Analiza porównawcza ballady A .Mickiewicza „Romantyczność” i wiersza K. Przerwy-Tetmajera „Koniec wieku XIX”.

\"Romantyczność\" jest to opowiadanie o obłąkanej, wiejskiej dziewczynie, Karusi, która przed laty straciła ukochanego. Teraz rozmawia z nim, śmieje się, i próbuje go dotknąć. Wierzy, że pomiędzy światem zmarłych a realnym jest łączność, która sprawia, że zmarły Jasiek jest ciągle przy niej. Światy te przenikają się nawzajem, co umożliwia kontakt duchów z żywymi.
Część druga \"Romantyczności\" jest to polemika narratora ze starcem. Mickiewicz w usta staruszka włożył słowa klasyków, którzy odrzucają wszystko, czego nie da się dowieść w sposób empiryczny. Śmieje się on z obłąkanej dziewczyny. Przestrzega wieśniaków, aby nie wierzyli w jej wizje, przez co lekceważy wierzenia ludowe. Narrator staje jednakże po stronie Karusi mówiąc, \"Czucie i wiara silniej mówią do mnie niż mędrca szkiełko i oko\". Jest to przykład odrzucenia oświeceniowego racjonalizmu i zwrócenia się autora w stronę poznawania świata uczuciem, emocjami i wyobraźnią. Przypieczętowaniem tej tezy jest wezwanie kończące utwór: \"Miej serce i patrzaj w serce\".
W balladzie tej są głoszone typowo romantyczne poglądy, które wyrażają się nie tylko w głoszeniu bezwzględnej wyższości uczucia nad rozumem, czy też w wprowadzeniu ludowej bohaterki.

\"Koniec wieku XIX\" Tetmajera pokazuje nastroje, jakie przeważają wśród ówczesnego pokolenia. Autor proponuje kolejno różne rodzaje postaw człowieka w stosunku do świata i odrzuca je jako niewłaściwe. Postawy te są różnorakiej wartości: przekleństwo, ironia, modlitwa, walka, wzgarda, rozpacz, czy rezygnacja. Przemawia nie tylko w swoim imieniu, ale także w imieniu wszystkich, którzy żyją w końcu stulecia. Jest to czas przełomu, a ludzie tego czasu są pełni smutku, znużenia i beznadziejnej rozpaczy. Właściwie w nic nie wierzą, wydaje im się, że wszystko człowiek robi na próżno, że czeka go walka, którą przegra i porównuje człowieka do mrówki, która rzucona na szyny nie może przecież walczyć z pędzącym pociągiem. Z góry jest skazana na przegranie i nie jest w stanie nic zrobić, aby temu przeciwdziałać.
Człowiek okresu przełomu wieków jest przepojony pesymizmem, zniechęcony do czegokolwiek i kogokolwiek na świecie. Po zadaniu szeregu retorycznych pytań, autor stwierdza, że człowiek z końca wieku przepojony jest poczuciem beznadziejności do tego stopnia, że nie znajdzie żadnego ratunku, nie potrafi odpowiedzieć na żadne z zadanych mu pytań.

Obydwa utwory łączy cel znalezienia takiego systemu wartości, który uchroniłby człowieka przed niszczącym wszelką aktywność poczuciem braku sensu istnienia przygnębiającej wszechobecności zła na świecie \"Nie lubię świata, Źle mnie w złych ludzi tłumie\". Dlatego też cel istnienia pozostaje niewiadomy, oczywiste jest tylko cierpienie związane z faktem istnienia.