DOJRZEWANIE
Jest to całość przemian, jakim podlega organizm dziecka, przeobrażając się w organizm osoby dorosłej. Zmiany te zachodzą jednocześnie w budowie zewnętrznej i wewnętrznej. W przypadku zmian wewnętrznych organizmu, wywołane jest to tzw. gra hormonów, które uaktywnia przysadka mózgowa i układ rozrodczy człowieka. Pod wpływem hormonów płciowych gruczoły rozrodcze zaczynają produkować komórki rozrodcze (plemniki i komórki jajowe), człowiek staje się zdolny do podjęcia aktywności seksualnej (dojrzałość seksualna) oraz do rozmnażania (dojrzałość rozrodcza). Osiągniecie tej zdolności jest jednak wyznacznikiem tylko dojrzałości seksualnej i płciowej.
Samo dojrzewanie biologiczne polega na zmianach w budowie zewnętrznej człowieka. Gwałtownemu wzrostowi ciała towarzyszy także powiększenie się narządów wewnętrznych: serca, płuc, nerek. Zostaje zakończone, gdy wszystkie narządy i układy są w pełni rozwinięte - dojrzałość cielesna.
Dziewczęta
Jednym z głównych objawów dojrzewania biologicznego u dziewcząt jest pojawienie pierwszej miesiączki (menarche). Jest to wielkie wydarzenie w życiu każdej młodej kobiety. Jednak nie oznacza jeszcze dojrzałości rozrodczej. W wyniku działania żeńskich hormonów płciowych (estrogeny) na narządy rodne dochodzi do cyklicznych krwawień zwanych menstruacja (miesiączka). Z początku są to cykle nieregularne i bezowulacyjne, gdyż poziom hormonów produkowanych przez przysadkę i jajniki jest zbyt niski. Jest to jednak oznaka poważnych zmian zachodzących w organizmie dziewczyny oraz sygnał, ze w przyszłości będzie mogła rodzic dzieci. Z nadejściem pierwszej miesiączki zmienia się sylwetka: nabrzmiewają piersi, przybywa centymetrów w okolicy bioder i pośladków. Zmienia się metabolizm (przemiana materii) - sposób zużycia przez organizm kalorii pobieranych z pokarmu.
Średnio w warunkach polskich miesiączka pojawia się około 13 roku życia. Około 16 ustalają się już cykle normalne, owulacyjne - jednak nie jest to reguła.
W okresie dojrzewania estrogeny wyraźnie pobudzają rozwój kobiecych cielesnych cech płciowych. Dziewczęta coraz bardziej swoja budowa przypominają dorosła kobietę. Istotnymi problemami w tym czasie są przetłuszczające się włosy i cera (trądzik), szybki wzrost ciała, zmiana proporcji w budowie zewnętrznej, nadmierne pocenie się, męczliwość. Pojawiają się kompleksy związane ze zbyt dużymi lub małymi piersiami, owłosieniem. Dziewczęta często porównują siebie z rówieśnicami często nie zdając sobie sprawy z tego, ze każdy dojrzewa inaczej, w różnym tempie i czasie. W różnym stopniu trudności stwarzają problemy natury psychicznej: labilność (zmienność) nastrojów, rozdrażnienie, nadmierna wrażliwość, uczuciowość.
Chłopcy
U chłopców z burzą hormonalną wiążą się polucje (zmazy nocne). Jest to proces naturalny, oznaka zmian zachodzących w organizmie, samoistne oczyszczanie się narządów płciowych. Nastręcza jednak wśród chłopców wiele obaw i lęków.
W Polsce pierwsze wytryski nasienia (polucje) pojawiają się średnio około 14 roku życia. Jednocześnie nagły skok pokwitaniowy (szybki wzrost ciała), kłopoty z cera, kompleksy związane z budowa członka przysparzają chłopcom problemów i kompleksów. W tym czasie, podobnie jak u dziewcząt, hormony działają nie tylko na narządy płciowe, ale i na cały ustrój, modelując jego sylwetkę, siłę mięśni, rodzaj owłosienia i inne tzw. trzeciorzędne cechy płciowe. U niektórych chłopców pod wpływem zaburzeń hormonalnych mogą powiększyć się piersi. Proces ten zwany ginekomastia z reguły ustępuje po osiągnięciu dojrzałości. Hormony działają także na psychikę, zwiększając u chłopców wrażliwość na bodźce erotyczne.
Z dojrzewaniem biologicznym chłopców ściśle wiąże się zmiana głosu - mutacja. Na skutek powiększania się krtani i rozrostu strun głosowych głos zmienia barwę na głębszą. Towarzyszą temu momenty załamywania się głosu. Jest to objaw naturalny i po ukształtowaniu krtani w zupełności zanika.
W tym czasie i wcześniej mogą mieć miejsce próby onanizmu - które zwykle po niezbyt długim czasie bywają porzucane. Kontynuowanie onanizmu dłużej nie jest dobre, bardzo wyczerpuje fizycznie i psychicznie, wpływając niekorzystnie na rozwój młodzieży. Wskazane jest w tym okresie uprawianie sportów i unikanie podniecających obrazów i sytuacji. Młodzi ludzie w tym czasie są bardzo wpływowi i mogą ulec wykorzystującym ich nieświadomość i podatność na seks rozmaitym zdeprawowanym osobnikom, przed którymi należy przestrzegać szerokim uświadamianiem i oświatą seksualną. Wczesne podejmowanie współżycia seksualnego jest także bardzo niewskazane. Należy skupić się na pracy nad swoim wykształceniem i kształtowaniem prawidłowej osobowości i silnej woli.