Charakterystyka Rewolucji w Baku

Podczas, gdy poznajemy Cezarego Barykę ma on 14 lat. Jego ojciec wyjeżdża na wojnę, natomiast Cezary zostaje z matką, która wie, że nie da sobie rady z synem. Cezary trafia w chuligańskie towarzystwo, staje się coraz gorszy i trudniejszy do upilnowania. Boją się go wszyscy w okolicy, sieje postrach, przestaje chodzić do szkoły, popada w zatargi z nauczycielami, bije dyrektora i wybija mu szyby w oknach.

Wkrótce nadchodzi rewolucja, której głównym hasłem jest „walka o równość społeczną, lepszą opiekę socjalną, równy podział majątku pomiędzy obywateli”. Celem rewolucji jest zmiana losu robotników. Rewolucyjne hasła są piękne i wzniosłe jednak kraj potrzebuje wprowadzenia sensownych reform i kogoś kto będzie je wdrażał w życie.
Wszystkie plany zaczynają się wymykać spod kontroli. Miastem rządzi ulica. Wszystkie urzędy i „źródła dochodów” - banki, sklepy, fabryki zostają zamknięte. Pozbawieni środków do życia mieszkańcy zaczynają kraść. Ludzie są wyrzucani z własnych mieszkań, które stają się własnością komitetu rewolucyjnego. Komuniści wydają rozporządzenie, na podstawie którego mieszkańcy mają oddać majątek na rzecz rewolucji. Rewolucja przypada Cezaremu Baryce do gustu. Z chęcią i zaangażowaniem realizuje wszystkie dekrety rewolucjonistów. Matka przewiduje decyzje Cezarego, dzięki czemu udaje jej się zachować część majątku przed konfiskatą. Za „skradzione” pieniądze kupuje np. mąkę na chleb po okropnie zawyżonych cenach. W czasie mityngów ulicznych odbywają się egzekucje przeciwników rewolucji, których Cezary jest świadkiem. Cezary odwiedza też więzienia, gdzie z zainteresowaniem przypatruje się podobnym zjawiskom. Społeczeństwo jest stale śledzone i obserwowane, dokonywano częstych rewizji.

Matka Cezarego jest przeciwna takiemu postępowaniu. Uważa, że rewolucja powinna polegać na uczciwym budowaniu wszystkiego od nowa.

Od czasu śmierci matki i kradzieży jej obrączki Cezary nieco zmienił swój pogląd na rewolucję. Zaczął wątpić, czy jest ona dobrą drogą do budowania nowego porządku, gdyż daje możliwości ludziom siejącym zło i nienawiść. Kolejnym momentem zwątpienia jest czas, gdy Cezary pomaga przy chowaniu setek zabitych mieszkańców miasta Baku.
Rewolucyjne bezprawie prowadzi do tego, że każdy robi, co chce i co mu się podoba.

Podróż pociągiem Cezarego i jego ojca strasznie się przedłuża ze względu na częste postoje i korupcyjne skłonności maszynisty (który co kilka godzin ogłasza „remontik” i dopóki nie zbierze od pasażerów określonej sumy, nie chce kontynuować podróży). Także, gdy obydwaj pozostawili swą drogocenną walizkę w przechowalni bagażów, ta została ukradziona a portier nie przyznawał się nawet do niedopatrzenia. Rewolucja zatem, zamiast polepszać życie w Rosji to dla przeciętnego człowieka staje się coraz gorsze i trudniejsze.

Po powrocie do Polski Cezary studiuje w Warszawie. Wkrótce jednak zostaje wzięty do wojska. Czuje wewnętrzne rozdarcie. Nie ma już zdania na temat rewolucji.

Wydarzenia z Baku uczyniły Cezarego niewrażliwym na ludzkie cierpienie, zniszczyły go wewnętrznie.

Rewolucja powoduje chaos. Niszczy człowieka. Jest złą siłą, do której rozwoju nie można dopuścić.