Geneza utworu. Inwokacja i Epilog "Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza

"Pan Tadeusz" to najwybitniejsze dzieło polskiego romantyka powstałe na wskutek choroby przyjaciela poety -Gaczyńskiego. Pierwsze pomysły i myśli do napisania utworu pochodzą z 1831 roku. Autor pisze, gdyż chce utrwalić polskich emigrantów, po zaborach.

Ostatecznie utwór powstaje po emigracji listopadowej, oraz zostaje opublikowany w Paryżu 1834 roku. Do dziś jego rękopis znajduje się we Wrocławiu w Zakładzie Narodowym im.Ossolińskich.

FILM

Fragmenty filmu w reżyserii Andrzeja Wajdy ukazuje nam drugą, trafną interpretacje idealistycznej sielanki. Inwokacje prezentuje wystylizowany na Adama Mickiewicza- Krzystof Kolterger. Fragment ten znajduje się na końcu filmu, tworząc podsumowanie i zamykając dzieło.

Główną ważną cechą nawiązującą do inwokacji zarówno w filmie, jak i w utworze tworzy inscenizacja. Paryż zostaje przedstawiony jako głębia szarości i smutku, a dominujący w niej kolor błękitu oznacza tęsknotę i nostalgię, jest również nawiązaniem do nieba czyli marzeń i melancholii.

W czasie owej inwokacji przesuwają się piękne, żywe i kolorowe obrazy Litwy. Widok lecącego bociana miał być wielkim symbolem nadziei i życia.

DZIEŁO

Podmiot liryczny w Inwokacji jest Litwinem z pochodzenia i wielkim patriotą, gdyż kocha i tęskni za ojczyzną. Poprzez jego opisy, oraz samo pisanie jest również poetą.

Motyw Maryjny - Częstochowskiej, Ostrobramskiej i Nowogródzkiej przedstawia na mapie europy pewną koronę życia poety. Nawiązaniem do tego motywu jest związek historyczny i polityczny z XVIIw. w którym królową Polski zostaje Maryja, a jej kult pełni nieodłączną część, która potrafi jednoczyć Polaków.

Podmiot liryczny również wierzy w moc Matki Boskiej i w jej opiekę (nawiązuje do średniowiecza; oraz kultu Maryjnego jako chwała i uwielbienie - "Bogurodzica"). Wierzy, że uwolni Polskę od choroby tj. jego samego umiała uzdrowić. Podmiot liryczny ma nadzieję powrotu do ojczyzny pragnąc jej wolności utożsamia się z grupą wszystkich emigrantów.

Ogólnym zarysem utworu jest sielanka idealistyczna (Nawiązanie J.Kochanowski "Pieśń Świętojańska o Sobótce; renesans), jej tematem jest wieś.

Analizując inwokacje i obraz owego utworu wyrażają charakterystyczne symbole tj:
- żyzność - dobrobyt, bogactwo
- kolory złota i srebra - bogactwo krainy
- kolory: biel, bursztyn, czerwień, zieleń, błękitny Niemen - bogactwo, rozkwit, harmonia i żywotność
- nastrój, natura i przyroda - pełne harmonii i spokoju
- pierwotny raj/eden - jest nieskażony działalnością człowieka
- pora roku - pełnia lata, okres rozkwitu, dojrzewania, obfitości
- oraz wieczna świeżość obrazu i tętniące życie.

Podsumowanie interpretacji Inwokacji:
* Autor "Pana Tadeusza" - Litwin utęskniony za ojczyzną
* Temat dzieła - idealistyczny obraz ojczyzny
* Geneza - w czasie emigracji
* Adresaci - emigranci, naród
* Nawiązanie - do wiary, tradycji polskiej, obraz edenu, rola religii, odzyskanie wolności.

EPILOG - geneza

Pierwszym fragmentem tworzącym wprowadzenie do filmu A.Wajdy jest Epilog - który otwiera dzieło. Powstał przed powstaniem listopadowym i nawiązuje do pobytu Mickiewicza we Francji - gdyż jest tam z przymusu. Opowiada nam o skłóconym środowisku emigracyjnym. Nieszczęśliwy los odrzucenia dotyka wszystkich emigrantów- a los ten prowadzi do potępienia przez inne narody (są dla nich ciężarem). Mickiewicz przedstawia konwencje i pomija problem powstania, gdyż pisząc dla emigrantów, chce ich wzmocnić i nie odbierać nadziei. Głównym celem utworu jest przedstawienie tożsamości narodowej.

Epilog w "Panu Tadeuszu" jest wypowiedzią autora wyjaśniająca całe znaczenie powstania utworu (pewna forma genezy).

Kraj do którego odwołuje się nasz poeta w swych marzeniach i wspomnieniach, jest krajem z lat jego dzieciństwa- pełnego radości, szczęścia i beztroski. Utwierdza nas, że warto o nim wspominać, sam go sakralizuje pisząc o jego czystości, świętości i nieprzepełnionej miłości. Nawiązując do emigrantów podkreśla swój naród jako przeszły kraj wierzący we własne siły oraz będący pewny swoich działań.

Autor próbuje się oderwać od rzeczywistości, wchodząc w sferę marzeń i wspomnień z czasów pełnego szczęścia swojego narodu- narodu bożego.
Cała Litwa, cały naród był jednością, własnym wychowaniem, a każdy najmniejszy zakątek owej ziemi był każdemu dogłębnie znany, dlatego poeta nie umie się pogodzić z rzeczywistością.

Mickiewicz chce, aby odbiorcą tego utworu był cały naród; nie tylko Ci którzy są, walczą i upadają razem z krajem i nie tylko emigranci, których zagrzewa do walki- ale chce, żeby jego dzieło było czytane przez pokolenia tj. czytany wiersz o Justynie i powieść o Wiesławie.

Utwór jest źródłem informacji o tradycji, kultury i historii. Ma za zadanie zjednoczyć wszystkich poprzez odwołania się do uczuć autora w których przoduje tęsknota za ojczyzną.