Informacja o autorze.
Urodził się w 1505 r. w Żórawnie koło Halicza (Ruś Czerwona) w rodzinie szlacheckiej. Uczęszczał do szkół we Lwowie i Krakowie, ale nie ukończył ich, gdyż nie przejawiał wtedy zainteresowania nauką. Braki w wykształceniu uzupełniał jako samouk. Pobyt w Sandomierzu na dworze Jana Tęczyńskiego skłonił Reja do pracy nad sobą, dzięki czemu zdobył duży zasób wiedzy. Później ożenił się i gospodarował na wsi w Nagłowicach, łącząc obowiązki rolnika z pracą literacką.
Pisał dużo prozą jak i wierszem i wyłącznie po polsku. Zachęcał do tego i innych twórców w znanym dwuwierszu:
"A niechaj narodowie wżdy postronni znają,
Iż Polacy nie gęsi, iż swój język mają."
Dlatego zyskał miano ojca literatury polskiej.
Obok "Krótkiej rozprawy..." (1543 r.) Rej napisał:
"Zwierciadło",
"Wizerunek własny żywota człowieka poczciwego",
"Figliki" (drobne utwory satyryczne),
"Rozmowę Lwa z Kotem".
Zmarł w roku 1569. "Krótka rozprawa między trzema osobami: Panem, Wójtem a Plebanem..." stanowi rozmowę przedstawicieli trzech ówczesnych stanów: szlachty, chłopów i duchowieństwa. Przedstawione przez Reja stosunki między stanami są bardzo konfliktowe. Pan oskarża Plebana, Pleban Pana i Wójta. Wójt skarży się na obu rozmówców, gdyż każdy z nich, tylko w inny sposób, wyzyskuje go. Szlachtę i duchowieństwo autor przedstawia krytycznie, a chłopa bierze w obronę. Szlachcie zarzuca, że nie dba o dobro państwa, jej przedstawiciele w Sejmie kłócą się, przerywają obrady, na czym cierpi cały kraj. Podobnie postępują urzędnicy czerpiący zyski z zajmowanych stanowisk. Szlachtę ziemiańską pisarz oskarża o nieludzkie traktowanie chłopów, o zwiększanie pańszczyzny i zmuszanie do niej przemocą.
Autor oskarża duchowieństwo o nadużywanie swoich wpływów wśród mieszczaństwa i chłopów. Zarzuca mu chciwość i przebiegłość w wysługiwaniu się chłopami oraz zbieraniu obfitych odpustów. Bardzo dobrze uwidacznia się stosunek Reja do ówczesnego Kościoła.
Stając w obronie chłopa, autor gani konflikt między szlachtą i duchowieństwem, ponieważ jego skutki i tak odbiją się na tym najniższym, biednym stanie, którego prawa i przywileje ograniczone są do minimum.
Przeczytaj podobne teksty
Opracowania powiązane z tekstem
Treść zweryfikowana i sprawdzona
Zgodnie z misją, Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby dostarczać rzetelne i sprawdzone treści edukacyjne.
Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany materiał został zweryfikowany przez Redakcję lub ekspertów współpracujących z serwisem.
Weryfikacja tekstu odbywa się na następujących poziomach:
1. Sprawdzenie tekstu pod kątem ewentualnych błędów ortograficznych, stylistycznych, interpunkcyjnych lub innych.
2. Weryfikacja tekstu pod kątem błędów rzeczowych.
3. Sprawdzenie materiału pod kątem ich aktualności.
Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany materiał został zweryfikowany przez Redakcję lub ekspertów współpracujących z serwisem.
Weryfikacja tekstu odbywa się na następujących poziomach:
1. Sprawdzenie tekstu pod kątem ewentualnych błędów ortograficznych, stylistycznych, interpunkcyjnych lub innych.
2. Weryfikacja tekstu pod kątem błędów rzeczowych.
3. Sprawdzenie materiału pod kątem ich aktualności.