Historia Jazzu

JAZZ

Paradoksem jest fakt, że pochodzeniem tego tak powszechnie znanego wyrazu nie jest dokładnie określone. W niektórych źródłach spotykamy informacje, że słowo to ma charakter przymiotnika, inni z kolei podają, że jego pierwotna pisownia – Jass – wywodzi się od francuskiego słowa chasse co znaczy polowanie – nie wyjaśniając jednak związku miedzy myślistwem muzyką. Tego rodzaju zbieżności jest wiele.
Nie wchodząc, więc w zawiłe szczegóły etymologii jazzu – wystarczy uświadomić sobie najważniejsze elementy tego niecodziennego zjawiska muzycznego.
Dziej jazzu nawet dokładnie badane nie są w stanie odpowiedzieć, czy muzyka stała się uzupełnieniem tańca i muzyki wraz z jej funkcjonalizmem transportują Murzyni do Ameryki w stosunkowo nienaruszonym schemacie. Tam styka się ona z trzema elementami cywilizacji nowego świata, które p[przenikając ją na zasadzie dwóchsetletniej nieustającej osmozy, zrodzą później jazz. Czynniki te to: praca, religia, rasowo kulturowy ciąg amerykańskiego życia i historii.
W drugiej połowie XIX wieku w Stanach Zjednoczonych wybuchła wojna domowa zwana secesyjną między południem, które opierała swój byt na niewolniczej pracy murzynów zatrudnionych na plantacjach bawełny, tytoniu, cukru, a Północą. Która nie uznawała niewolnictwa i swój rozwój zawdzięczała przemysłowi. Wojna ta – po zmiennym przebiegu – zakończyła się zwycięstwem północy 9 kwietnia 1865 rok i rozpoczął się okres pokojowego rozwoju kraju i demobilizacji znacznej armii.
W wieku XIX ważnym elementem oddziaływania na psychikę żołnierzy były liczne orkiestry wojskowe, ale po zakończeniu działań wojennych, wojennych okresie demobilizacji i likwidacji tych zespołów zaczęto – dosłownie za grosze – sprzedawać instrumenty, które najchętniej ze względu na ich niską cenę kupowali głównie Murzyni.
Zdecydowana większość Murzynów ma fenomenalne poczucie rytmu i doskonały słuch, potrzebne, więc były jedynie podstawowe informacje o technice wydobycia dźwięku, aby ludzie ci – w podobnie instynktowny sposób jak to czynią Cyganie, – zaczeli grać i wspólnie muzykować.
Za kolebkę jazzu uznaje się Nowy Orlean a na pierwszy styl, jaki powstał jeszcze przed I wojną światowa – zwany stylem nowoorleańskim – złożyło się kilka czynnikó01w:
1. Negro spirytuals – to pieśni religijne, (ale to nie znaczy: kościelne) murzyńskie, oparte głównie na tekstach z Biblii. Ponieważ jednak w Ameryce istnieje znaczna ilość różnych wierzeń religijnych, a śpiewać te pieśni mieli wszyscy, to cała trudność tworzenia takiego utworu nie leżała w sferze melodii, ale w tak przemyślanym dobrze tekście, żeby nie raził przekonań religijnych żadnego z wykonawców pełni mógł być przez wszystkich zaakceptowany.
Historii jazzu jako muzyki rozpoczyna się właściwie od momentu zetknięcia się niewolnika murzyńskiego z kościołem. Odwieczna tendencja muzyczna do przeistaczania mowy śpiew znalazła w negro – chrześcijańskim obyczaju niewyczerpalne źródło natchnienia. Każde kazanie najskromniejszego murzyńskiego pastora w najuboższej wiosce było zalążkiem improwizowanej wokalizy. Nabożeństwa były muzycznym aktem twórczym. Tak powstał negro spirytual.
2. Blues – są to smutne pieśni, w których najczęściej opisywana jest ciężka dola ludzi ciężko pracujących na plantacjach. Tempo utworu jest na ogół wolne, charakter melancholijny czy nawet marzycielski.,,Blue” znaczy po angielsku ,,niebieski”, a dla Murzynów właśnie niebieski jest kolorem żałoby. ,, Bluesy” to w dosłownym tłumaczeniu ,,błękitne pieśni”, ale istotę sprawy lepiej oddaje określenie ,,smutne pieśni”.
3. Znana i akceptowana przez Murzynów melodia i harmonia utworów europejskich.
Te trzy cechy łącznie wpłynęły w zasadniczy sposób na kształtowanie się tego rodzaju muzyki, a do zasadniczych cech jazzu należy zaliczyć:
a) Spontaniczne wykonawstwo utworów – najczęściej zresztą bez znajomości nut;
b) Trzon zespołu składa się z instrumentów dętych i perkusyjnych, niekiedy do składu grających dochodzi banio (to rodzaj gitary);
c) Improwizacyjny styl wykonania (,,twórczość wykonawców”):
d) Liczba wykonawców może być zmienna i wynosi około 4-10 (niekiedy więcej) osób.

Historie jazzu na ogół dzielimy się na następujące etapy:
1. PREHISTORIA (do około 1990 roku) w tedy rozwijały formy jako źródła jazzu między innymi:
- niewolnicze pieśni pracy – work songs,
- murzyńskie śpiewy religijne – negro spirytuals,
- ballady i hymny białych osadników z Europy,
- tańce misterni – cake – walks,
- marsze i fortepianowe ragtimy.
2. FORMOWANIE SIĘ JAZZU (około 1900-20) w USA na południu w stanach Dixieland gdzie w dużych miastach takich jak: Nowy Orlean, St. Louis, Memphis, Baltimore, w dzielnicach murzyńskich powstawały pierwsze zespoły jazzu tradycyjnego (klasycznego, anglojęzycznego) składały się przede wszystkim z:
- klarnetu,
- kornetu,
- puzonu,
-bębnów,
- fortepianu,
- kontrabasu(gitary).
Wtedy pojawiła się nazwa ,,Jass” , ,,Jazz”- oznaczająca zgiełek i hałas.
Na początku używana do ośmieszania nowoorleańskiego zespołu Browna i innych grup wykonujących tę muzykę.
2. OKRES KLASYCZNY – tradycyjny ( około 1920 – 1935 ) rozpoczynający się w 1917 roku w Nowym Yorku po nagraniu pierwszych pierwszych płyt jazzowych przez zespoł Orginal Dixieland Jazz Band.
W tym okresie ugruntowano formację instrumentalną i jazzowe gatunki muzyczne. Wtedy tez powstały dwa nowe centra tej muzyki : W Chicago i Nowy Yorky. Główni przedstawiciele tego okresu to miedzy innymi King Oliver, Louis Armstrong, Jelly Rolmorton, murzyński zespół Kreole Jazz Band i zespół białych jazzmanów New Orleans Rhythm Kings.
4. OKRES SWINGU ( 1935 – 1945) – to dominacja jazzu orkiestrowego. Powstają swingowe big bandy: Counta Babiego, Duke’a Ellingtona Benny Goodmana, które staja się wzorcem dla całej ówczesnej muzyki tanecznej.
5. OKRES JAZZU NOWOCZESNEGO – Modern Jazz rozpoczął się stylem Be Bop po 1945 roku ( Charles Parker, Pizzy Gillespie ), a także nieco póżniejszym jazzem Tool ( MIlles Dawies, Stan Gett, Modern Jazz Quaurtet ). Coll Jazz ( chłodny ) potem łączy się z elementami muzyki awangardowej, europejskiej. Został nazwany III Nurtem. Natomiast z Be Bopu w latach 50, nawiązującego do tradycji murzyńskiej muzyki religijnej – Gospels, Soull Muzic, powstał Hart bop ( John Coltrane, Jazz Messengers ). Zaś zapoczątkowane w latach 60 przez Ornette Colemana Free Jazz ( wolny, wychodzący poza system totalny w sferze harmoniki), koegzystował z kierunkiem jazz – rock ( fusion ), który rozwija się do lat 80.

Europa zetknęła się z jazzem w czasie I wojny światowej, bowiem od lata 1917 roku jednostki wojsk amerykańskich - w znacznej części składającej się z Murzynów – brały udział w działaniach na froncie zachodnim, ale o szerokim rozprzestrzenianiu się tego gatunku muzyki możemy mówić dopiero po zakończeniu działań wojennych.
W niedługim czasie jazz stracił swój pierwotny charakter spontaniczności improwizacji i wkroczył na drogę profesjonalną (zapis nutowy, instrumentacja utworu), a ponadto coraz większe zainteresowanie tą dziedziną muzyki zaczęli wykazywać biali wykonawcy o dużej biegłości technicznej a także kompozytorzy.
Jazz jest do chwili obecnej w stanie ciąg łych stylistycznych, wykonawczych wykonawczych instr5umentalnych przeobrażeń przeobrażeń efekcie których wytworzyła się znaczna liczba zmieniających się nawzajem na siebie wpływających odmian kierunków kierunków stylów.
W Polsce jazz pojawił się po odzyskaniu niepodległości czyli po I wojnie światowej ale wybuch II wojny zahamował rozwój tego kierunku. Pierwsze dziesięciolecie po II wojnie nie był tez okresem najbardziej sprzyjającym rozwojowi muzyki pochodzącej ze Stanów Zjednoczonych; o dynamicznym rozwoju możemy mówić dopiero po 1956 roku. Do naszych najwybitniejszych muzyków jazzowych zaliczamy: Z. Namysłowskiego,J. Wróblewskiego, Krzysztofa Trzcińskiego.

Muzykę jazzową eksponuje przede wszystkim ogromnie bogaty rytm, a ponieważ my, Europejczycy, jesteśmy od pokoleń przyzwyczajeni do muzyki, w której dominuje melodia ( polskie kujawiaki, piosenki neapolitańskie, dumki ukraińskie itp. ) przeto muzyka reprezentująca zupełnie inne cechy skierowała uwagę kompozytorów na możliwość wykorzystania także i rytmu jako dominującego tworzywa.


Jazz jest najbardziej zdumiewającym zjawiskiem zjawiskiem całej historii muzyki światowej. Dziś ,po kilkudziesięciu latach rozwój, perspektywy jego na tle ogólnej sytuacji i w muzyce w ogóle w sztuce światowej są wręcz znakomite. Muzyka jazzowa jest syntezą sprzeczności.


CHRONOLOGIA JAZZU

Do ok.
1920r.
Kształtowanie źródeł jazzu: blues, negro spirituti, work song, ragtime, minstrel show, extravaganza, cake–walk (marsze i hymny osadników bryt.)

Lata 20
Jazz tradycyjny (klasyczny):nowoorleański, dixieland,styl Chicago
Lata 30 Swing
Lata 40 be bop, colo jazz, a także odrodzenie się jazzu tradycyjnego New Orleans revival, dixieland revival
Lata 50 Hard bop (druga fala bopu), trzeci nurt
Lata 60 Frez jazz
Lata 70 Jazz-rock, fusion, mainstream (główny nurt, łaczący tradycje z awangardą)
Lata 80 free funk, New wale, nowy swing, free bop (trzecia fala bopu)

Lata 90 be bop revival (powrót do be bopu lat 40.)mainstream.



Z jazzu powstały różne inne rodzaje muzyki. Należą do nich muzyka pop, rock, hip-hop, rege, metal, hevi metal, punk, disco polo itp.