Znaczenie Biblii w kulturze i obyczajowości

„Biblia weszła tak głęboko w naszą sztukę, w naszą literaturę, w naszą mentalność, w nasz sposób mówienia, że choćbyśmy próbowali, nie jesteśmy w stanie wyprzeć się jej dziedzictwa”.
Anna Świderkówna

Trudno nie zgodzić się z tymi słowami. Niewątpliwie Biblia stanowi nie tylko źródło fundamentalnych prawd religii chrześcijańskiej, ale jest także rodowodem całej ludzkości. To arcydzieło literatury europejskiej i światowej. Podejmuje tematy trudne, próbuje odpowiedzieć na nurtujące ludzi przez wieki pytania. Mowa w niej o bólu, cierpieniu, ale także o miłości, głębokiej wierze i nadziei w życie wieczne.
Chyba najistotniejsze w Biblii jest to, że stanowi zbiór pierwowzorów ludzkich postaw i zachowań. Przesłaniem tej księgi ksiąg jest pokazanie ludziom podstawowych zasad moralnych i etycznych, które dzięki swojemu uniwersalizmowi są ważne w życiu chrześcijanina, innowiercy czy nawet ateisty. Myślę, że właśnie ta cecha pozwoliła Biblii tak znacząco wpłynąć na światopogląd, sztukę, literaturę i obyczaje ludzi na całym globie.
W przeciągu minionych epok malarze, pisarze oraz rzeźbiarze traktowali księgę jako źródło niewyczerpywalnych motywów. Przykładami są dzieła wybitnych światowych artystów, takie jak: „Judyta z głową Holofernesa” pędzla Sandra Botticellego, „Żal Marii Magdaleny” Arnolda Becklina czy „Ofiara Abrahama” Rembrandta. Bohaterów biblijnych niezliczoną ilość razy oceniano. Rozważano ich postępki i wyciągano wnioski. Dla milionów ludzi na całym świecie stały się one wzorami postępowania.
W Nowym Testamencie mamy doczynienie z działalnością Chrystusa, który w oczach wierzących jest Mesjaszem. Jezus przyniósł światu Dobrą Nowinę o miłości Boga do człowieka. Nawołuje do miłosierdzia i szacunku wobec bliźniego. Dla wielu jest wzorem bezgranicznego oddania drugiemu człowiekowi, bo jak mówi Biblia, oddał życie za wszystkich grzesznych ludzi.
Księga jednocześnie stawia pytania i odpowiada na nie. Dotyczą one pochodzenia człowieka, celu jego życia na Ziemi, sensu miłości i cierpienia. Odkrywa tajemnicę bytu po śmierci. To także zapowiedź końca świata, który dla wielu artystów stał się inspiracją. Do Apokalipsy św. Jana nawiązywali wielcy pisarze. Wśród nich wyróżnić można Juliusza Słowackiego, spod którego pióra wyszło „Uspokojenie”, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, dla którego wojna stała się apokalipsą spełnioną oraz Józefa Czechowicz i Jana Kasprowicza.
Księga ksiąg dokładnie wyznacza granicę między dobrem, a złem. Myślę, że jest to tak istotne, gdyż ludzie potrzebują jasno wyznaczonych granic, ponieważ umożliwia im to samodzielne ocenianie swoich czynów i postaw.
Nieszablonowość Biblia uzyskała dzięki temu, iż nie jest dziełem jednogatunkowym. Zawiera elementy prozy, liryki. Nie brak w niej krótkich charakterystycznych przypowieści, zwanych parabolami, listów, sag rodowych i modlitw.
Biblia jest źródłem stylizacji językowej, współcześni twórcy przyswajają sobie gatunki biblijne, słownictwo, język czy rytm. Bardzo często nawiązują do wątków i bohaterów księgi. Jednymi z najsławniejszych polskich poetów odwołujących się do tych motywów są Czesława Miłosz oraz Zbigniew Herbert. Równie znane są dramaty Krasickiego - „Nie-Boska komedia” i Słowackiego – „Balladyna”. Co do współczesnej prozy obowiązkowo należy wymienić „Imię Róży” autorstwa Umberto Eco i „Małą Apokalipsę” Tadeusza Konwickiego. Na ich podstawie można zauważyć, jak ważną rolę Biblia odgrywała przez minione epoki i prawdopodobnie będzie odgrywać przez następne stulecia.
Biblia oprócz sensu ściśle religijnego ma drugi, bardziej uniwersalny: wizję świata jako metaforyczną opowieść o odwiecznej walce dwóch potęg. Dobra i zła, które rywalizują ze sobą niezależnie od mijających epok. Biblia znacząco wpłynęła na obyczajowość narodów europejskich. Dzisiaj zwyczaje chrześcijańskie są głęboko zakorzenione w tradycji polskiej. Myślę, że ma na to ogromny wpływ fakt, iż Polska jest krajem katolickim i zwyczaje obrządków kościelnych są przekazywane z pokolenia na pokolenie.
Reasumując, Biblia jest dziełem ponadczasowym i uniwersalnym. Stanowi podstawę moralności. Dzisiaj nie pozostaje jedynie na półce, zakurzona i zapomniana, ale wkracza również w wirtualny świat gier komputerowych i witryn internetowych. Jest podstawą scenariuszy produkcji kinowych, a także programów telewizyjnych, np. „Ziarno”. To udowadnia, że jej znaczenie w kulturze i obyczajowości jest ogromne i mimo upływu lat nie przemija. I nikogo już nie dziwi, że ludzie zapytani o książkę, którą zabraliby na bezludną wyspę, odpowiadają: „Biblię”. To mówi samo przez się.


To by było na tyle :]. Radzę nie oddawać w Śniadku w Kielcach. Dzigi. Owocnego spisywania :P.