktur, tak już często spotykanych w europejskich krajach, co powodowało upadek miast, a w konsekwencji zacofanie i ubożenie naszego kraju. Nie można było eksportować już tak wielu towarów jak w XV wieku, co czyniło nas wówczas jednym z potężniejszych krajów na Starym Kontynencie.


W roku 1732 Rosja, Austria i Prusy podpisały traktat Trzech czarnych Orłów. Dotyczył on sukcesji tronu w Polsce w przypadku spodziewanej niedługo śmierci Augusta II Mocnego. Sygnatariusze układu zobowiązali się wzajemnie, że podczas wolnej elekcji po śmierci Augusta II nie poprą przedstawiciela dynastii Wettinów ani Stanisława Leszczyńskiego. Uzgodniono wspólnego kandydata, którym został portugalski infant Don Emanuel. Porozumienie zostało wynegocjowane przez rosyjskiego posła w Warszawie.


W 1717 roku miał miejsce tak zwany sejm niemy, na którym posłom nie pozwolono zabierać głosu. Pod naciskiem rosyjskim zatwierdził on wcześniej ustaloną ugodę, oraz ważne dla państwa polskiego reformy. Ograniczono samowolę podskarbich i hetmanów, ustanowiono nowe podatki na wojsko którego liczebność miała nie przekraczać 24 tys. Od tej pory Rosja stała się gwarantem ustroju Polski. Na szczęście w dalszych zmianach przeszkodzili podskarbi i hetmani, którzy nie godząc się na ograniczenie swojej pozycji zrywali kolejne sejmy.


Ostatnia wolna elekcja miała miejsce w 1763 roku, na której królem Polski ogłoszono Stanisława Augusta Poniatowskiego. Miał on poparcie polityczne w familii Czartoryskich i zbrojne u Carycy Katarzyny II. Nowy król wprowadził wiele pozytywnych reform, które zaniepokoiły państwa sąsiadujące. Z powodu tych właśnie reform Rosja, Prusy i Austria dokonały w 1772 roku pierwszego rozbioru Polski. Rosja zagarnęła największe terytorium: ziemie biegnące wzdłuż rzeki Dźwiny, dalej na południe wzdłuż Dniepru aż do granicy Polsko - Rosyjskiej. Austria tereny na południu wzdłuż Wisły, zabrała Zamość, Lwów i Przemyśl, oraz ziemie leżące w pobliżu Dniestru. Prusy zaś zajęły najmniejszą część, lecz najlepiej rozwiniętą i bardzo dla tego państwa ważną strategicznie, gdyż dzięki tym ziemiom Prusy Wschodnie zostały połączone z tymi leżącymi w części zachodniej. Po pierwszym rozbiorze Polska straciła około 1/3 swojej całkowitej powierzchni. Była to prawdziwa tragedia dla całego narodu. Po tym tragicznym wydarzeniu miał miejsce sejm rozbiorowy na którym przeprowadzono bądź co bądź korzystne dla Polski reformy. Zwiększono liczbę stałego wojska do 30 tysięcy. Powołano takie organy jak Rada Nieustająca, czy Komisja Edukacji Narodowej. W latach 1988-1992 miał miejsce kolejny sejm zwany Sejmem Czteroletnim. Sejm ten był swego rodzaju buntem i przygotowaniem do obrony przed ewentualnym atakiem państw sąsiednich. Uchwalono bowiem znaczne podniesienie podatków, aby istniała możliwość utrzymania 100 tysięcznej armii. Szybko jednak przekonano się, że system podatkowy oparty na procencie od dochodów nie jest doskonały, ponieważ wszyscy zaniżali swoje dochody, następstwem czego był mniejszy napływ pieniędzy niż na początku się spodziewano. Z tego powodu zmniejszono liczbę żołnierzy do 65 tysięcy. Po raz pierwszy na sejmie uwzględniono także sprawy chłopów i mieszczan. Mieszczanie mogli już nabywać majątki ziemskie, dopuszczono ich do urzędów, oraz zezwolono na wystawienie 24 przedstawicieli z miast królewskich na sejm, lecz bez prawa do głosu. Najważniejszą jednak uchwałą jaka zapadła na Sejmie Czteroletnim było uchwalenie Konstytucji 3 maja, drugiej konstytucji na świecie. Konstytucja wprowadziła wiele bardzo pozytywnych zmian w Polsce, takich jak trójpodział władz, zniesienie liberum veto, czy wzięcie chłopów pod opiekę państwa. Niestety na sejmie nie obecni zwolennicy Rosji i innych zaborców zawiązali konfederację Targowicką, w wyniku której wojska Rosyjskie wkroczyły na tereny Polski i stłumiły bunt i wojsko sprzeciwiające się zależności Rzeczpospolitej od krajów sąsiednich. Jednak założyciele konfederacji nie przewidzieli, że Rosja korzystając z okazji dokona II rozbioru w roku 1793.


Polska nie poddawała się nadal. 24 marca na rynku generał Tadeusz Kościuszko ogłasza rozpoczęcie walk przeciwko Rosji i składa uroczysta przysięgę, iż będzie bronił Polski do ostatniej kropli krwi. Wojna rozpoczęła się sukcesem pod Racławicami 4 kwietnia. Generał Kościuszko wydał uniwersał w Połańcu, na mocy którego nadaje chłopom wolność osobistą i zmniejsza pańszczyznę. Najważniejszym postanowieniem uniwersału było całkowite zniesienie pańszczyzny w przypadku jeśli chłop zaciągnie się do wojska. To posunięcie dawało kolejne nadzieje, lecz i one zostały rozwiane przez egoizm Polskiej szlachty, która nie chcąc tracić zbyt wielu poddanych nie ogłaszała treści uniwersału w swoich wsiach, z tego powodu mała ilość chłopów dowiedziało się o możliwości wstąpienia do wojska. Już w bitwie pod Szczekocinami 6 czerwca wojsko Polskie poniosło klęskę. Następnym celem armii nieprzyjaciela była już sama stolica, którą bez problemu zdobył. Niestety Polska pozostała już w zupełności bez szans na odzyskanie suwerenności, Rosja, Austria i Prusy dokonały III rozbioru 24 października 1795 roku.


Tak więc nasza ojczyzna, Rzeczpospolita Polska znikła z map świata na rzecz państw sąsiadujących na 123 lata. Lata 1795 – 1918 to lata wojny partyzanckiej, bezustannych walk, i prób odzyskania wolności. Polska szlachta i władcy niestety nieświadomie pogrążali swą ojczyznę przez wiele lat, dlatego ani niewątpliwie utalentowany władca Stanisław August Poniatowski, ani wspaniały generał Tadeusz Kościuszko, nie byli w stanie naprawić błędów popełnionych w przeszłości, w tak krótkim czasie.